Kalandra torağayı (Melanocorypha calandra) - Aralıq dənizi ətrafındakı isti mülayim ölkələrdə, Türkiyə vasitəsilə şərqdə İranın şimalına və Rusiyanın cənubuna qədər olan ərazilərdə çoxalan quş növü. Taksonomiya və sistematika Kalandra torağayı əvvəlcə "Alauda" cinsinə aid edilmişdir. Hazırkı cins adı olan "Melanocorypha", qədim yunan dilində "qara" mənasını verən "melas" və qədim yazıçılar tərəfindən indi naməlum bir quş üçün istifadə edilən "koruphos" sözlərindən götürülmüşdür, lakin burada "korudos" (torağay) ilə qarışdırılmışdır. "Calandra" sözü isə qədim yunan dilində bu quşun adı olan "kalandros"dan törəmişdir. İkinöqtəli torağay da bəzən kalandra torağayı adlandırılır. Yarımnövlər -"Qərb kalandra torağayı" (M. c. calandra) - (Linney, 1766): Cənubi Avropa və şimal-qərbi Afrikadan Türkiyəyə (cənub-mərkəzi və cənub-şərqi Türkiyə istisna olmaqla), Transqafqaziya və şimal-qərbi İrana qədər yayılmışdır. -"Şərq kalandra torağayı" (M. c. psammochroa) - (Hartert, 1904): Şimali İraq və şimali İrandan Türkmənistan və Qazaxıstana qədər yayılmışdır. -"M. c. gaza" - (Meinertzhagen, R, 1919): Əvvəlcə ikinöqtəli torağayın yarımnövü kimi təsvir edilmişdir. Şərqi Suriya və cənub-şərqi Türkiyədən cənub-qərbi İrana qədər yayılmışdır. -"Levant kalandra torağayı" (M. c. hebraica) - (Meinertzhagen, R, 1920): Cənub-mərkəzi Türkiyə və şimal-qərbi Suriyadan İsrail və qərbi İordaniyaya qədər yayılmışdır. Təsvir Bu iri və möhkəm bədənli torağay 17,5–20 sm uzunluğundadır. Yerdə ikən fərqləndirici görünüşə malik deyil, əsasən üst hissələri zolaqlı boz-qəhvəyi, alt hissələri isə ağ rəngdədir. Döşün yan tərəflərində böyük qara ləkələr var. Ağ göz üstü xətti mövcuddur. Uçuş zamanı qısa və geniş qanadlarını göstərir, qanadların alt tərəfi tünd rəngdədir və ağ kənarlı qısa quyruğu var. Qanad və quyruq naxışları onu daha şərqdə yaşayan qohumlarından fərqləndirir. Mahnısı tarla torağayının mahnısının daha yavaş versiyasına bənzəyir. Yayılması və yaşayış mühiti Bu quş əsasən qərb ərazilərində qalıcıdır, lakin Rusiyadakı populyasiyaları köçəridir və qışda daha cənuba, Ərəbistan yarımadası və Misirə qədər köç edir. Qərbi Avropaya çox nadir hallarda səpələnmiş quş kimi rast gəlinir. Bu quş açıq əkin sahələri və çöllər üçün xarakterikdir. Yuvasını yerdə qurur və 4–5 yumurta qoyur. Qidası əsasən toxumlardan ibarətdir, çoxalma mövsümündə isə həşəratlarla tamamlanır. Çoxalma mövsümündən kənar dövrdə sürü halında yaşayır. Davranış və ekologiya Bu növ açıq düzənlikləri, çölləri və otlaqlardan geniş quru əkin sahələrinə və sıx ot örtüyü olan çöllərə qədər müxtəlif əraziləri tutur. Aralıq dənizi hövzəsində əsasən quru otlaqlarda və quru əkin sahələrində rast gəlinir. Əkin sahələrində boş sahələri, uzun müddət boş qalmış əraziləri və tarla kənarlarını üstün tutur, daha az dərəcədə səpilmiş sahələri seçir, suvarılmayan paxlalı bitkilər və arpa sahələrini üstün tutur. Növ monoqamdır və yumurtalarını aprelin əvvəlindən iyul ayına qədər qoyur. Parazitlər Kalandra torağayının parazitlərinə, Azərbaycanda toplanmış nümunələrdən təsvir edilmiş "Ricinus vaderi" adlı çeynəyici bit daxildir. Mədəniyyətdə Kalandra torağayının mahnısı insan qulağı üçün o qədər melodik hesab olunur ki, əvvəllər bu quş öz yayılma sahəsində qəfəsdə saxlanılan məşhur bir quş idi. Məsələn, Toskana məsəlində "Canta come una calandra" (O, torağay kimi oxuyur) və İspan balladı "Romance del prisionero"da (Məhbusun romansı) onun mahnısı məhbusun günün işıqlandığını ancaq bu yolla bildiyi kimi qeyd olunur.
https://en.wikipedia.org/wiki/Calandra_lark
https://xeno-canto.org/species/melanocorypha-calandra
https://birdsoftheworld.org/bow/species/callar1/cur/introduction
https://datazone.birdlife.org/species/factsheet/calandra-lark-melanocorypha-calandra
https://www.oiseaux-birds.com/card-calandra-lark.html
https://www.bto.org/understanding-birds/birdfacts/calandra-lark
https://www.oiseaux.net/birds/calandra.lark.html
https://www.vogelwarte.ch/en/birds-of-switzerland/calandra-lark/
Tarix : 19 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
