Johann Jakob Bachofen (1815-1887) - İsveçrəli hüquqşünas, tarixçi və antropoloq. O, əsasən qədim cəmiyyətlərdə ana xətti ilə irsiyyətin üstün olduğunu irəli sürən anaxaqanlılıq (matriarxat) nəzəriyyəsi ilə tanınır. Onun tədqiqatları antropologiya, sosiologiya və qadın tarixi sahələrinə mühüm töhfə vermişdir. Həyatı və fəaliyyəti Bachofen 1815-ci ildə İsveçrənin Bazel şəhərində anadan olmuşdur. O, hüquq sahəsində təhsil almış və bir müddət hüquq professoru kimi fəaliyyət göstərmişdir. Lakin sonralar tarix, arxeologiya və antropologiya sahələrinə maraq göstərərək bu istiqamətdə tədqiqatlar aparmışdır. 1861-ci ildə nəşr etdiyi "Das Mutterrecht" (Ana Hüququ) adlı əsəri onun ən mühüm işi hesab olunur. Bu kitabda o, qadınların qədim cəmiyyətlərdə mərkəzi rol oynadığını və patriarxal sistemin daha sonralar inkişaf etdiyini iddia edirdi. Əsas fikirləri və nəzəriyyələri Bachofen anaxaqanlı cəmiyyətlərin mövcudluğunu sübut etmək üçün müxtəlif qədim mədəniyyətlərin miflərini, hüquqi sənədlərini və arxeoloji tapıntıları təhlil etmişdir. Onun nəzəriyyəsi əsasən aşağıdakı mərhələləri əhatə edir: - Hetarizm dövrü: İlkin dövrdə cəmiyyətlərdə qadın-kişi münasibətləri nizamlanmamış və kollektiv olmuşdur. - Anaxaqanlılıq dövrü: Qadınlar sosial və dini həyatın mərkəzində dayanmış, irsiyyət ana xətti ilə keçmişdir. - Patriarxal cəmiyyətlər: Daha sonralar kişi hakimiyyəti bərqərar olmuş və anaxaqanlı sistem tədricən zəiflədilmişdir. Bu nəzəriyyə, xüsusilə XIX əsrdə, qadınların tarixi rolu barədə yeni yanaşmaların formalaşmasına səbəb olmuşdur. Lakin bəzi müasir tədqiqatçılar onun nəzəriyyələrini mübahisəli hesab edir və tam universal qəbul etmirlər. Bachofenin mirası Bachofenin əsərləri feminist tarix və antropologiyada mühüm yer tutur. Onun anaxaqanlılıq nəzəriyyəsi Frazer, Engels və Morgan kimi alimlərə təsir göstərmişdir. Müasir gender tədqiqatlarında onun fikirləri hələ də müzakirə olunmaqda və dəyərləndirilməkdədir. Bachofen öz dövründə inqilabi fikirlər irəli sürsə də, onun nəzəriyyələri daha sonralar daha geniş elmi araşdırmalara əsaslanan yeni yanaşmalarla tamamlanmışdır. Bununla belə, onun qadınların qədim cəmiyyətlərdə rolu ilə bağlı ideyaları, sosial elmlərdə mühüm bir mərhələ kimi qəbul olunur.
https://en.wikipedia.org/wiki/Johann_Jakob_Bachofen
https://www.britannica.com/biography/Gaston-Bachelard
https://www.britannica.com/biography/Johann-Jakob-Bachofen
https://www.newworldencyclopedia.org/entry/Johann_Jakob_Bachofen
https://www.swisscommunity.org/en/news-media/swiss-revue/article/johann-jakob-bachofen-he-claimed-that-women-ruled-the-world-until-2500-years-ago
https://press.princeton.edu/our-authors/bachofen-johann-jakob?srsltid=AfmBOor18N2PF20TjkLLTqXjPiDDE_RgBzlt1prhnHi-DVUkdc1Q4tuv
https://www.amazon.com/stores/author/B001HPO0Z8
Tarix : 21 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
