Keyp koral kobra (Aspidelaps lubricus) - Elapidae fəsiləsinə aid zəhərli bir ilan növü. Bu növ Cənubi Afrikaya endemikdir. Yayılması A. lubricus Karoo, keçmiş Keyp əyaləti və Namibiyaya qədər olan ərazilərdə tapılır. Əsasən çox quru bölgələrdə, səhralarda və qayalıq, qumlu ekosistemlərdə yaşayır. Cənubi Afrikadakı Karoo bölgələri az yağıntı və az bitki örtüyü ilə məşhurdur, əsasən kolluqlar və kol bitkiləri ilə örtülüdür. Təsvir A. lubricus nisbətən kiçik və incə bədənli bir ilan olub, ümumi uzunluğu (quyruq daxil olmaqla) təxminən 49–61 sm arasında dəyişir, bəzi hallarda 76 sm-ə qədər böyüyə bilir. Keyp koral ilanı kiçik bir elapid növüdür, yəni əsasən tropik və subtropik bölgələrdə tapılan zəhərli ilanlar ailəsinə aiddir. Bu ilanın burnunun üstündə, ağız açılışının yuxarısında yerləşən genişlənmiş rostral pulcuğu var. Başı bədəninə nisbətən çox qısadır, bu da onu boyun və bədənin qalan hissəsindən asanlıqla fərqləndirməyə imkan verir. Rəngləri qırmızı-narıncıdan sarıya qədər dəyişir. Keyp koral ilanının bədəni boyunca qalın qara halqalar var, bu halqalar bədən boyunca tam şəkildə dövrə vurur, lakin quyruq hissəsində tam deyil. İlanın bədəni boyunca təxminən 20–47 halqa var. Bu növ həmçinin başın altında, digər kobralara bənzər şəkildə dar bir başlığa malikdir. Davranış A. lubricus gecə fəaldır, yəni onun əsas fəaliyyəti və ovu gecə vaxtı baş verir. Quru, qayalıq/qumlu ekosistemləri üstün tutduğu üçün tez-tez qayaların altında və ya hətta yuvalarda və tunellərdə yaşayır. Həmçinin, yay aylarında isti gecələrə nisbətən daha sərin gecələrdə yuvalarından çıxmağı üstün tutduğu məlumdur. Qidalanma A. lubricus gecə fəal olduğu üçün ovunu tapmaq üçün qoxu və dad hisslərindən istifadə edir. Tipik olaraq yuvalarından çıxaraq yaxınlıqdakı kiçik onurğalıları ovlayır. Xüsusilə kərtənkələlərlə qidalanır, lakin həmçinin ayaqsız skinklər, kiçik gəmiricilər və bəzən digər ilanları da ovladığı məlumdur. Həmçinin, gündüz fəal olan və yatarkən ovlanan onurğalıları hədəf alır. Bu ilan ovunu və ya təhlükə hiss etdikdə başını qaldırır və zəhərini yeridərək zərbə endirir. Əsirlikdə bəzi balıq növləri, siçanlar, kiçik siçovullar və həmçinin civciv ayaqları ilə qidalandığı məlumdur ki, bunlar cavan fərdlər tərəfindən üstün tutulur. Çoxalma A. lubricus haqqında vəhşi təbiətdə çox məlumat yoxdur, lakin əsirlikdə çoxalma məlumatları mövcuddur. Əsirlikdə bu ilanların çoxalması olduqca asandır. Cütləşmə dövrü qışda temperaturun aşağı düşməsi ilə başlayır. Bu dövrdə cütləşmə baş verərsə, yumurtalar adətən may və ya iyun aylarında qoyulur. Bundan sonra təxminən 65 günlük bir müddət keçir və yumurtalar çatlamağa başlayır. Hər dəstədə adətən 3–11 yumurta çatlayır və bəzən hər cütləşmə dövründə birdən çox dəstə ola bilər. Balaların ümumi uzunluğu təxminən 17–18 sm ola bilər. Zəhər A. lubricus əsirlikdə saxlanılsa da, onun zəhəri və klinik təsirləri haqqında hələ də az məlumat mövcuddur. Əvvəlki tədqiqatlar göstərir ki, siçovullarda bu ilanın zəhəri nevroloji simptomlara səbəb olur, bu da tənəffüs çatışmazlığına və nəticədə ölümə gətirib çıxarır. Qorunma 2015-ci il məlumatına görə, Keyp koral ilanı təhlükə altında olan və ya qorunma tədbirləri tələb edən növlər siyahısına daxil edilməyib. Bu növ üçün əsas təhlükə yolları və şose yolları keçərkən nəqliyyat vasitələri tərəfindən əzilməsidir.
https://www.dovemed.com/diseases-conditions/cape-coral-snake-bite
https://reptile-database.reptarium.cz/species?genus=Aspidelaps&species=lubricus
https://www.africansnakebiteinstitute.com/snake/cape-coral-snake-2/?srsltid=AfmBOorRmWOh9o2r3j5j6Uh3M9fVRJCQQsYUOkZGCU8xyc8p028jyxWE
https://www.inaturalist.org/taxa/30464-Aspidelaps-lubricus
https://www.biodiversityexplorer.info/reptiles/squamata/serpentes/elapidae/aspidelaps_lubricus.htm
https://ferrebeekeeper.wordpress.com/2014/09/12/aspidelaps-lubricus/
Tarix : 7 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
