Kea (Nestor notabilis) - "Strigopidae" fəsiləsinə aid iri tutuquşu növü. Ümumi məlumat Bu növ, Yeni Zelandiyanın Cənub Adasının meşəli və alp zonasına endemikdir. Təxminən 48 sm (19 inç) uzunluğunda olan bu quş əsasən zeytun-yaşıl rəngdədir, qanadlarının altında parlaq narıncı rəng var və böyük, dar, əyri, boz-qəhvəyi üst dimdiyə malikdir. Onun həm bitki, həm də heyvan mənşəli qidası əsasən köklərdən, yarpaqlardan, giləmeyvələrdən, nektardan və həşəratlardan ibarətdir, lakin leş də yeyir. Kea, xüsusilə qoyunlara hücum etdiyi ilə bağlı qoyun fermerlərinin narahatlığı səbəbindən bir zamanlar mükafat üçün öldürülürdü. Hal-hazırda kea nadir rast gəlinən növdür və 1986-cı ildə "Vəhşi Təbiət Qanunu" ilə mütləq qoruma alınmışdır. Kea, ağac kökləri arasında yerləşən yuvalarda və ya yarıqlarda yuva qurur. Kea intellekti və maraqlılığı ilə tanınır ki, bu da onun sərt dağ mühitində yaşaması üçün vacibdir. Kea məntiqi tapmacaları həll edə bilir, məsələn, qida əldə etmək üçün əşyaları müəyyən ardıcıllıqla itələyib çəkə bilir və müəyyən məqsədə çatmaq üçün birlikdə çalışır. Onlar alətlər hazırlayıb istifadə edərkən lentə alınmışdır. Taksonomiya və adlandırma Kea, 1856-cı ildə ornitoloq Con Qould tərəfindən təsvir edilmişdir. O, bu quşları Valter Mantelldən almışdı. Mantell isə quşları Murihikudan əldə etmişdi. Səkkiz il əvvəl bəzi yaşlı maorilər Mantellə bu quşdan və onun qışda sahilə gəldiyindən, lakin son zamanlarda görünmədiyindən danışmışdılar. Mantell daha sonra araşdırma apararaq bu quşları əldə etdi. Keanın latınca binomial adı olan "notabilis", "diqqətəlayiq" mənasını verir. "Kea" adı maori dilindən gəlir və ehtimal ki, onların uçuş zamanı çıxardığı "keee aaa" səsinin təsviridir. Yeni Zelandiya ingiliscəsində "kea" sözü həm tək, həm də cəm halında işlədilir. Kollektiv ad isə "sirk" və ya "konspirasiya"dır. "Nestor" cinsinə dörd növ daxildir: Yeni Zelandiya kaka (Nestor meridionalis), kea (N. notabilis), nəsli kəsilmiş Norfolk kaka (N. productus) və nəsli kəsilmiş Chatham kaka (N. chathamensis). Bu dörd növün hamısının beş milyon il əvvəl Yeni Zelandiyanın meşələrində yaşamış "proto-kaka"dan törədiyi güman edilir. Onların ən yaxın qohumu uçmaq bacarığı olmayan kakapo (Strigops habroptilus) hesab olunur. Birlikdə onlar "Strigopoidea" adlanan qədim tutuquşu superfəsiləsini təşkil edirlər ki, bu qrup bütün digər "Psittacidae" fəsiləsindən ayrılmışdır. Təsvir Yeniyetmə keaların göz ətrafında sarı halqalar, sarı dimdiyin alt hissəsi və boz-sarı ayaqları var. Uçuş zamanı qanadların altındakı narıncı lələklər görünür. Kea ümumi uzunluğu 46–50 sm (18–20 inç) olan iri tutuquşudur və bəzi nümunələrdə bu ölçü 55 sm (22 inç) çata bilər. Yetkin keaların çəkisi 750–1000 qram (1.65–2.20 lb) arasında dəyişir. Erkəklərin orta çəkisi 956 qram (2.108 lb), dişilərin isə 779 qram (1.717 lb) təşkil edir. Bir mənbəyə görə, yetkinlərin orta çəkisi 922 qram (2.033 lb) olaraq qeyd edilmişdir. Kea əsasən zeytun-yaşıl lələklərə malikdir, uzun, dar, əyri üst dimdiyi boz rəngdədir. Yetkinlərin gözləri tünd-qəhvəyi rəngdədir, dimdiyin əsası, göz ətrafı və ayaqları bozdur. Qanadlarının altındakı lələklər narıncıdır. Üzünün yan tərəflərindəki lələklər tünd zeytun-qəhvəyi, bel və sağrı hissəsindəki lələklər narıncı-qırmızı, qanadların xarici lələkləri isə tünd mavi rəngdədir. Qısa, enli, mavi-yaşıl quyruğunun ucunda qara ləkə var. Quyruğun ucunda lələk şaftları çıxır və quyruq lələklərinin alt tərəfində sarı-narıncı enli zolaqlar var. Erkəklər dişilərdən təxminən 5% uzun olur və erkəklərin üst dimdiyi dişilərdən 12–14% uzundur. Yeniyetmələr ümumiyyətlə yetkinlərə bənzəyir, lakin onların göz ətrafında sarı halqalar, sarı dimdiyin alt hissəsi və boz-sarı ayaqları var.
https://en.wikipedia.org/wiki/Kea
https://www.nzbirdsonline.org.nz/species/kea
https://ebird.org/species/kea1
https://www.doc.govt.nz/nature/native-animals/birds/birds-a-z/kea/
https://sherg.az/relaks/164493
https://www.keaconservation.co.nz/
https://www.oneearth.org/species-of-the-week-kea-parrot/
Tarix : 4 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
