İlkka Hanski - Finlandiyalı ekoloq və təkamül bioloqudur, 14 fevral 1953-cü ildə anadan olub və 10 may 2016-cı ildə vəfat edib. O, metapopulyasiya biologiyasının banilərindən biri kimi tanınır və Helsinki Universitetində Metapopulyasiya Tədqiqat Mərkəzinin rəhbəri olub. Hanski fragmentləşmiş məkanlarda yaşayan növlərin dinamikasını öyrənərək ekologiya və konservasiya biologiyasına böyük töhfələr verib. Onun işi xüsusilə Qlanvil fritilyar kəpənəyi (Glanville fritillary) üzərindəki tədqiqatları ilə məşhurdur. Erkən həyat və təhsil İlkka Aulis Hanski Finlandiyanın Lempäälä şəhərində anadan olub. Uşaqlığını Tampere şəhərində və yaylarını Virolahti kəndində keçirib, burada təbiətə, xüsusilə kəpənəklərə maraq göstərib. 1972-ci ildə Helsinki Universitetində biologiyaya başlayıb və 1976-cı ildə bakalavr və lisensiatura dərəcələrini alıb. 1976-1979-cu illərdə Oksford Universitetində doktorantura keçib və 1979-cu ildə peyin böcəklərinin ekologiyası üzrə doktorluq dərəcəsi qazanıb. Karyera Hanski 1981-ci ildə Helsinki Universitetində dosent, 1988-ci ildə zoologiya professoru olub və 1996-cı ildən Finlandiya Elmlər Akademiyasının akademik professoru vəzifəsini tutub. 1991-ci ildə Åland adalarında Qlanvil fritilyar kəpənəyi üzərində uzunmüddətli tədqiqatlara başlayıb. Bu model sistem metapopulyasiya nəzəriyyəsini inkişaf etdirib: növlər ayrı-ayrı, lakin bir-biri ilə əlaqəli populyasiyalar şəklində yaşayır, onların sağ qalması yerli yox olma və yenidən kolonizasiya balansına bağlıdır. O, həmçinin genetik variasiyanın və təkamül dinamikasının habitat fragmentləşməsinə təsirini araşdırıb. Hanski 200-dən çox elmi məqalənin müəllifi və bir neçə kitabın redaktorudur, məsələn, “Metapopulation Ecology” (1999). 2000-ci ildə Balzan Mükafatı, 2011-ci ildə Crafoord Mükafatı və 2016-cı ildə BBVA Fondunun Ekologiya və Konservasiya üzrə Bilik Sərhədləri Mükafatını qazanıb. 2005-ci ildə Kral Cəmiyyətinin xarici üzvü seçilib. Şəxsi həyat və miras Hanski Eeva Furman ilə evli idi və üç övladı (Katri, Matti və Eveliina) var idi. Ailəsi ilə Åland adalarında və digər sahə işlərində vaxt keçirib. Təbiətin qorunması üçün fəal mübarizə aparıb və biomüxtəlifliyin insan sağlamlığına təsirini vurğulayıb. Onun mirası metapopulyasiya biologiyasıdır bu nəzəriyyə habitat itkisi və fragmentləşməsinin növlərə təsirini anlamaqda və konservasiya strategiyalarında əsas rol oynayır. Hanski 2016-cı ildə Helsinkidə uzun sürən xəstəlikdən (xərçəng) vəfat edib.
https://royalsocietypublishing.org/doi/10.1098/rsbm.2019.0033
https://www.nature.com/articles/534180a
https://www.pnas.org/doi/10.1073/pnas.1117176108
https://www.helsinki.fi/en/faculty-biological-and-environmental-sciences/cooperation/academician-ilkka-hanski-fund
https://www.ae-info.org/ae/Member/Hanski_Ilkka
https://www.encyclopedia.com/arts/educational-magazines/hanski-ilkka-1953
https://en.wikipedia.org/wiki/Ilkka_Hanski
Tarix : 15 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
