Josiah Royce (1855–1916) - Amerikalı fəlsəfəçi, idealizmin və praktik idealizmin tərəfdarıdır. O, Amerika fəlsəfəsinin inkişafında mühüm bir fiqur olaraq tanınır və xüsusilə mütləq idealizm və cəmiyyət haqqında təhlil etdiyi ideyalarla tanınır. Royce, həmçinin yaxın əlaqələr, doğruluq, vicdan və etik məsuliyyət kimi mövzularla məşğul olub. Həyatı və təhsili Royce, 1855-ci ildə Calais, Maine ştatında anadan olub. O, təhsilini Harvard Universitetində almışdır. Royce, əvvəlcə matematika ilə maraqlanmış, amma sonra fəlsəfəyə olan marağı üzərində daha çox işləyərək idealizm və pragmatizmin inkişafına böyük töhfələr vermişdir. O, xüsusilə Charles Sanders Peirce və William James ilə fəlsəfi mübahisələrdə iştirak etmişdir. Əsərləri və fəlsəfi yanaşmalar Royce, fəlsəfi yanaşmalarında çox vaxt idealizm və pragmatizmin əlaqələrinə diqqət yetirmişdir. O, mütləq idealizmə inanırdı və "bütün dünyada bir idealist prinsip" olduğunu iddia edirdi. Royce’un fəlsəfəsi, insanın mənəvi müstəqilliyi və cəmiyyətlə əlaqələri üzərində qurulmuşdu. "The Philosophy of Loyalty" (Sadiqlik fəlsəfəsi, 1908) Bu əsər Royce’un ən tanınmış işlərindən biridir və burada o, sadiqlik mövzusuna dair fəlsəfi mülahizələrini təqdim edir. Royce, sadiqliyi yalnız şəxsi bir öhdəlik olaraq deyil, həm də cəmiyyətə və bütün insanlığa qarşı bir məsuliyyət kimi görür. O, sadiqliyin, insanın özünü və başqalarını tanımasının və daha yüksək mənəvi məqsədlərə çatmasının bir yolu olduğunu vurğulayır. "The Problem of Christianity" (Xristianlıq Problemi, 1913) Royce, xristianlıq və dinin fəlsəfi əsasları barədə ciddi mülahizələr irəli sürmüşdür. O, xristianlığa dair dərindən fəlsəfi bir yanaşma təqdim edərək, bu dini həm mənəvi, həm də felsefi təhlil edirdi. Royce, xristianlığın cəmiyyətin inkişafına və insanın mənəvi yüksəlişinə necə təsir etdiyini araşdırmışdır. "The World and the Individual" (Dünya və Şəxsiyyət, 1900) Bu əsərində Royce, mütləq idealizm və şəxsiyyətin fəlsəfi mənasını təhlil edir. Royce'a görə, mütləq varlıq və şəxsiyyət arasındakı əlaqə dinamikdir və yalnız şəxsiyyətlərin özlərini bu əlaqələrə daxil edərək mütləq həqiqətə yaxınlaşa biləcəklərini iddia edir. Royce, şəxsi təcrübənin universal ideyalarla birləşməsini əsaslandırır. Royce’un idealizm və cəmiyyət yanaşması Royce’un fəlsəfəsində idealizm önəmli yer tutur, amma o, praktik idealizmi vurğulayan bir fəlsəfəni qəbul edirdi. Royce’a görə, insanın həyatının məqsədi, həm şəxsi gələcəkdəki həyata bağlı, həm də cəmiyyətin inkişafına yönəlmişdir. İdeal bir cəmiyyətin təməli isə insanların bir-birinə sadiq olması və cəmiyyətə xidmət etməsidir. "Community and Society" (Cəmiyyət və Cəmiyyətlər) Royce, öz fəlsəfəsində cəmiyyətin inkişafı və insan əlaqələri üzərində dərin təsirlər qoymuşdur. O, insanın individuum olmağı ilə yanaşı, sosial bir varlıq olaraq cəmiyyətlə sıx əlaqədə olmasının vacibliyini vurğulamışdır. Royce, bu cür bir əlaqənin insanın mənəvi inkişafına və bütün cəmiyyətin harmoniyasına kömək etdiyini bildirmişdir. Son həyatı və mirası Royce, 1916-cı ildə vəfat edib, lakin onun fəlsəfəsi və idealizm anlayışları uzun illər boyu fəlsəfə aləmində təsirli olmuşdur. O, həm Amerika fəlsəfəsinin həm də mütləq idealizmin inkişafında böyük bir fiqur kimi tanınır. Royce’un fəlsəfi nəzəriyyələri, xüsusən mənəvi sadiqlik, etik məsuliyyət və cəmiyyətlə əlaqədar düşüncələri, hələ də müasir fəlsəfi müzakirələrdə əhəmiyyətli bir yer tutur.
https://plato.stanford.edu/entries/royce/
https://iep.utm.edu/roycejos/
https://en.wikipedia.org/wiki/Josiah_Royce
https://www.britannica.com/biography/Josiah-Royce
https://archive.philosophersmag.com/the-absolute-idealism-of-josiah-royce/
https://journals.openedition.org/ejpap/3123
https://www.roycesociety.org/
Tarix : 13 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
