Kamı-kamı bitkisi (Myrciaria dubia) - Həmçinin caçari, arasa-daqua və ya kamokamo kimi tanınan, Myrtaceae fəsiləsinə aid olan bir bitki növü. Təsvir Kamı-kamının kiçik çiçəkləri var, mumlu ağ ləçəklərə və şirin ətirə malikdir. Kollu, lələkvari yarpaqları var. Həmişəyaşıl, qarşı-qarşıya düzülmüş yarpaqlar lansetvari və ya ellips şəklindədir. Fərdi yarpaqların uzunluğu 3–20 sm (1–8 düym), eni isə 1–2 sm (1⁄2–3⁄4 düym) arasındadır. Kamı-kamı meyvəsi tam yetişdikdə qəhvəyi və ya bənövşəyi-qara rəngdədir, diametri təxminən 25 mm-dir və şirin və ya turş əti var. Təbii yayılma sahəsi Kamı-kamının mövcud yayılma sahəsi Kolumbiya, Ekvador, Peru, Boliviya və Braziliyanın Amazon ovalıqlarını əhatə edir. Onun yayılması Braziliyanın Pará ştatının mərkəzindən Amazon çayının orta və yuxarı hissələri boyunca Perunun şərqinə qədər uzanır. Şimalda isə Kasikiare kanalında və Orinoko çayının yuxarı və orta hissələrində rast gəlinir. Braziliyada Rondônia ştatında Maçangana və Urupá çayları boyunca, Amazonas ştatında isə Manaus və Manakapuru bələdiyyələrində, həmçinin Javari, Madeira və Negro çayları boyunca tapılır. Ağac Amazon çay ovalıqlarında və çay kənarı bitkilərində yerli sıx populyasiyalarda və ya hətta tək növlü qruplarda rast gəlinir. Bitki daşqınlara son dərəcə davamlıdır, kökləri və hətta hava hissələrinin böyük bir hissəsi suya batmış halda 4-5 ay davam edə bilir. Növ toxumlar vasitəsilə çoxalır. Becərilmə zamanı ağac gövdəsinin diametri 2 sm (0.79 düym) çatdıqdan sonra (toxumun cücərməsindən üç il sonra) meyvə verməyə başlayır. Bitkilər quru mövsümün sonunda çiçək açır və yağış mövsümünün zirvəsində meyvə verir. Həm yabanı, həm də becərilən bitkilər üzərində aparılan müşahidələr göstərir ki, ağaclar bir neçə onillik müddət ərzində məhsuldar qala bilər. Yığım Yerli xalqlar tərəfindən uzun müddətdir istifadə edilən kamı-kamı meyvəsi birbaşa qayıqlara yığılır. Meyvə yalnız son zamanlarda genişmiqyaslı becərilməyə və dünya bazarına satışa başlamışdır, əsas alıcı Yaponiyadır. Ağac müəyyən yetişmə şəraitində nisbətən asanlıqla becərilir. Ən yaxşı isti, rütubətli tropik iqlimdə yaşayır, lakin subtropiklərdə də böyüyür və temperaturun donma nöqtəsinin bir qədər üstünə qədər düşməsini dözə bilir. Bol su tələb edir. Perunun Amazon bölgəsindəki Kamı Kamı İstehsalçıları Assosiasiyası tərəfindən aşağı ərazilərdə ədalətli ticarət tətbiq olunur. İstifadəsi Ənənəvi kamı-kamı istifadəsi haqqında məlumatlar azdır. Ənənəvi Amazon cəmiyyətlərində kamı-kamı çox güman ki, heç vaxt qida dəyəri baxımından əhəmiyyətli olmayıb, yalnız C vitamini məzmununa görə istifadə edilib. Meyvə son dərəcə turşdur və dadı böyük çəyirdəyi olan turş üzümə bənzəyir. Meyvə tez-tez bir qədər şəkərlə (limonad kimi) çox çəhrayı rəngli şirə hazırlamaq üçün istifadə olunur. Meyvənin dərisindəki qırmızı rəngli piqment, kamı-kamıdan çıxarılan şirələrə çəhrayı rəng verir. Ətri zəifdir, lakin daha məşhur meyvələrdəki kimi cəlbedici deyil. Son zamanlar kamı-kamı dondurma və şirniyyatlarda istifadə olunur, meyvə ətindən hazırlanan toz qərbdə sağlam qida kimi toz və ya kapsul şəklində satılmağa başlayıb. Qorunma Kamı-kamının həddindən artıq yığılması onu nəsli kəsilməkdə olan növə çevirə bilər. Amazon çay hövzəsində kamı-kamının ticarət məqsədi ilə yetişdirilməsini təşviq etmək üçün səylər davam edir.
https://www.sciencedirect.com/topics/agricultural-and-biological-sciences/myrciaria-dubia
https://www.foreststreesagroforestry.org/tree/myrciaria-dubia/
https://www.b4fn.org/resources/species-database/detail/myrciaria-dubia/
https://www.intechopen.com/chapters/58913
https://www.cabidigitallibrary.org/doi/abs/10.1079/cabicompendium.35525
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9933082/
https://biostratege.com/en/camu-camu-myrciaria-dubia/
https://en.wikipedia.org/wiki/Myrciaria_dubia
Tarix : 26 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
