Kap darıquşu ("Emberiza capensis") - Darıquşu ailəsi olan "Emberizidae"yə aid bir quş növü. Taksonomiya 1760-cı ildə fransız zooloq Mathurin Jacques Brisson, Ümid burnunda toplanmış bir nümunə əsasında "Ornithologie" əsərində Kap arıquşununun təsvirini daxil etdi. O, fransızca "L'ortolan du Cap de Bonne Espérance" və latınca "Hortulanus capitis bonae spei" adından istifadə etdi. Brisson latın adlarını uydursa da, bunlar binomial sistemə uyğun deyil və "Beynəlxalq Zooloji Nomenklatura Komissiyası" tərəfindən tanınmır. 1766-cı ildə isveçli naturalist Karl Linney "Systema Naturae" əsərinin on ikinci nəşrini yenilədikdə, əvvəllər Brisson tərəfindən təsvir edilmiş 240 növ əlavə etdi. Bunlardan biri Kap arıquşu idi. Linnaeus qısa bir təsvir daxil etdi, "Emberiza capensis" binomial adını uydurdu və Brissonun əsərinə istinad etdi. Linney "Emberiza" cinsini "Systema Naturae" əsərinin onuncu nəşrində təqdim etmişdi. "Capensis" xüsusi adı, Ümid burnunu ifadə etmək üçün istifadə olunur. On bir yarımnöv tanınır: -"E. c. nebularum" (Rudebeck, 1958) - cənub-qərbi Anqola -"E. c. bradfieldi" (Roberts, 1928) - şimal, mərkəzi Namibiya -"E. c. capensis" (Linnaeus, 1766) - cənub Namibiyadan cənub-qərbi Cənubi Afrikaya qədər -"E. c. vinacea" (Clancey, 1963) - şimal-şərqi Şimali Kap əyaləti (mərkəzi şimal Cənubi Afrika) -"E. c. cinnamomea" (Lichtenstein, MHC, 1842) - mərkəzi Cənubi Afrika -"E. c. limpopoensis" (Roberts, 1924) - cənub-şərqi Botsvana Şimal-Qərb və Limpopo Əyalətlərinə (mərkəzi şimal, şimal-şərq Cənubi Afrika) -"E. c. smithersii" (Plowes, 1951) - şərqi Zimbabve və mərkəzi qərb Mozambik -"E. c. plowesi" (Vincent, 1950) - şimal-şərqi Botsvana və cənub Zimbabve -"E. c. reidi" (Shelley, 1902) - mərkəzi şərq Cənubi Afrika, qərb Esvatini (əvvəllər Svazilend) və şimal Lesoto -"E. c. basutoensis" (Vincent, 1950) - mərkəzi Lesoto və şərq Cənubi Afrika -"E. c. vincenti" (Lowe, 1932) - mərkəzi cənub Afrika dağlıq şərq Zambiya, mərkəzi, cənub Malavi və şimal Mozambik qayalıq zirvələri Yarımnövlər lələk örtüyünə görə fərqlənir, lakin hamısının qanadlarında fərqli baş deseni və qırmızımtıl rəngi var. Şimal-şərq irqi "E. c. vincenti" yuxarıdan çox tünd, aşağıdan isə boz rəngdədir. Qanad örtüklərindəki şabalıdı rəngi azalıb və bəzən Vincent arıquşu, "Emberiza vincenti" kimi növ statusuna qaldırılıb. Təsvir Kap darıquşu 16 sm uzunluğundadır. Yetkinin qara tacı, ağ qaş ləkəsi və qara haşiyəli ağ qulaq örtükləri var. Üst hissələr bəzi tünd zolaqları olan boz qəhvəyidir və qanad örtükləri şabalıdıdır. Quyruq daha tünd şabalıdıdır və alt hissələr solğun boğazı olan boz rəngdədir. Cinslər çox oxşardır, lakin dişilərdə ağ baş işarələrində buff tonu ola bilər. Gənc quşların qanadları daha donuq şabalıdı, baş deseni daha az fərqlənir və döş və yanlara qədər uzanan daha ağır zolaqları var. Çağırışı yüksələn "zzoo-zeh-zee-zee"dir. Nəğməsi yüksək bir civilti "chup chup chup chup chee chhep chu"dur. "E. c. vincenti"nin sadə bir "tre-re-ret tre-re-ret" nəğməsi var. Yayılması və yaşayış yeri Kap darıquşu cənubi Afrikada cənub-qərbi Anqoladan, şərqi Zambiyadan, Zimbabvedən və cənubi Tanzaniyadan Kapa qədər yaşayır. Yaşayış yeri qayalıq yamaclar və quru alaq otlu kolluqlardır, əsasən də arealıın şimalındakı dağlarda. Əvvəllər qısa otlaqları olan daşlı quraq ərazilərdən istifadə edirdi, lakin bunun çox hissəsi şumlanmaya görə itirilmişdir. Davranış Kap darıquşu sürü halında deyil və normal olaraq tək, cüt və ya ailə qruplarında görülür. Yerdə toxumlar, həşəratlar və hörümçəklərlə qidalanır. Xəttli fincan yuvası kol və ya topağın aşağısında qurulur. İki-dörd yumurta krem rəngindədir və qırmızımtıl qəhvəyi və bənövşəyi ləkələrlə işarələnmişdir.
https://ebird.org/species/capbun1
https://en.wikipedia.org/wiki/Cape_bunting
https://datazone.birdlife.org/species/factsheet/cape-bunting-emberiza-capensis
https://animalia.bio/cape-bunting
https://www.birdforum.net/opus/Cape_Bunting
https://birdsoftheworld.org/bow/species/capbun1/cur/introduction
https://thebdi.org/2024/12/05/cape-bunting-emberiza-capensis/
https://xeno-canto.org/species/Emberiza-capensis
Tarix : 19 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
