James Beattie (1735–1803) - James Beattie, XVIII əsr Şotland şairi və filosof idi. O, xüsusilə "The Minstrel" (1771–1774) adlı uzun poeması və "An Essay on the Nature and Immutability of Truth" (1770) adlı fəlsəfi əsəri ilə tanınır. Beattie, Şotland Maarifçiliyi dövründə əhəmiyyətli bir intellektual fiqur olmuş və dövrün skeptik və materialist düşüncələrinə qarşı çıxış etmişdir. Erkən həyatı və təhsili James Beattie 1735-ci ildə Şotlandiyanın Laurencekirk şəhərində anadan olmuşdur. O, kəndli ailəsində böyümüş və erkən yaşlarında böyük intellektual maraq göstərmişdir. Gənc yaşlarında Aberdin Universitetinə daxil olmuş və burada fəlsəfə, ədəbiyyat və teologiya sahəsində dərin biliklər əldə etmişdir. O, universiteti bitirdikdən sonra müəllim və akademik kimi fəaliyyət göstərmişdir. Ədəbi və fəlsəfi fəaliyyəti Beattie həm poeziya, həm də fəlsəfə sahəsində əhəmiyyətli əsərlər yazmışdır. Onun "The Minstrel" (1771–1774) adlı poeması ən məşhur ədəbi əsəridir. Bu poema romantizmə yaxın üslubda yazılmış və insanın təbii istedadlarının və ruhunun inkişafını təsvir etmişdir. Beattie bu əsəri ilə William Wordsworth və Samuel Taylor Coleridge kimi romantik şairlərə təsir göstərmişdir. Beattie eyni zamanda fəlsəfi sahədə də dərin iz buraxmışdır. Onun "An Essay on the Nature and Immutability of Truth" (1770) adlı əsəri, David Hume və digər skeptik filosofların ideyalarına qarşı yazılmışdır. Bu əsərdə Beattie, insanın əxlaqi və dini inanclarının dəyişməz olduğunu müdafiə edir və materialist və empirist fəlsəfi cərəyanlara qarşı çıxır. Onun fəlsəfi görüşləri, maarifçilik dövründə rasionalizmin və skeptisizmin yüksəlişinə qarşı mühafizəkar mövqedən cavab verməyə çalışırdı. Beattie, təcrübə və empirik biliklərin vacibliyini qəbul etsə də, insan ağlının bəzi əsas həqiqətləri doğuşdan bildiyini irəli sürürdü. Müasir düşüncəyə təsiri James Beattie, XVIII əsrdə xüsusilə etik və estetik məsələlərdə təsirli bir filosof kimi tanınmışdır. Onun ideyaları, müasir epistemologiya və əxlaq fəlsəfəsində hələ də maraq doğuran mövzulardan biridir. O, həmçinin təhsilin inkişafına töhfə vermiş və Aberdin Universitetində uzun illər professor kimi fəaliyyət göstərmişdir. Beattienin romantik poeziya sahəsindəki töhfələri də böyük əhəmiyyət daşıyır. Onun "The Minstrel" poeması, İngilis poeziyasında təbiət və fərdi duyğulara verdiyi əhəmiyyətlə romantik cərəyanın əsasını qoyan əsərlərdən biri hesab edilir. James Beattie, XVIII əsrin həm fəlsəfi, həm də ədəbi cərəyanlarına təsir göstərmiş vacib bir şəxsiyyət idi. Onun poeziyası romantiklərin inkişafına kömək etmiş, fəlsəfi əsərləri isə skeptisizm və materializmin tənqidində əhəmiyyətli rol oynamışdır. Beattie, Şotland Maarifçiliyinin əhəmiyyətli simalarından biri olaraq, həm ədəbi, həm də fəlsəfi dünyada öz mövqeyini qorumaqdadır.

İstinadlar

https://en.wikipedia.org/wiki/James_Beattie_(poet)

https://iep.utm.edu/james-beattie/

https://www.britannica.com/biography/James-Beattie

https://allpoetry.com/James-Beattie

https://www.nationalgalleries.org/art-and-artists/23636

https://www.npg.org.uk/collections/search/person/mp53140/james-beattie

https://www.kent.ac.uk/ewto/projects/anthology/james-beattie.html

Tarix : 21 fevral 2025

Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.