Ishmael Reed (1938-ci il doğumlu) - Amerikalı yazıçı, şair, esseist və tənqidçidir. O, Afrikalı-Amerikalı ədəbiyyatının ən orijinal və ekssentrik səslərindən biri hesab olunur. Reed öz əsərlərində satira, qrotesk və tarixə fərqli yanaşmaları birləşdirərək, ABŞ-ın mədəniyyəti, irqçilik, siyasət və tarix anlayışlarını tənqid edir. Həyatı və fəaliyyəti Ishmael Scott Reed 22 fevral 1938-ci ildə ABŞ-ın Tennessi ştatının Chattanooga şəhərində anadan olmuşdur, lakin o, daha çox Buffalo, Nyu-York şəhərində böyümüşdür. Təhsilini Buffalo Universitetində almış, lakin məzun olmadan təhsilini yarımçıq qoymuşdur. 1960-cı illərdə Reed Nyu-Yorkun "Black Arts Movement" (Qara İncəsənət Hərəkatı) ilə əlaqəli olsa da, bu hərəkatın çərçivələrini məhdud hesab edərək daha geniş və fərqli bir istiqamətdə yazmağa üstünlük vermişdir. Sonradan Kaliforniyaya köçərək Oakland və Berkli şəhərlərində yaşamağa və yaratmağa davam etmişdir. O, həmçinin jurnalist, naşir və müəllim kimi də fəaliyyət göstərmişdir. Reed bir neçə ədəbi jurnal və nəşriyyatın qurucusu olub və müxtəlif universitetlərdə dərs deyib. Ədəbi üslubu və yaradıcılığı Ishmael Reed-in əsərləri satira, mistika, tarix və sürrealizmi birləşdirən postmodernist üslubda yazılmışdır. O, tarixi və mədəniyyəti yenidən şərh edərək dominant narrativlərə meydan oxuyur. Əsərlərində tez-tez istifadə etdiyi üslubi xüsusiyyətlər: "Neo-HooDoo" estetikasını inkişaf etdirməsi – Reed bu anlayışı Afrika, Karib və Amerika mədəniyyətlərinin sintezindən yaranan bir incəsənət forması kimi təsvir edir. Tarixi və mifoloji elementləri qarışdıraraq alternativ hekayələr yaratması. Amerika cəmiyyətini sərt satira və parodiya ilə tənqid etməsi. Əsas əsərləri "Mumbo Jumbo" (1972) – Reed-in ən məşhur romanıdır. Bu əsər Afrikalı-Amerikalı mədəniyyətinin Avropa dominant mədəniyyəti tərəfindən boğulmasına qarşı bir metafora kimi oxuna bilər. Postmodernist və eksperimental quruluşa malik olan bu roman, irqçilik, imperializm və Qərb mədəniyyətinin hegemoniyasını tənqid edir. "The Last Days of Louisiana Red" (1974) – ABŞ-ın sosial və siyasi vəziyyətini satirik formada təsvir edən başqa bir roman. "Flight to Canada" (1976) – ABŞ-da köləlik dövrünü modern dildə yenidən təsəvvür edən alternativ tarixi roman. "Reckless Eyeballing" (1986) – Feminist hərəkatın təsiri altında olan kişilərin vəziyyətini satirik şəkildə tənqid edir. "Juice!" (2011) – ABŞ-ın mədəni və siyasi reallıqlarını televiziya və media vasitəsilə araşdıran roman. Reed həmçinin şeir, esse və teatr pyesləri də yazmışdır. O, xüsusilə Amerikanın dominant hekayələrinin əksinə gedən alternativ tarixi və ədəbi perspektivləri təqdim etməsi ilə tanınır. Təsiri və mirası Ishmael Reed Afrikalı-Amerikalı ədəbiyyatına unikal, ironik və postmodernist bir səs qatmışdır. O, Black Arts Movement-in çərçivəsindən çıxaraq daha geniş və kompleks mədəni əlaqələr qurmağa çalışmışdır. Onun təsiri təkcə ədəbiyyatla məhdudlaşmır – Reed Amerika mədəniyyəti, irqi və siyasi məsələləri haqqında kəskin və orijinal fikirləri ilə tanınan bir ictimai intellektualdır.
https://www.poetryfoundation.org/poets/ishmael-reed
https://sf-encyclopedia.com/entry/reed_ishmael
https://www.goodreads.com/author/show/10331.Ishmael_Reed
https://www.poemhunter.com/ishmael-reed/
https://www.britannica.com/biography/Ishmael-Reed
https://www.anisfield-wolf.org/winners/ishmael-reed/
https://www.amacad.org/person/ishmael-scott-reed
Tarix : 12 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
