JACK Dinamik antropometrik modelləşdirmə sistemi – İnsan bədəninin hərəkət və pozalarını virtual mühitdə təhlil etmək və simulyasiya aparmaq üçün istifadə olunan qabaqcıl proqram təminatı. Mahiyyəti Bu sistem, əsasən, insan mühəndisliyi, erqonomika, avtomobil sənayesi, aerokosmik tədqiqatlar, istehsalat və səhiyyə sahələrində iş şəraitinin təkmilləşdirilməsi və təhlükəsizliyin artırılması üçün tətbiq edilir. Bu proqram, real insanların fiziki xüsusiyyətlərini və hərəkətlərini kompüter üzərində modelləşdirərək, məhsul dizaynı, iş mühitinin təşkil edilməsi və biomekanik analizlər üçün imkan yaradır. Tarix JACK sistemi 1980-ci illərdə Pensilvaniya Universiteti (University of Pennsylvania) tərəfindən hazırlanmışdır. Əvvəlcə hərbi və kosmik tədqiqatlar üçün yaradılan bu sistem, sonradan müxtəlif sənaye sahələrində geniş tətbiq olunmağa başlanmışdır. 1990-cı illərdə JACK proqramı Siemens Digital Industries Software tərəfindən alınıb və inkişaf etdirilib. Bu gün JACK, müxtəlif antropometrik ölçülərə və biomekanik xüsusiyyətlərə uyğun gələn insan modelləri yarada bilən, dinamik və çevik bir simulyasiya aləti kimi istifadə olunur. Xüsusiyyətlər 1. Virtual insan modelləri: JACK müxtəlif yaş, cins, bədən tipi və antropometrik ölçülərə uyğun insan modelləri yaradır. Bu modellər müxtəlif peşə sahələri və iş şəraitləri üçün fərdiləşdirilə bilər. 2. Erqonomik və biomexanik analiz: Sistem insan bədəninin müxtəlif iş şəraitlərində necə hərəkət etdiyini və hansı biomexanik yüklərə məruz qaldığını təyin edir. Əsas analizlərə daxildir: -Duruş və balans testi – İşçinin rahatlığı və düzgün posturanın təyin edilməsi. -Hərəkət diapazonu – Əzələ və skelet sisteminin məruz qaldığı yükün hesablanması. -Xroniki yorğunluq və zədələnmə riski – Fiziki işin insan orqanizminə təsirinin qiymətləndirilməsi. 3. Hərəkət və davranış simulyasiyası: JACK insan bədəninin müxtəlif vəziyyətlərdə hansı hərəkətləri edə biləcəyini, hansı gücə və enerjiyə ehtiyac duyduğunu hesablayır. Bu simulyasiyanın istifadə edildiyi məqsədlər: -Məhsul dizaynı – Yeni cihaz və avadanlıqların istifadə rahatlığının yoxlanılması. -İş şəraitinin optimallaşdırılması – İşçinin daha az yorulması və xəsarət almaması üçün uyğun iş mühitinin yaradılması. -Robot və avtomatlaşdırılmış sistemlər – İnsan hərəkətlərinin robot texnologiyaları ilə uyğunlaşdırılması. 4. Risk və təhlükəsizlik analizi: İnsan bədəninin ağır iş şəraitində zədələnmə riski, iş zamanı təhlükəsizlik qaydalarına uyğunluq, postura problemləri və digər faktorlar sistem tərəfindən hesablanır. Bu analiz, işçilərin sağlamlığının qorunmasına və istehsalat proseslərinin təhlükəsizliyinin artırılmasına kömək edir.
https://www.researchgate.net/publication/343333311_INTERFACING_JACK_AND_ANYBODY_TOWARDS_ANTHROPOMETRIC_MUSCULOSKELETAL_DIGITAL_HUMAN_MODELLING
https://www.researchgate.net/publication/224633886_Novel_Method_of_Capturing_Static_and_Dynamic_Anthropometric_Data_for_Home_Design
chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://apps.dtic.mil/sti/tr/pdf/ADA518132.pdf
https://en.wikipedia.org/wiki/Jack_(human_modeling)
https://www.mdpi.com/2071-1050/17/1/299
https://www.geoplm.com/news/54-tecnomatix/76-jack-digital-human-modeling
https://www.sciencedirect.com/topics/engineering/anthropometric-data
https://web.archive.org/web/20081107033450/http://www.plm.automation.siemens.com/en_us/products/nx/design/human.shtml
https://www.researchgate.net/figure/Male-and-female-figures-in-the-Jack-human-modeling-software-system-generated-from-the_fig3_271728474
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0169814115300445
https://www.designnews.com/design-software/jack-7-1-explores-human-side-of-simulation
chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://mreed.umtri.umich.edu/mreed/pubs/Reed_2013_3D_Anthropometry.pdf
https://www.semanticscholar.org/paper/Predicting-5th-and-95th-Percentile-Anthropometric-Fromuth-Parkinson/50f082c1caecc4e143861b8244032a42e317bfcb
https://www.researchgate.net/figure/Exemplary-anthropometry-body-models-generated-based-on-neck-width-depth-and-length_fig5_338871396
https://www.researchgate.net/figure/A-digital-workplace-with-a-digital-human-model_fig1_228411016
https://www.researchgate.net/publication/321657980_Dynamic_Anthropometry_-_Defining_Protocols_for_Automatic_Body_Measurement
https://journals.uni-lj.si/tekstilec/article/view/13442#:~:text=Dynamic%20anthropometry%20is%20a%20research,measurements%20in%20a%20resting%20state.
https://www.slideshare.net/slideshow/dynamic-anthropometrypptx/262436963
https://ieeexplore.ieee.org/document/1629990
chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/http://www.tekstilec.si/wp-content/uploads/2017/12/254-262.pdf
https://urbandesignlab.in/anthropometry-in-architecture-design-urban-design-lab/
Tarix : 31 yanvar 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
