Humboldt safiri və ya Humboldt kolibrisi ("Chrysuronia humboldtii") - "Trochilinae" yarımfəsiləsinin, "Trochilini" tayfasına aid olan "zümrüd" kolibrilərindən biri. Taksonomiya və sistematika Humboldt safiri əvvəllər "Hylocharis" və "Amazilia" cinslərinə daxil edilirdi. 2014-cü ildə dərc edilmiş molekulyar filogenetik tədqiqatın nəticələrinə əsasən, əksər taksonomik sistemlər tərəfindən "Chrysuronia" cinsinə köçürüldü. Bununla belə, "BirdLife International"ın "Dünya Quşlarının Təlimat Kitabı" (HBW) onu hələ də "Amazilia" cinsində saxlayır. Bir zamanlar bu növ mavi başlı kolibrinin ("C. grayi") yarımnövü kimi qəbul edilirdi. Humboldt safiri monotipik bir növdür. Təsvir Humboldt safirinin uzunluğu 9-12,5 sm-dir. Erkəklərin çəkisi 6,3-6,6 qram, dişilərin çəkisi isə 5,8-6,4 qram arasındadır. Erkəklərin dimdiyi düz, qırmızı rəngdədir və qara ucluğu var. Dişilərin dimdiyi qara üst çənə və qırmızı əsaslı, əsasən çəhrayı alt çənə və qara ucluğa malikdir. Yetkin erkəklərin alnı və boğazın mərkəzi tünd mavi rəngdədir. Başının üstü tünd mavi-yaşıl, üst hissələri metalik yaşıl və ya tunc-yaşıl rəngdədir. Quyruğu tünd metalik yaşıl və ya mavi rəngdədir və xarici lələklərin ucları boz rəngdədir. Döşü, boyun yanları və yanaqları mavi-yaşıl və ya yaşıl, yanları yaşıl, qarın mərkəzi və quyruqaltı örtükləri ağ rəngdədir. Yetkin dişilərin başının üstü mavi, üst hissələri və quyruğu metalik yaşıl və ya tunc-yaşıl rəngdədir; xarici quyruq lələklərinin ucları boz rəngdədir. Alt hissələri əsasən ağ rəngdədir və boğaz və döş yanlarında parlaq yaşıl ləkələr var. Cavan erkəklərin alt hissələrində çoxlu ağ rəng var, döşü tunc ləkəlidir, başının üstü və üzü tünd mavi-yaşıl rəngdədir. Yayılması və yaşayış mühiti Humboldt safiri Panamanın cənub-şərqindən qərbi Kolumbiya vasitəsilə Ekvadorun şimal-qərbindəki Esmeraldas əyalətinə qədər uzanan dar bir Sakit okean sahil zolağında tapılır. Manqrov meşələrində və ona bitişik yaşıl ikinci dərəcəli meşələrdə yaşayır, əsasən dəniz səviyyəsindən 50 metr yüksəkliyə qədər olan ərazilərdə. Çay manqrovu ("Pelliciera rhizophorae") meşələrində ən çox rast gəlinir. Hərəkət Humboldt safirinin hərəkətləri, əgər varsa, sənədləşdirilməyib. Qidalanma Humboldt safirinin üstünlük verdiyi nektar mənbəyi çay manqrovunun çiçəkləridir, lakin manqrov zolağına yaxın çiçək açan ağaclar, kollar və otlardan qidalandığı da müşahidə edilmişdir. Nektarla yanaşı, oturacaqdan və ya bitkilərdən həşəratları toplayaraq qidalanır. Çoxalma Humboldt safirinin çoxalma vəziyyəti yanvar və may ayları arasında qeydə alınıb. Erkəklər dişilərə mahnı oxumaq üçün leklərdə toplaşır. Növün çoxalma fenologiyası haqqında başqa məlumat yoxdur və yuvası təsvir edilməyib. Status "IUCN" Humboldt safirini "Narahatçılıq Doğurmayan" kimi qiymətləndirib. Geniş yayılma sahəsinə malikdir və təxminən 20,000-50,000 yetkin fərddən ibarət populyasiyası var, lakin bu rəqəmin azaldığı güman edilir. Manqrov yaşayış mühiti yavaş-yavaş karides yetişdirilməsinə çevrilir, lakin növ həm də ikinci dərəcəli meşələrdən istifadə etdiyi üçün populyasiyanın azalma sürəti "Təhlükəyə Yaxın" qiymətləndirməsi üçün kifayət qədər yüksək deyil. Panamada nadir, Kolumbiyada çox lokal və Ekvadorda çox nadir hesab edilir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Humboldt%27s_sapphire
https://avibase.bsc-eoc.org/species.jsp?avibaseid=8BF8D4683F688811
https://xeno-canto.org/species/Chrysuronia-humboldtii
https://birdsoftheworld.org/bow/species/humsap2/cur/introduction
https://animalia.bio/humboldts-sapphire
https://birdsoftheworld.org/bow/species/humsap2/cur/introduction?lang=es&media=illustrations
https://www.oiseaux.net/birds/humboldt.s.sapphire.html
Tarix : 3 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
