Karl Leonhard Reinhold - Alman filosofu, İdealizm məktəbinin formalaşmasında və Kant fəlsəfəsinin inkişafında mühüm rol oynamışdır O, xüsusilə transsendental idealizm və praktik fəlsəfə sahələrindəki töhfələri ilə tanınır. Reinhold, Immanuel Kantın fəlsəfəsini genişləndirərək, bu fəlsəfəni daha sistemli və nəzəri baxımdan daha aydın şəkildə təqdim etmişdir. Həyatı və təhsil 1757-ci ildə Altona, Almaniyada doğulmuşdur. Königsbergdə təhsil almış və burada Immanuel Kantın fəlsəfəsi ilə tanış olmuşdur. Reinhold, əvvəlcə Kantın fəlsəfəsini daha yaxşı başa düşmək və inkişaf etdirmək istəyirdi və bu məqsədlə öz fəlsəfi yanaşmalarını yaratmışdır. 1815-ci ildən etibarən Vienna Universitetində professorluq etmiş və burada felsefi ideyalarını yaymağa davam etmişdir. 1823-cü ildə vəfat etmişdir. Əsas fəlsəfi görüşləri 1. Kantın fəlsəfəsinin genişləndirilməsi Reinhold, Kantın transsendental idealizmini inkişaf etdirmək və aydınlaşdırmaq məqsədini güdmüşdür. O, Kantın "təsəvvürün" (cognition) və "gerçəklik" arasındakı əlaqələrini izah edərək, bilik anlayışına dair daha sistematik bir yanaşma təklif etmişdir. Reinhold, Kantın fəlsəfəsindəki boşluqları doldurmağa çalışmış, məsələn, "ağıl" və "gerçəklik" anlayışlarının daha geniş bir kontekstdə necə əlaqələndirildiyini izah etmişdir. 2. Təcrübə və ağıl üzərindəki yanaşma Reinhold, "subyektiv idealizm" anlayışını təklif etmişdir, burada subyektiv təcrübə və obyektiv reallığın qarşılıqlı təsirini öyrənmək məqsədini güdmüşdür. Ağılın fəlsəfi mövqeyini daha geniş şəkildə nəzərdən keçirərək, insanın ağıl yoluyla reallığı necə dərk etdiyini araşdırmışdır. Onun fəlsəfəsi, "pratik düşüncə" və "humanitar yanaşma" ilə də tanınır. 3. İdealizm və etika Reinhold, idealizm və etikaya dair yanaşmaları ilə də tanınır. O, fəlsəfəni yalnız nəzəri cəhətdən deyil, həm də praktik həyatla əlaqələndirərək daha konkret problemlərə tətbiq etmişdir. Praktik idealizmin təbliğində, insanın əxlaqi öhdəlikləri və humanist dəyərlərini vurğulamışdır. 4. Sistemli fəlsəfə Reinhold, fəlsəfi sistemlərin tərtibinə və bu sistemlərin bir-birini necə tamamladığına dair geniş bir yanaşma təqdim etmişdir. Prinsiplərin və qanunların bir-birini necə tamamladığını başa düşmək məqsədilə, fənlərin inteqrasiyasını təklif etmişdir. Əsərləri və əhəmiyyəti "Ümumi Fəlsəfə (Allgemeine Philosophie)" – Reinholdun Kantın fəlsəfəsinin inkişafı və sistematikasını izah edən ən mühüm əsəridir. "Təbiət və İnsan" (Natur und Mensch) – Bu əsərdə Reinhold, təbiət və insan anlayışlarını daha geniş bir fəlsəfi çərçivəyə oturtmuşdur. "Əxlaq və İnsan Həyatı" (Moral und das Leben des Menschen) – Etika sahəsindəki əhəmiyyətli əsərlərindən biridir və insan həyatının əxlaqi öhdəliklərini müzakirə edir. İrsi Karl Leonhard Reinhold fəlsəfəsi, Kantın fəlsəfəsini genişləndirmək və daha aydınlaşdırmaq məqsədini güdən bir sistem qurmuşdur. Onun yanaşmaları İdealizm məktəbinin inkişafına və praktik fəlsəfə ilə bağlı düşüncələrin formalaşmasına əhəmiyyətli təsir göstərmişdir. Reinhold, həmçinin İdealizm və humanizm arasındakı əlaqələri vurğulayaraq, etik və fəlsəfi düşüncənin daha praktik sahələrə tətbiqini önə çıxarmışdır. Reinholdun fəlsəfəsi, həm Alman İdealizmi, həm də Fransız və Avropa fəlsəfəsi üçün mühüm bir körpü rolunu oynamış və əxlaq, hüquq və siyasət sahələrindəki düşüncələrə təsir etmişdir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Karl_Leonhard_Reinhold
https://www.uni-kiel.de/grosse-forscher/index.php?nid=reinhold&lang=e
https://plato.stanford.edu/entries/karl-reinhold/
https://philpapers.org/browse/karl-leonhard-reinhold
https://www.oxfordreference.com/view/10.1093/oi/authority.20110803100412283
https://www.jstor.org/stable/pdf/20127741.pdf
https://link.springer.com/book/10.1007/978-90-481-3227-0
Tarix : 13 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
