Karl Patterson Schmidt — Amerikalı herpetoloq və zooloq, sürünənlər və amfibiyalar üzrə tanınmış mütəxəssis. O, herpetologiya sahəsində apardığı tədqiqatlar və saysız-hesabsız elmi məqalələrlə tanınır. Schmidt həmçinin təhsil və tədqiqat fəaliyyətləri ilə yanaşı, dramatik şəkildə baş vermiş ölümü ilə də yadda qalmışdır. Həyatı Karl Patterson Schmidt 1890-cı il iyun ayının 19-da İllinoys ştatının Lake Forest şəhərində alman əsilli ailədə anadan olmuşdur. Atası George W. Schmidt professor və təhsilçi idi. Gənclik illərində təbiətə böyük maraq göstərən Schmidt, zoologiya və xüsusilə sürünənlər üzrə təhsil almağa qərar vermişdir. O, 1916-cı ildə Cornell Universitetində zoologiya üzrə bakalavr dərəcəsi almışdır. Təhsilini başa vurduqdan sonra Schmidt bir sıra muzeylərdə və tədqiqat institutlarında çalışmışdır. Karyerası Schmidt karyerasına 1916-cı ildə Amerika Təbiət Tarixi Muzeyində (American Museum of Natural History) assistent kimi başlamışdır. Burada o, sürünənlər və amfibiyalar kolleksiyasını öyrənməyə və təsnifatlandırmağa başlamışdır. 1922-ci ildə Çikaqo Təbiət Tarixi Muzeyinə (Field Museum of Natural History) keçmiş və 1935-ci ildə burada herpetologiya şöbəsinin rəhbəri olmuşdur. O, həyatının böyük hissəsini dünyanın müxtəlif bölgələrində – Mərkəzi və Cənubi Amerika, Afrika və Asiyada – ekspedisiyalarda keçirmişdir. Bu ekspedisiyalar zamanı Schmidt yüzlərlə yeni sürünən və amfibiya növlərini kəşf etmiş və təsvir etmişdir. Onun elmi işləri arasında 200-dən çox məqalə və bir neçə kitab daxildir. Ən məşhur əsərlərindən biri 1953-cü ildə nəşr olunan "Sürünənlər üçün yoxlama siyahısı" (A Check List of North American Amphibians and Reptiles) kitabıdır. Schmidt həmçinin Amerika Zoologiya Cəmiyyətində və Herpetoloqlar Liqasında aktiv fəaliyyət göstərmişdir. O, elmi biliklərin populyarlaşdırılmasına da töhfə vermiş və geniş oxucu kütləsi üçün yazılar yazmışdır. Ölümü Karl Patterson Schmidt-un ölümü herpetologiya tarixində ən məşhur hadisələrdən birinə çevrilmişdir. 1957-ci il sentyabrın 25-də Çikaqo Təbiət Tarixi Muzeyində işləyərkən o, Cənubi Afrikadan gətirilən gənc bumbinator ilanı (Dispholidus typus) tərəfindən dişlənmişdir. Bu ilan zəhərli bir növdür və onun zəhəri qan laxtalanmasını pozur. Schmidt ilanı tədqiq etmək üçün əllə tutarkən ehtiyatlı davranmamış və dişlənmədən sonra hadisəni ciddi qəbul etməmişdir. Dişlənmədən sonra Schmidt öz vəziyyətini elmi cəhətdən müşahidə etməyə başlamış və simptomlarını gündəliyinə qeyd etmişdir. O, zəhərin təsirini – başgicəllənmə, qusma, daxili qanaxma – təfərrüatlı şəkildə yazmışdır. Təəssüf ki, tibbi yardım almaq əvəzinə o, evinə getmiş və ertəsi gün, 26 sentyabr 1957-ci ildə daxili qanaxmadan vəfat etmişdir. Onun bu hadisəni sakitcə qeyd etməsi və elmi marağı son anlarına qədər davam etdirməsi alimlər arasında əfsanəyə çevrilmişdir. Elmi töhfələri Schmidt-un herpetologiyaya verdiyi töhfələr saysız-hesabsızdır. O, bir çox yeni sürünən və amfibiya növlərini kəşf etmiş və onların sistematik təsnifatını həyata keçirmişdir. Onun işləri bu gün də herpetoloqlar üçün mühüm istinad mənbəyi olaraq qalır. Schmidt həmçinin sürünənlərin coğrafi yayılmasını və ekologiyasını öyrənərək bu sahədəki biliklərin dərinləşməsinə kömək etmişdir. İrs Karl Patterson Schmidt 1957-ci ildə vəfat etsə də, onun adı herpetologiya tarixində silinməz iz qoymuşdur. Onun kəşfləri və elmi əsərləri müasir tədqiqatçılar üçün əhəmiyyətini qoruyur. Ölümündən sonra Schmidt-un şərəfinə bir neçə sürünən növü adlandırılmışdır, məsələn, Pseustes schmidti adlı ilan növü. Onun həyatı və tragik sonu elmə olan fədakarlığın parlaq nümunəsi kimi yadda qalmışdır.
https://esa.org/wp-content/uploads/sites/94/2022/02/Schmidt_KP.pdf
https://libguides.fieldmuseum.org/schmidt
https://www.britannica.com/biography/Karl-P-Schmidt
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC5335903/
https://www.amusingplanet.com/2020/01/karl-patterson-schmidt-herpetologist.html
https://academicworks.cuny.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1011&context=yc_pubs
https://en.wikipedia.org/wiki/Karl_Patterson_Schmidt
Tarix : 15 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
