Jean-Pierre Changeux (d. 6 aprel 1936) - Fransız neyrobioloqu və biokimyaçı. O, xüsusilə reseptorların quruluşu və funksiyası, sinaptik plastiklik, beyin funksiyalarının tənzimlənməsi və şüurun neyrobiologiyası sahəsində mühüm tədqiqatlar aparmışdır. Changeux, nikotinik asetilxolin reseptorlarının ilk dəfə molekulyar səviyyədə identifikasiyasını və onların sinir sistemindəki rolunu izah edən alimlərdən biridir. Onun işləri neyroelm və biokimya sahələrində əsaslı töhfələr vermiş və dərman tədqiqatlarında yeni istiqamətlərin yaranmasına səbəb olmuşdur. Həyatı və təhsili Jean-Pierre Changeux 1936-cı ildə Fransa, Domont şəhərində anadan olmuşdur. O, Paris Universitetində təhsil almış və biokimya üzrə doktorluq dərəcəsini 1964-cü ildə əldə etmişdir. Onun akademik rəhbərlərindən biri məşhur fransız biokimyaçısı Jacques Monod olmuşdur. Daha sonra o, Pasteur İnstitutunda və Collège de France kimi nüfuzlu elmi mərkəzlərdə çalışmışdır. Elmi karyerası və töhfələri Nikotinik asetilxolin reseptorları Changeuxun ən mühüm kəşflərindən biri nikotinik asetilxolin reseptorlarının (nAChR) identifikasiyası və funksional tədqiqi olmuşdur. Bu reseptorlar sinir siqnallarının ötürülməsində mühüm rol oynayan ion kanallarıdır və Changeux onların kimyəvi maddələrlə tənzimləndiyini, sinapslarda elektrik siqnallarını necə dəyişdirdiyini, xatirə formalaşması və öyrənmə proseslərində mühüm rol oynadığını göstərmişdir. Bu tədqiqatlar Alzheimer xəstəliyi, Parkinson xəstəliyi və asılılıq mexanizmlərinin başa düşülməsində mühüm əhəmiyyət daşımışdır. Allosterik tənzimləmə və zülal funksiyası Changeux həmçinin allosterik tənzimləmə konsepsiyasının inkişafına töhfə vermişdir. O, göstərmişdir ki, fermentlər və reseptorlar bir molekulun bağlanması nəticəsində konformasiyasını dəyişdirərək funksiyalarını tənzimləyə bilirlər. Bu mexanizm, dərmanların təsir mexanizmlərinin anlaşılması və yeni dərman hədəflərinin müəyyən edilməsi baxımından mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Şüurun neyrobiologiyası və sinaptik plastiklik Changeux, sinaptik plastikliyin bilişsel funksiyalar və şüur üçün əsas mexanizmlərdən biri olduğunu müdafiə etmişdir. O, beyin inkişafı və sinir şəbəkələrinin formalaşmasında təcrübənin təsirini izah edən nəzəriyyələr irəli sürmüşdür. Onun "Neuronal Man" (1983) və "The Physiology of Truth" (2002) kimi kitabları şüurun bioloji əsasları haqqında geniş müzakirələrə səbəb olmuş və neyroelmlə fəlsəfə arasında yeni əlaqələr qurmuşdur. Mükafatlar və tanınma Louisa Gross Horwitz mükafatı (1992) Balzan mükafatı (2001) Pascal mükafatı (2004) National Academy of Sciences və Royal Society kimi nüfuzlu akademiyaların üzvlüyü O, eyni zamanda Collège de France və Pasteur İnstitutunda uzun illər çalışaraq gənc alimlər üçün ilham mənbəyi olmuşdur.
https://en.wikipedia.org/wiki/Jean-Pierre_Changeux
https://humanbrains.fondazioneprada.org/en/speakers/jean-pierre-changeux/
https://scholar.google.com/citations?user=Bq3F8iIAAAAJ&hl=en
https://www.balzan.org/en/prizewinners/jean-pierre-changeux
https://scispace.com/authors/jean-pierre-changeux-5fqoz7l3jd
https://www.sciencedirect.com/author/36046872900/jean-pierre-changeux
https://www.college-de-france.fr/en/chair/jean-pierre-changeux-cellular-communications-statutory-chair
Tarix : 2 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
