ISO 9241 - Beynəlxalq Standartlaşdırma Təşkilatı (ISO) tərəfindən hazırlanan və insan-kompüter qarşılıqlı əlaqəsi (HCI – Human-Computer Interaction) sahəsində tələbləri müəyyən edən beynəlxalq standartlar toplusu. Mahiyyəti Bu standartlar əsasən ergonomika, istifadəçi təcrübəsi, iş yerlərinin tərtibatı, proqram təminatının istifadəyə yararlılığı və interaktiv sistemlər üçün prinsipləri əhatə edir. Tarix İlk dəfə 1980-ci illərin sonlarında yazılmağa başlanan ISO 9241 standartlar ailəsi sonradan genişləndirilərək fərqli mövzulara uyğunlaşdırılmışdır. Əvvəlcə yalnız vizual displeylərlə iş üçün nəzərdə tutulsa da, sonralar istifadəçi interfeysi dizaynı, veb istifadəyə yararlılıq, multimodal qarşılıqlı əlaqə və insan faktorları mühəndisliyi kimi mövzuları da əhatə etmişdir. ISO 9241 standartları bölmələrə ayrılmışdır və hər biri konkret bir sahəni əhatə edir. Hal-hazırda ISO 9241-1-dən ISO 9241-500-ə qədər müxtəlif hissələr mövcuddur. 1. ISO 9241-1 – Ümumi prinsiplər Bu hissə ISO 9241 standartlarının ümumi konsepsiyalarını və məqsədlərini müəyyən edir. İnsan-kompüter qarşılıqlı əlaqəsində ergonomik tələbləri ümumiləşdirərək, digər hissələr üçün əsas rol oynayır. 2. ISO 9241-100 Seriyası – İnsan-sistem qarşılıqlı əlaqəsi Bu bölmə istifadəçi interfeyslərinin dizaynı və qiymətləndirilməsi üçün nəzərdə tutulub. -ISO 9241-110: Dialoq prinsipləri -ISO 9241-112: Görünüş və təqdimetmə prinsipləri -ISO 9241-125: İstifadəçi interfeysi ilə bağlı interaktivlik prinsipləri 3. ISO 9241-200 Seriyası – Vizual displey terminalları üçün tələblər Bu bölmə ekran texnologiyalarının insan üçün uyğunluğu ilə bağlı texniki və ergonomik standartları müəyyən edir. -ISO 9241-210: İnsan mərkəzli dizayn prinsipləri -ISO 9241-220: UX (istifadəçi təcrübəsi) dizaynı üçün tələblər 4. ISO 9241-300 seriyası – Displey texnologiyaları Displeylərin texniki və optik tələbləri bu bölmədə müəyyən edilir. -ISO 9241-302: Displeylərin görüntü keyfiyyəti -ISO 9241-305: Rəngli displeylər üçün uyğunluq kriteriyaları 5. ISO 9241-400 seriyası – Fiziki interfeyslər və cihazlar Bu bölmə klaviaturalar, siçanlar, sensor ekranlar və digər giriş cihazları üçün tələbləri müəyyən edir. -ISO 9241-410: Klaviatura dizayn prinsipləri -ISO 9241-420: Sensor ekranların istifadəyə yararlılığı ISO 9241 standartlarının ən vacib bölmələrindən biri ISO 9241-210-dur. Bu standart insan mərkəzli dizayn (HCD – Human-Centered Design) konsepsiyasını izah edir. Ehtiva etdiyi prinsiplər: -İstifadəçilərin və onların kontekstinin dərk edilməsi -İstifadəçilərin tələblərinə uyğun sistemlərin hazırlanması -Dizaynın iterativ proseslərə əsaslanması -İstifadəçilərin geribildiriminin davamlı şəkildə nəzərə alınması

İstinadlar

https://en.wikipedia.org/wiki/ISO_9241

https://www.iso.org/obp/ui/#iso:std:iso:9241:-110:ed-2:v1:en

chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://richardcornish.s3.amazonaws.com/static/pdfs/iso-9241-210.pdf

https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4713903/

https://intweb.tse.org.tr/standard/standard/Standard.aspx?081118051115108051104119110104055047105102120088111043113104073081098084122050078055047104078083

https://www.userfocus.co.uk/resources/iso9241/intro.html

https://uxbooth.com/articles/what-on-earth-is-iso-9241/

https://www.usabilitypartners.se/about-usability/iso-standards

https://www.researchgate.net/figure/SO-9241-11-Usability-Framework_fig1_353604363

https://heires.net/en/9241-much-more-than-just-a-number-from-a-usability-point-of-view/

https://www.slideshare.net/slideshow/iso-standard-9241/29800111

https://fr.wikipedia.org/wiki/ISO_9241

https://fr.wikipedia.org/wiki/Liste_de_normes_ISO

Tarix : 29 yanvar 2025

Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.