Kiber-müdaxilə - İcazəsiz və ya dəvət olunmadan tədbir, məkan və ya sistemə daxil olmağı ifadə edən termin. Mahiyyəti Bu fenomen fiziki və rəqəmsal mühitlərdə baş verə bilər və müxtəlif motivlərlə həyata keçirilə bilər. Kiber-müdaxilə adətən təhlükəsizlik qaydalarının pozulması, şəxsi və ictimai tədbirlərin pozulması və hətta kiberhücumlarla əlaqələndirilir. Kiber-müdaxilə müxtəlif formalarda ola bilər və bu, hadisənin baş verdiyi mühitdən asılıdır. Növlər 1. Fiziki kiber-müdaxilə - Tədbirlərə icazəsiz giriş: Konsertlər, toylar, rəsmi görüşlər, festival və digər tədbirlərə biletsiz və ya icazəsiz daxil olmaq. - Məkanlara icazəsiz giriş: Restoranlar, gecə klubları, konfranslar, universitetlər və digər qapalı məkana icazəsiz daxil olma. - Sosial mühəndislik üsulları ilə keçid: Özlüyündə tədbir iştirakçısı kimi göstərmə və ya başqalarının etibarından istifadə edərək keçid qazanma. 2. Kibertəhlükəsizlikdə kiber-müdaxilə - Onlayn görüşlərə və konfranslara icazəsiz qoşulma (Zoombombing) – Zoom, Microsoft Teams, Google Meet kimi platformalarda gizli və ya açıq görüşlərə icazəsiz iştirak. - Oyun serverlərinə icazəsiz qoşulma – Şəxsi oyun serverlərinə giriş icazəsi olmadan qoşulmaq və ya oyun mühitini pozmaq. - Ödənişli onlayn kurslara və dərslərə icazəsiz giriş – Parol paylaşımı və ya digər üsullarla məhdud giriş hüququ olan materiallardan icazəsiz istifadə. Səbəbləri - Əyləncə – Xüsusilə gənclər arasında məşhur olan bu praktika, bahalı tədbirlərə ödəniş etmədən qatılmaq üçün istifadə olunur. - Maddi – İnsanlar biletləri və ya giriş haqlarını ödəməmək üçün bu üsula əl atırlar. - Təhlükəsizlik sistemlərini sınaqdan keçirmək – Bəzi kibertəhlükəsizlik tədqiqatçıları və ya "etik hakerlər" sistemlərin zəif tərəflərini tapmaq üçün bu üsulu test edirlər. - Şəxsi maraq və ya sosial motivasiya – Jurnalistlər, aktivistlər və bəzi digər şəxslər öz məqsədlərini həyata keçirmək üçün Kiber-müdaxilə-dən istifadə edə bilərlər. - Dələduzluq və vandalizm – Bəzi hallarda Kiber-müdaxilə tədbirləri pozmaq, xaos yaratmaq və insanları narahat etmək məqsədilə edilir. Təhlükələr - Təhlükəsizlik və hüquqi problemlər: İcazəsiz tədbir və ya məkanlara daxil olmaq vandalizm və ya hətta cinayət məsuliyyəti yarada bilər. - Etibarlılıq və nüfuz itkisi : Şəxsin və ya təşkilatın reputasiyanın zədələnməsi mümkündür. - Maddi zərərlər : Tədbir təşkilatçıları və məkan sahibləri itkilərlə üzləşə bilər. Qorunma yolları 1. Fiziki təhlükəsizlik - Tədbirlərdə giriş biletlərinin və identifikasiya sistemlərinin gücləndirilməsi. - Təhlükəsizlik kameralarının və nəzarətçilərin artırılması. - Giriş məntəqələrində şəxsiyyət vəsiqəsi və ya digər identifikasiya vasitələrindən istifadə. 2. Kibertəhlükəsizlik tədbirləri - Onlayn görüşlər və tədbirlər üçün parol və giriş kodlarının istifadəsi. - Qonaqların yoxlanılması və icazəsiz istifadəçilərin bloklanması. - Təhlükəsizlik proqramlarından və firewall-lardan istifadə etməklə sistemlərə icazəsiz girişin qarşısını almaq. - İstifadəçiləri sosial mühəndislik hücumlarına qarşı maarifləndirmək.
https://en.wikipedia.org/wiki/Gate_crashing
https://www.newsweek.com/man-gatecrashes-windsor-castle-queen-elizabeth-second-live-broadcast-1741935
https://www.bbc.com/news/world-europe-55027641
https://metro.co.uk/video/baby-elephant-gatecrashes-tv-news-interview-keeps-kissing-reporter-2818169/
https://www.theguardian.com/media/2017/mar/14/robert-kelly-children-interrupt-live-bbc-interview-south-korea
http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/1705711.stm
https://archive.ph/20120914085855/http://www.timeout.com/newyork/articles/features/24310/holiday-party-crashing
https://www.eastbaytimes.com/2016/02/02/five-famous-gatecrashers-super-bowls-royal-palaces-and-even-the-white-house/
https://www.washingtonpost.com/posteverything/wp/2015/09/18/how-to-fake-your-way-into-a-celebrity-party/
https://web.archive.org/web/20210906165200/https://www.gawker.com/emergency-delivery-for-g-clooney-my-life-as-an-a-list-1704228067
Tarix : 29 yanvar 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
