Kees van Dongen - 20-ci əsrin əvvəllərində Avropa modernist hərəkatlarının ən görkəmli rəssamlarından biri. O, xüsusilə fauvizm cərəyanının parlaq rəng istifadəsi və cəsarətli fırça texnikası ilə tanınan əsas simalarından biri idi. Van Dongen, əsasən portretlər, şəhər mənzərələri və ekzotik temalar üzərində işləyirdi və əsərlərində ekspressiv rənglər, romantik və həssas fiqurlar diqqət çəkirdi. Erkən həyatı və təhsili Cornelis Theodorus Maria van Dongen, 1877-ci ildə Hollandiyanın Delfshaven şəhərində (indiki Rotterdam) anadan olmuşdur. O, gənc yaşlarından sənətə maraq göstərmiş və Rotterdam İncəsənət Akademiyasında təhsil almışdır. Van Dongen ilk illərində əsasən həyatın aşağı təbəqələrinin, dənizçilərin və fahişələrin təsvir olunduğu sosial realizm üslubunda rəsmlər çəkmişdir. 1897-ci ildə Parisə köçdü, burada Montmartre və Montparnasse bölgələrində sənətçilərlə ünsiyyət quraraq özünü təsdiq etməyə başladı. Van Dongen bu dövrdə İmpressionizm və Post-İmpressionizmdən ilham alsa da, özünəməxsus cəsarətli üslubunu inkişaf etdirdi. Van Dongen 1905-ci ildə Fauvizm (fransızca "Les Fauves" – "Vəhşi heyvanlar") hərəkatına qoşuldu. Bu üslub, rənglərin maksimal dərəcədə parlaq və təbii olmayan çalarlarla ifadə olunmasını vurğulayırdı. Onun Henri Matisse, André Derain və Maurice de Vlaminck kimi rəssamlarla yaxınlığı, van Dongenin bu yeni cərəyanın əsas nümayəndələrindən birinə çevrilməsinə səbəb oldu. Bu dövrdə çəkdiyi "Qırmızı Şlyapalı Qadın", "Sarı Şlyapalı Qadın", "Türbanlı Qadın" kimi əsərləri, xüsusilə qadın portretləri onun məşhur imzalarından biri oldu. Bu portretlərdə cəsarətli rənglər, böyük gözlər, həssas dodaqlar və teatral pozalar ön plana çıxırdı. 1910-cu illərdə van Dongen artıq Paris incəsənət cəmiyyətinin məşhur simalarından biri idi. O, şəhər aristokratiyasının və yüksək təbəqənin portretlərini çəkməyə başladı. Xüsusilə opera müğənniləri, aktrisalar və sosial həyatın məşhur simaları onun müştəriləri arasında idi. Onun çəkdiyi qadınlar çox vaxt mistik və erotik bir gözəllik ilə təsvir edilirdi. Bu dövrdə onun əsərlərində ekzotik temalar artmağa başladı. O, Şərq, ərəb və Mərakeş motivləri ilə maraqlanaraq, mavi, yaşıl və qızılı tonları daha da gücləndirdi. Bu xüsusiyyətlər onu ekzotik və cazibədar portret ustası kimi tanıtdı. Tənqidlər və ikinci dünya müharibəsi Van Dongenin lüks həyat tərzi və yüksək cəmiyyətə yaxınlığı bəzi tənqidçilər tərəfindən birmənalı qarşılanmırdı. O, müasir cəmiyyətin dəbdəbəsini və əyləncəsini təbliğ edən bir rəssam kimi qəbul edilirdi. İkinci dünya müharibəsi zamanı onun almanlarla yaxın əlaqələri bəzi sənət dairələrində mənfi qarşılandı. Müharibədən sonra van Dongenin nüfuzu müəyyən dərəcədə azalsa da, o, sənətini davam etdirdi və əsasən həyatının son illərini Cənubi Fransada keçirdi. Son illəri və mirası Van Dongen 1968-ci ildə vəfat etdi, lakin onun təsiri müasir portret sənətinə, xüsusilə də rəng və formanın sərbəst istifadəsinə böyük töhfə vermişdir. Onun əsərləri bu gün dünyanın ən prestijli muzeylərində, o cümlədən Musée d'Orsay (Paris), Tate Modern (London) və Metropolitan Museum of Art (New York) kimi sənət mərkəzlərində sərgilənir. Kees van Dongen, parlaq rənglər və emosional ifadə tərzi ilə müasir incəsənətdə özünəməxsus iz buraxmış bir rəssamdır. Onun Fauvist üslubu, qadın portretlərindəki mistik və ekspressiv təsvirlər, eləcə də lüks və ekzotika ilə bağlı romantik baxışı, onu 20-ci əsrin ən yadda qalan sənətçilərindən birinə çevirmişdir. Bu günkü sənət dünyasında van Dongen, rənglərin və ifadənin gücünü vurğulayan bir sənətçi kimi tanınır və ilham mənbəyi olmağa davam edir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Kees_van_Dongen
https://www.britannica.com/biography/Kees-van-Dongen
https://www.artnet.com/artists/kees-van-dongen/
https://www.moma.org/artists/6077-kees-van-dongen
https://www.nga.gov/collection/artist-info.22738.html
https://artsandculture.google.com/entity/kees-van-dongen/m0lb9m?hl=en
https://www.artsy.net/artist/kees-van-dongen
Tarix : 20 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
