Lepak və Snellin İnsan Kapitalı Arxitekturası Modeli - İş gücünün strateji yanaşma ilə idarə olunmasının üsullarını izah edən model. Bu model, təşkilatların insan kapitalını fərqli növlərdə sinifləndirməyə və ona uyğun idarəetmə strategiyaları tətbiq etməyə imkan verir. Model, əsasən təşkilatların insan resurslarını necə daha effektiv idarə etməsi və strateji olaraq istifadə etməsi haqqında nəzəriyyələr təqdim edir. Bu modeldə, insan kapitalı müxtəlif növlərə bölünür və hər bir növ üçün fərqli idarəetmə yanaşmaları təklif edilir. Modelin əsas komponentləri Lepak və Snell, insan kapitalının iki əsas xüsusiyyətinə diqqət yetirirlər: İnsan kapitalının strateji dəyəri və insan kapitalının təsiri. Bu iki xüsusiyyətin birləşməsi, işçi qüvvəsinin hansı növ idarəetmə yanaşmalarına və strategiyalara tabe olacağını müəyyən edir. İnsan kapitalı, təşkilatın məqsədinə və uzunmüddətli uğuruna nə qədər təsir edirsə, onun strateji dəyəri də o qədər yüksək olur. Bu, işçilərin bacarıq və biliklərinin təşkilatın performansına necə töhfə verdiyinə bağlıdır. Lepak və Snell modelində insan kapitalının kateqoriyaları 1. İnformasiya kapitalı (Contractual Employees): Bu kateqoriyada, işçilər ümumiyyətlə qeyri-kontraktual və ya müvəqqəti işçilərdir. Onlar, müəyyən bacarıqlara sahib olsa da, təşkilat üçün daimi və ya strateji rol oynamırlar. Bu işçilər üçün daha çox müvəqqəti və qeyri-adi idarəetmə yanaşmaları tələb olunur. 2. Bacarıq kapitalı (Core Employees): Bu kateqoriyada olan işçilər, təşkilatın əsas məqsədləri üçün vacib olan spesifik bacarıqlara malikdir. Onlar təşkilatın strateji məqsədlərinə birbaşa təsir edirlər və şirkət üçün dəyərlidirlər. Bu kateqoriyadakı işçilər üçün idarəetmə strategiyaları uzunmüddətli inkişaf və motivasiyaya yönəlib. 3. Əməkdaşlıq kapitalı (Alliance Workers): Bu işçilər, təşkilatla əməkdaşlıq edən və ya müəyyən layihələrdə iştirak edən xarici işçiləri əhatə edir. Onlar, müəyyən müddət üçün təşkilatla əməkdaşlıq edirlər və bu əməkdaşlıq müddətində, təşkilatın məqsədinə, strategiyasına dəstək verirlər. Onlar, əməkdaşlıq və şəbəkə yaratma baxımından əhəmiyyətlidir. 4. Məlumat kapitalı (Strategic Employees): Bu kateqoriya, yüksək bacarıq və informasiya biliklərinə sahib olan işçiləri əhatə edir. Onlar, təşkilatın strateji qərarlarına və inkişafına yön verən əsas şəxslərdir. Məlumat kapitalı olan işçilər, şirkət üçün vacib bilik və məlumatları təklif edərək, təşkilatın rəqabət üstünlüyünü təmin edirlər. İdarəetmə yanaşmaları - İnformasiya kapitalı olan işçilər üçün işə qəbul və əmək müqavilələri qısamüddətli və elastik olmalıdır. - Bacarıq kapitalı olan işçilərlə uzunmüddətli əməkdaşlıq və inkişaf proqramları tətbiq edilməlidir. - Əməkdaşlıq kapitalı olan işçilərlə müştərək layihələr və şəbəkə qurma təşviqləri vacibdir. - Məlumat kapitalı olan işçilər üçün güclü liderlik və mükafatlandırma sistemləri tətbiq edilməlidir. Bu model, insan resursları strategiyalarını təşkilatın tələblərinə uyğun olaraq tənzimləməyə kömək edir və təşkilatın müvəffəqiyyəti üçün lazımlı olan insan kapitalını düzgün bir şəkildə identifikasiya etməyə imkan verir. Hər bir kateqoriya üçün uyğun idarəetmə, motivasiya və inkişaf strategiyaları tətbiq edilə bilər.
https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/014920630202800403
https://www.researchgate.net/figure/HR-Architecture-adapted-from-Lepak-Snell-1999_fig1_264874006
https://www.researchgate.net/publication/228609760_Examining_the_Human_Resource_Architecture_The_Relationships_Among_Human_Capital_Employment_and_Human_Resource_Configurations
https://www.scribd.com/document/477559733/Lepak-Snell
https://www.scirp.org/reference/referencespapers?referenceid=1054849
https://www.semanticscholar.org/paper/The-Human-Resource-Architecture%3A-Toward-a-Theory-of-Lepak-Snell/b3d1cbbddcef63b15fc1092fa89d09e4f29c118f
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1002/hrm.22120
Tarix : 13 dekabr 2024
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
