Ivan Osipovich Yarkovsky (1844–1902) - Rus mühəndisi və astronom. O, asteroidlərin və kiçik səma cisimlərinin orbital hərəkətinə təsir edən termal radiasiya qüvvələri haqqında nəzəriyyə irəli sürmüşdür. Bu nəzəriyyə daha sonra Yarkovski effekti kimi tanınmış və asteroid dinamikasının tədqiqində mühüm rol oynamışdır. Erkən həyat və karyera Ivan Yarkovsky 1844-cü ildə Rusiyada anadan olmuşdur. Peşəkar olaraq mühəndis kimi çalışmış və fizika sahəsində nəzəri araşdırmalar aparmışdır. O, əsasən klassik mexanika, termodinamika və astronomiya ilə maraqlanmışdır. Elmi töhfələri Yarkovski effekti Yarkovsky günəş işığının asteroidlərin hərəkətinə təsirini izah edən ilk nəzəriyyələrdən birini irəli sürmüşdür. O, göstərmişdir ki, kiçik səma cisimləri gün ərzində Günəş işığını udur və gecə onu yayaraq tədricən orbitlərini dəyişə bilərlər. Bu "Yarkovski effekti" sonradan asteroidlərin orbital təkamülünü başa düşmək üçün əsas amillərdən biri kimi qəbul edilmişdir. Kiçik səma cisimlərinin dinamikası O, asteroidlərin və meteoroidlərin hərəkət trayektoriyalarına günəş şüalanmasının təsirini araşdırmışdır. Onun nəzəriyyələri asteroidlərin Yerə yaxınlaşmasının və onların orbitlərinin dəyişməsinin izahında istifadə edilmişdir. Yarkovski effektinin təsdiqi və əhəmiyyəti Ivan Yarkovskinin ideyaları onun sağlığında geniş tanınmamışdır. 20-ci əsrin ortalarında sovet astronomu Ernst Öpik və amerikalı alimlər bu effekti yenidən kəşf edərək asteroid dinamikasında onun əhəmiyyətini göstərmişlər. Bu gün Yarkovski effekti kosmik cisimlərin trayektoriyalarını hesablamaq üçün vacib amillərdən biri kimi qəbul edilir. Son illəri və irsi Yarkovsky 1902-ci ildə vəfat etmişdir. Onun adı "Yarkovski effekti" və "Asteroid 35334 Yarkovsky" ilə astronomiyada əbədiləşdirilmişdir. Onun nəzəriyyəsi asteroidlərin Yerlə toqquşma ehtimalını hesablamaq üçün müasir planetar müdafiə sistemlərində istifadə olunur. Ivan Yarkovsky termal radiasiya qüvvələrinin asteroidlərin hərəkətinə təsirini izah edən mühüm nəzəriyyə irəli sürmüş mühəndis və astronom idi. Onun Yarkovski effekti müasir astrofizikada asteroidlərin trayektoriyalarının tədqiqində əsas anlayışlardan birinə çevrilmişdir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Ivan_Yarkovsky
https://dbpedia.org/page/Ivan_Yarkovsky
https://pantheon.world/profile/person/Ivan_Yarkovsky
https://www.nndb.com/people/598/000206977/
https://www.wikidata.org/wiki/Q705913
https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Ivan_Osipovich_Yarkovsky
https://planetpailly.com/tag/ivan-yarkovsky/
Tarix : 4 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
