Josef Leopold Auenbrugger — Avstriyalı həkim, tibbi diaqnostikada perkussiya (vurma) texnikasının ixtiraçısı kimi tanınır. Bu kəşfi ilə o, müasir tibbin banilərindən biri sayılır. Həyatı Leopold Auenbrugger 1722-ci il noyabrın 19-da Avstriyanın Ştiriya əyalətindəki Qrats şəhərində anadan olmuşdur. Atası, “Zum Schwarzen Mohren” adlı meyxananın sahibi, oğluna yaxşı ilkin təhsil almaq imkanı vermiş və daha sonra Vyanaya, universitetdə təhsilini davam etdirmək üçün göndərmişdir. Auenbrugger 22 yaşında Vyana Universitetindən həkim kimi məzun olmuş və 1751-ci ildən 1762-ci ilə qədər Vyana İspan Hərbi Xəstəxanasında çalışmışdır. O, burada 10 il ərzində xəstələri müşahidə edərək perkussiya üsulunu kəşf etmişdir. Auenbrugger 1754-cü ildə Marianna von Priesterberqlə evlənmişdir. 1783-cü ildə imperator II İosif tərəfindən tibbə verdiyi xidmətlərə görə zadəganlıq statusu qazanaraq “Edler von Auenbrugg” tituluna layiq görülmüşdür. Həyatı boyu musiqi ilə də maraqlanan Auenbrugger, Antonio Salierinin “Der Rauchfangkehrer” operası üçün libretto yazmış və Jozef Haydnla dostluq münasibətləri qurmuşdur. Elmi töhfələri Auenbruggerin ən böyük elmi nailiyyəti 1761-ci ildə nəşr etdiyi “Inventum Novum ex Percussione Thoracis Humani” (İnsan sinəsinin perkussiyası ilə daxili xəstəliklərin aşkar edilməsi üzrə yeni kəşf) adlı əsəridir. O, sinəyə yüngülcə vuraraq çıxan səslərə əsasən ağciyər və ürək xəstəliklərini diaqnoz etmək üsulunu təklif etmişdir. Bu texnika, onun uşaqlıqda atasının meyxanasında şərab çəlləklərinin doluluq səviyyəsini yoxlamaq üçün istifadə etdiyi vurma metodundan ilhamlanmışdır. Auenbrugger öz müşahidələrini cəsədlərdə eksperimentlərlə təsdiqləmişdir. O, plevra boşluğuna maye yeridərək perkussiya ilə mayenin sərhədlərini dəqiq müəyyənləşdirməyin mümkün olduğunu göstərmişdir. Həmçinin, ağciyər vərəmi və digər xəstəliklərin diaqnozunda perkussiyanın effektivliyini vurğulamışdır. Onun kəşf etdiyi “Auenbrugger əlaməti” – böyük perikardial maye yığılması zamanı epigastrik bölgədə şişkinlik – də tibdə adını daşıyır. Əvvəlcə bu üsul tibb ictimaiyyətində diqqət çəkməsə də, 1808-ci ildə Napoleonun şəxsi həkimi Jan-Nikola Korvisar tərəfindən fransız dilinə tərcümə edildikdən sonra dünya miqyasında tanınmışdır. Bu tərcümə Auenbruggerin ölümündən bir il əvvəl nəşr olunmuşdur. İrsi Leopold Auenbrugger 1809-cu il mayın 17-də Vyanada 86 yaşında vəfat etmişdir. Onun perkussiya üsulu müasir fiziki müayinənin əsasını təşkil edir və rentgen kimi texnologiyaların inkişafına baxmayaraq, hələ də diaqnostikada istifadə olunur. Auenbrugger gənc həkimlərlə səmimi münasibətləri, kasıblara və vərəm xəstələrinə göstərdiyi qayğı ilə də yadda qalmışdır. Onun adına Vyanada küçə (Auenbruggergasse) və Qratsdakı universitet xəstəxanasının ərazisi (Auenbruggerplatz) adlandırılmışdır. Auenbruggerin portreti Qrats Tibb Universitetinin embleminə daxil edilmiş və onun şərəfinə “Auenbrugger-Ehrenkreuz” adlı mükafat təsis edilmişdir. O, tibb tarixində fiziki diaqnostikanın banilərindən biri kimi əbədi iz qoymuşdur.

İstinadlar

https://www.britannica.com/biography/Leopold-Auenbrugger-von-Auenbrugg

https://litfl.com/leopold-auenbrugger/

https://www.newadvent.org/cathen/02072a.htm

https://cmeindia.in/history-today-in-medicine-dr-leopold-auenbrugger/

https://collection.sciencemuseumgroup.org.uk/people/cp114260/josef-leopold-auenbrugger

https://www.whonamedit.com/doctor.cfm/309.html

https://en.wikipedia.org/wiki/Leopold_Auenbrugger

Tarix : 15 mart 2025

Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.