John Bellamy Foster (1953-cü ildə anadan olub) - Amerikalı marksist nəzəriyyəçi, iqtisadçı və ekoloji fəal. O, kapitalizmin ekoloji böhranla əlaqəsini tədqiq edən və ekoloji marksizmin əsas nəzəriyyəçilərindən biri hesab olunur. Foster hazırda "Monthly Review" jurnalının baş redaktorudur və Oregon Universitetində sosiologiya professoru kimi fəaliyyət göstərir. Əsas fikirləri Fosterin əsas tədqiqat sahələri kapitalizmin ekoloji sistemlərə təsiri, iqtisadi qeyri-bərabərlik və müasir sosialist nəzəriyyədir. O, Karl Marksın ekologiya ilə bağlı fikirlərini yenidən nəzərdən keçirmiş və müasir ekoloji problemlərin kapitalizmin sistematik böhranı ilə əlaqəli olduğunu göstərmişdir. Onun ən məşhur nəzəriyyələrindən biri "Metabolik Yarılma" (Metabolic Rift) nəzəriyyəsidir. Bu konsepsiya, kapitalizmin insan cəmiyyəti ilə təbii ekoloji sistemlər arasında pozulmuş əlaqəyə səbəb olduğunu izah edir. Yanaşmaları - Kapitalizm təbii resursları hədsiz istismar edir və bunun nəticəsində ekoloji tarazlıq pozulur. - Torpaq, su, hava və iqlim dəyişikliyi kimi problemlər kapitalist istehsal sisteminin təbii sərvətləri daimi mənimsəməsindən qaynaqlanır. - Ətraf mühit böhranı təkcə ekoloji problem deyil, həm də iqtisadi və sosial böhranla birləşir. Fosterin yanaşması Marksın "metabolizm" (maddələr mübadiləsi) anlayışını kapitalizmin təbiətə təsirini izah etmək üçün genişləndirir. O bildirir ki, kapitalizm təbiətin daxili tarazlığını pozaraq insan və ekoloji sistemlər arasındakı əlaqəni məhv edir. Əsas kitabları - "Marx’s Ecology: Materialism and Nature" (2000) – Bu kitabda Foster Karl Marksın ekologiya haqqında fikirlərini analiz edərək, onun ətraf mühit nəzəriyyəsinin dərin olduğunu göstərir. - "The Ecological Rift: Capitalism’s War on the Earth" (2010, Paul Burkett və Brett Clark ilə birlikdə) – Kapitalizmin planetə qarşı necə bir müharibə apardığını və ekoloji böhranların struktur səbəblərini araşdırır. - "The Robbery of Nature: Capitalism and the Ecological Rift" (2020, Brett Clark ilə birlikdə) – Kapitalizmin təbiətdən necə "qarət" etdiyini və bunun insan cəmiyyətinə təsirlərini müzakirə edir. - "The Vulnerable Planet: A Short Economic History of the Environment" (1994) – Ətraf mühitin iqtisadi tarixini və onun kapitalist inkişafla əlaqəsini izah edir. Bu əsərlər Fosterin ekoloji marksizmi əsaslandırmaq və ekoloji problemlərin sistematik səbəblərini göstərmək üçün yazdığı ən mühüm işlərdən hesab olunur. Müasir təsiri John Bellamy Foster müasir ekoloji və marksist düşüncədə mühüm bir sima olaraq qalır. Onun nəzəriyyələri ekoloji problemlərin sadəcə texniki və ya texnoloji həllər tələb etmədiyini, əksinə, kapitalizmin strukturuna qarşı sistemli dəyişikliklər aparmaq lazım olduğunu göstərir.
https://en.wikipedia.org/wiki/John_Bellamy_Foster
https://johnbellamyfoster.org/
https://monthlyreview.org/author/johnbellamyfoster/
https://cas.uoregon.edu/directory/social-sciences/all/jfoster
https://www.amazon.com/stores/author/B001JRZEFO
https://scholar.google.com/citations?user=anEkFkEAAAAJ&hl=en
https://shs.cairn.info/publications-de-john-bellamy-foster--23186?lang=en
Tarix : 23 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
