Vladimir Demixov (1916-1998), Sovet dönəminin məşhur rus alimi və cərrahı idi. O, transplantasiya cərrahiyyəsinin öncüllərindən biri hesab edilir və təcrübələri ilə tibbə böyük töhfələr vermişdir. Onun ən məşhur layihələrindən biri isə iki başlı it yaratmaq təcrübəsi olub. Bu cəsarətli eksperiment, elm aləmində həm təqdir, həm də kəskin tənqidlərə səbəb olmuşdur. Təcrübənin məqsədi 1950-ci illərdə Demixov, transplantasiya texnikalarının sərhədlərini genişləndirmək məqsədilə bir itin başını və ön ayaqlarını digər bir itin bədəninə cərrahi yolla birləşdirdi. Bu əməliyyatlar vasitəsilə o, orqanların və toxumaların uyğunlaşmasını və birləşdirilmiş bədən sistemlərinin funksionallığını tədqiq edirdi. Nəticədə, əməliyyatdan sonra hər iki baş müvəqqəti olaraq qida qəbul edə bilirdi və müxtəlif reflekslər göstərirdi. Təcrübənin mədəniyyətə təsiri Demixovun iki başlı it təcrübəsi elmi dairələrdə geniş maraq doğurmuş, cəmiyyətin müxtəlif təbəqələrində müzakirə mövzusuna çevrilmişdir. Eksperimentin nəticələri populyar mədəniyyətdə də geniş əks-səda tapmış, insanın təbiətə müdaxiləsi və onun yaratdığı nəticələr barədə düşünməyə vadar etmişdir. Demixovun işləri, xüsusilə də transplantasiya və həyatla bağlı etik dilemmlər üzərində fikir yürüdən yazıçılar və yaradıcı şəxslər üçün ilham mənbəyi olmuşdur. Etik və sosial reaksiya Demixovun təcrübələri, dövrün elm dünyasında olduğu kimi, cəmiyyətdə də əxlaqi müzakirələrə səbəb oldu. Bir çoxları, belə cərrahi müdaxilələrin və canlı üzərində aparılan təcrübələrin əxlaqi baxımdan qəbuledilməz olduğunu qeyd edirdi. Onun həyata keçirdiyi əməliyyatlar, canlıların hüquqları və elm naminə aparılan eksperimentlərin sərhədləri barədə geniş mübahisələr doğurdu. Bütün tənqidlərə baxmayaraq, Demixovun transplantasiya təcrübələri tibbi inkişaf üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edirdi. Onun tədqiqatları, müasir orqan transplantasiyası sahəsindəki nəzəri biliklərin inkişafına və uğurlu əməliyyatların həyata keçirilməsinə təkan verdi. Demixovun irsi, müasir cərrahiyyədə tətbiq olunan üsulların inkişafında mühüm rol oynayıb, lakin təcrübələri elmin sərhədlərinin etik qaydalar çərçivəsində aparılmasının vacibliyini də vurğulamışdır. Sözügedən təcrübə nə qədər elmə töhvə vermiş olsa da, bir çox insan tərəfindən insanlığa sığmayan elmi təcrübə kimi qiymətləndirilib.

İstinadlar

https://onedio.com/haber/bilim-adi-altinda-gerceklestirilen-tarihin-gordugu-en-insanlik-disi-deney-frankenstein-in-cift-basli-kopegi-1130117

https://www.ticarihayat.com/frankensteinin-cift-basli-kopek-deneyi-nedir

https://tr.wikipedia.org/wiki/Vladimir_Demihov

https://musavat.com/mobile/news/elm-dunyasini-soka-salan-qorxunc-tecrube-vladimirin-ikibasli-itleri-video-fotolar_681396.html

Tarix : 30 noyabr 2024

Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.