İngilis Mastifi - Böyük Britaniya mənşəli, çox iri ölçülü it cinsi. Bu cinsin mənşəyi çox qədim dövrlərə gedib çıxır. Əvvəllər "Alaunt" və "Pugnaces Britanniae" adlı qədim it növləri, 19-cu əsrdə isə Alp mastifi ilə cütləşdirilmişdir. Mastif cinsi uzun müddət azalmış olsa da, günümüzdə dünya üzrə populyarlığı artmaqdadır. Mastif, yaşayan ən böyük it olaraq bilinir və adi canavardan (qurd) orta hesabla 50 kq daha ağırdır. Xüsusiyyətləri Xüsusilə böyük bədəni, geniş başı və kvadrat şəklində olan baş quruluşu ilə tanınır. Bu cins, "Saint Bernard" cinsindən bir qədər ağırdır, lakin bu iki cinsin arasında böyük çəki fərqləri mövcuddur. Bununla yanaşı, İrlandiya qurd iti və böyük dane daha hündür olsalar da, bu itlər nisbətən daha az möhkəmdir. Mastifin bədəni böyük və dərin olur, xüsusilə ön ayaqları arasındakı məsafə çox genişdir. Boyu, omba ilə çiyin arasındakı məsafədən daha uzun olur. AKC (Amerikan Kennel Klubu) standartlarına görə, erkəklərin boyu 76 sm, dişilərin boyu isə 70 sm olur. Tipik bir erkək mastifi 68–113 kq arasında çəkiyə malikdir. Dişi itlər isə 54–91 kq arasındadır. Ən böyük fərdlər isə 140 kq-a qədər çəkiyə çata bilər. Rəngi Mastifin kürkü qısa və sıx olur. Əvvəllər kürkün qısa olması tələb olunurdu. Uzun tükü olan Mastiflər, "Fluffy" adlandırılır və bu, "recessiv" gen tərəfindən meydana gəlir. Uzun tük, AKC tərəfindən səhv sayılmır. Mastifin kürkünün rəngləri əsasən "aprikot", "gümüş-aprikot", "fawn" (sarımsı) və "tünd fawn-brindle" rənglərində olur. İtlərin üzərində qara sima (burun, qulaq və göz ətrafı) hər zaman mövcuddur. "Brindle" mastiflər, üzərində qara cizgilər olan fərdlərdir, amma bu cizgilər həm düz, həm də qeyri-bərabər ola bilər. Mastifin digər qeyri-standart rəngləri isə bəzən qara, "mavi brindle" və ya şokolad rəngli ola bilər. İngilis mastifinin ən böyük ölçüsü 155.6 kq ilə tarixə keçmişdir. Bu cinsdən olan ən böyük it, İngiltərənin "Aicama Zorba" adlı mastifi idi. Zorba 1989-cu ildə 7 yaşında 94 sm boyda və 251 sm uzunluğunda idi. 2000-ci ildən sonra ən böyük və ya ən ağır itlərə aid qeydlər qəbul edilməməyə başlanmışdır. Temperament İngilis mastifi, təbiəti ilə çox yumşaq və şəfqətlidir. Onun igidliyi və sadiqliyi çox məşhurdur. Bu itlər özlərini çox yaxşı idarə edirlər və sahibinə qarşı çox təvazökar və şəfqətli olurlar. 1800-cü ildə Sydenham Edwards yazmışdır ki, Mastif "sahiblərinə qarşı sevgi dolu və yumşaqdır, amma hər hansı bir təxribata qarşı cəsur və dözümlüdür". O, həmçinin uşaqlarla çox yaxşı münasibət qurur və onların oyunlarına qarşı heç bir müqavimət göstərmir. AKC tərəfindən təsvir edildiyi kimi, Mastiflər çox güclü amma yumşaq və sadiq itlərdir, lakin onların böyük ölçüsü və torpaqda olmaq ehtiyacı səbəbindən kənd və ya şəhər xarici həyatı üçün daha uyğun olurlar. Sağlamlıq İngilis mastifi iri ölçüsü səbəbindən düzgün qidalanma və məşq tələb edir. Yalnız 2 yaşına qədər, sürətli hərəkətlərdən qaçınmaq lazımdır, çünki bu zamanlarda, çəki artımı sürətlidir və həddindən artıq yüklənmə oynaqlarda zədələrə səbəb ola bilər. Əsas sağlamlıq problemlərinə "hip displaziya" (oynaq problemləri) və "qastrik torsiyon" (mədənin dönməsi) daxildir. Bəzi nadir xəstəliklərə isə "osteosarkom" (sümük xərçəngi), "obez" və "cystinuriya" aiddir. Mastiflər üçün müəyyən sağlamlıq testləri, xüsusilə "hip displaziya", "elbow displaziya", "tiroid funksiyası" və "PRA" (proqressiv retinal atrofiyasının) genetik testləri tövsiyə edilir. Tarix İngilis mastifi, qədim zamanlardan günümüzə qədər gəlmiş və müxtəlif dövrlərdə müxtəlif məqsədlər üçün istifadə edilmişdir. Bu cinsin əsası çox güman ki, "Pugnaces Britanniae" adlı itlərdən gəlir, hansı ki Roma İmperatorluğu dövründə Britaniya işğal edilərkən mövcud idi. Mastiflərin ilk yazılı qeydləri eramızdan əvvəl 55-ci ilə aiddir və bu dövrdə Roma imperatoru Yuli Sezar tərəfindən qeyd edilmişdir. O dövrlərdə bu itlər arenalarda döyüşlərdə istifadə edilirdi. İngilis mastifinin təkamülü 19-cu əsrdə daha sistemli şəkildə həyata keçirilmişdir. J.W. Thompson və T.V.H. Lukey kimi yetişdiricilər cinsin inkişafına əhəmiyyətli töhfələr vermişdir. 1880-ci illərdə, müasir Mastif tipi formalaşmış və AKC tərəfindən 1885-ci ildə rəsmi olaraq qəbul edilmiştir. Cinsin ABŞ-a gətirilməsi isə 19-cu əsrin sonlarına təsadüf edir. Məşhur ingilis mastifləri 1."Zorba", dünyanın ən böyük it olaraq tanınır. 2."Conan", Javier Mileinin məşhur siyasi siması olan it, Argentina prezidentliyinə müvəffəqiyyətli yolunda rol oynayıb. 3."Mason the Mastiff", 2007-ci ilin "Transformers" filmindəki məşhur it. 4."Carlo" — "Qızıl Arıçılar Macərası" adlı Şerlok Holms hekayəsində rast gəlimir. 5."Crown Prince" — Müasir cinsin atası, psixiatr L. Forbes Winslow-a aid olan it. 6."Chupadogra" (və ya "Buster") — Yaşlı bir İngilis Mastifi, 2010-cu il "Marmaduke" filmində Sam Elliott tərəfindən səsləndirilib. 7."Hercules" (və ya "The Beast") — "The Sandlot" filmindəki obraz. 8."Goliath" (və ya "The Great Fear") — "The Sandlot 2" filmindəki obraz. 9."Lady Marton" — Viktoriya dövrünün sənayeçi Henri Bolkova-a aid it, bəzi iddialara görə "Saint Bernard" cinsinə aiddir. 10."Lenny" — 2009-cu il "Hotel for Dogs" filmindəki brindl rəngli İngilis Mastifi. 11."Leo" — Richard Ansdellin "The Poacher" adlı əsərinə ilham vermiş it, digər adı "The Poacher at Bay". 12."Moss" və "Jaguar" — Yapon serialı "Ginga: Nagareboshi Gin" və onun davamı "Ginga Densetsu Weed"-dəki obrazlar. 13."Mudge" — "Henry and Mudge" uşaq kitabında obraz.
https://en.wikipedia.org/wiki/English_Mastiff
https://dogtime.com/dog-breeds/mastiff
https://a-z-animals.com/blog/english-mastiff-progression-growth-chart-milestones-and-training-tips/
https://www.petmd.com/dog/breeds/mastiff
https://www.hillspet.com/dog-care/dog-breeds/mastiff
https://www.purina.co.uk/find-a-pet/dog-breeds/mastiff
https://www.webmd.com/pets/dogs/what-to-know-mastiffs
https://www.dogster.com/dog-breeds/english-mastiff
https://www.dogbreedinfo.com/mastiff.htm
https://ckcusa.com/breeds/old-english-mastiff/
https://wagwalking.com/breed/mastiff
Tarix : 7 yanvar 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
