Jakub Karol Parnas - Polşa biokimyaçısı və fizioloqu olub, hüceyrə metabolizması sahəsindəki irəliləyişləri ilə tanınır. O, qlikolizdə mühüm reaksiyalar ardıcıllığını aşkar etməklə məşhurdur və bu, hüceyrələrdə enerji istehsalının başa düşülməsində əhəmiyyətli bir töhfə olmuşdur. Onun tədqiqatları, metabolik proseslərin və onların hüceyrə funksiyası və xəstəliklərindəki rolunun öyrənilməsinin əsasını qoymuşdur. Erkən həyat və təhsil Jakub Karol Parnas 11 noyabr 1884-cü ildə Lvivdə (o zaman Avstriya-Macarıstan İmperiyasının tərkibində, hazırda Ukraynada) doğulmuşdur. Lviv Universitetində təhsil almış və burada tibb fakültəsini bitirmişdir. Lvivdəki təhsil müddətində, o, biokimya və fiziologiya sahələrinə, xüsusən də hüceyrə enerji proseslərinə maraq göstərmişdir. Karyera və nailiyyətlər Parnasın biokimya sahəsinə verdiyi əsas töhfələr, qlikolitik yol üzərindəki tədqiqatlarından başlanmışdır. Bolesław W. L. Weiss ilə birgə, Parnas qlükozanın parçalanmasında mühüm fermentləri aşkar edib və təsvir edib. Bu yol hüceyrələrdə enerji istehsalının əsas hissəsidir, çünki hüceyrələr qlükozu pürüvata çevirir və nəticədə ATP, hüceyrənin enerji valyutasını istehsal edir. Qlikoliz üzərindəki işinə əlavə olaraq, Parnas, fermentasiya sahəsində də mühüm kəşflər etmişdir. O, oksigensiz mühitdə hüceyrələrin necə enerji istehsal etdiyini başa düşməyə kömək edərək, anaerob metabolizmə dair vacib məlumatlar təqdim etmişdir. Parnas Lviv Universitetində və daha sonra Varşava Universitetində professor olmuş və burada biokimya sahəsinə təsirini davam etdirmişdir. O, bir çox tanınmış alimlərlə birgə işləyərək hüceyrə metabolizması haqqında biliklərin artmasına töhfə vermişdir. Mükafatlar və tanınma Jakub Karol Parnasın tədqiqatları elm aləmində mühüm tanınma qazandırmışdır. O, bir neçə nüfuzlu elmi cəmiyyətin üzvü olmuş və elmi sahəyə verdiyi töhfələrə görə Polonia Restituta Ordeninin Komandor Xaçını almışdır. Onun işi, metabolik xəstəliklər və xəstəliklərin biokimyəvi başa düşülməsi sahəsində gələcək tədqiqatlar üçün əsas qoymuşdur. İrsi Jakub Karol Parnasın irsi, onun hüceyrə metabolizması sahəsindəki kəşflərinin davamlı əhəmiyyətində hiss olunur. Parnas yolu, biokimya və hüceyrə bioenergetikası sahəsində mərkəzi diqqət mərkəzidir. Onun işi tibbdə, xüsusən metabolik xəstəliklər, xərçəng tədqiqatları və anaerob metabolizmin başa düşülməsi sahələrində uzunmüddətli təsirə malik olmuşdur.
https://jgaliciabukovina.net/149961/personality/jakub-karol-parnas
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0069803207450057
https://timenote.info/en/Jakub-Karol-Parnas
https://eastindiastory.com/jakub-karol-parnas-a-story-of-a-revolutionary-scientist/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/1293591/
http://kosmos.icm.edu.pl/PDF/2008/1-ang.pdf
https://en.wikipedia.org/wiki/Jakub_Karol_Parnas
Tarix : 14 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
