Hipnofobiya (yun. hypnos – "yuxu" və phobos – "qorxu") – Yuxuya getməkdən və ya yuxuda olmağın özündən yaranan patoloji qorxu. Mahiyyəti Bu fobiya adətən yuxu ilə bağlı travmatik təcrübələr, kabuslar, yuxu iflici və ya yuxuda ölüm qorxusu kimi səbəblərdən qaynaqlana bilər. Hipnofobiyanın simptomları, yuxuya getməkdən və ya yuxuda olmaqdan yaranan qorxu və narahatlıq hissi ilə əlaqəli müxtəlif fiziki və psixoloji əlamətləri əhatə edir. Bu simptomlar fərqli insanlar üçün müxtəlif şiddətdə ola bilər. Simptomlar 1. Psixoloji simptomlar - Yuxuya getməkdən qorxu: Yuxuya getmək və ya yuxuda olmaq barədə düşüncə belə narahatlıq və qorxu hissi yarada bilər. İnsanlar bu qorxudan qaçmağa çalışır. - Narahatlıq və gərginlik: Yuxuya getmə vaxtı yaxınlaşdıqca, insan daha çox narahatlıq hissi keçirir. Bu, yuxuya getməyi çətinləşdirir. - Panik ataklar: Yuxuya getmək və ya yuxuda olmaq barədə düşünmək panik ataklara səbəb ola bilər. İnsanlar çarpıntı, nəfəs darlığı və ya boğulma hissi yaşaya bilərlər. - Yuxuya getməmə arzusu: İnsanlar yuxudan qorxduqları üçün bəzən yuxuya getməmək üçün müxtəlif yollar axtarır, məsələn, gecələr uzanmaqdan qaçırlar. - Kabuslardan və qorxulu yuxulardan qorxmaq: Kabuslar, yuxuda ölüm və ya qorxulu təcrübələr görmək bu fobiyanı daha da şiddətləndirə bilər. 2. Fiziki simptomlar - Yüksək ürək döyüntüsü (çarpıntı): Yuxuya getmək və ya yuxuda olmaq barədə düşünmək, ürək döyüntüsünü sürətləndirə bilər. - Nəfəs alma çətinliyi: Yuxuya getmək zamanı nəfəs alma çətinliyi və ya daralma hissi yaranması qorxunun fiziki əlaməti ola bilər. - Tərləmə: Qorxu və narahatlıq nəticəsində bədənin tərləməsi baş verə bilər. - Üz və bədən əzələlərində gərginlik: Gərginlik hissi nəticəsində bədən əzələləri sərtləşə bilər və bu, yuxuya getməyi daha da çətinləşdirir. - Baş ağrısı və ya vertigo (baş gicəllənməsi): Yuxuya getməkdən və ya yuxuda olmaqdan qorxan insanlar baş ağrısı və ya baş gicəllənməsi hissi keçirə bilərlər. 3. Davranışsal simptomlar - Yuxuya getməmək üçün müxtəlif yollar axtarma: İnsanlar yuxuya getməkdən qorxduqları üçün yuxuya getməyi təxirə salmağa çalışırlar. Bu, gecə boyunca televiziya izləmək, telefonla məşğul olmaq və ya digər hərəkətlər edə bilərlər. - Yuxu rejiminin pozulması: Hipnofobiya yuxu pozuntularına səbəb ola bilər. İnsanlar gecələr uzun müddət oyaq qalmaq və səhər saatlarında yuxuya getməkdə çətinlik çəkmək kimi problemlər yaşayırlar. - Gündüz yorğunluğu: Gecə yuxusuz qalma və ya narahat yuxu səbəbindən gündüz yorğunluğu və diqqət dağınıqlığı yaranır. 4. Uzun müddətli təsirlər - Yuxusuzluq (insomniya): Yuxuya getməkdən qorxan insanlar uzun müddət yuxusuzluq çəkə bilərlər, bu da onların gündəlik fəaliyyətlərini təsir edə bilər. - Psixoloji pozuntular: Davamlı qorxu və narahatlıq, anksiyete, depressiya və ya digər psixoloji pozuntuların inkişafına səbəb ola bilər. 5. Sosial və iş həyatına təsir - Sosial təcrid: Yuxuya getməkdən qorxan insanlar bəzən sosial vəziyyətlərdən qaçmağa başlayır, çünki yuxu saatları ilə əlaqəli çətinliklər gündəlik həyatlarını mənfi təsir edə bilər. - İş və təhsil problemləri: Yuxu pozuntuları və gündüz yorğunluğu işdə və ya təhsildə zəif performansa səbəb ola bilər. Hipnofobiyanın müalicəsi üçün ən yaxşı yanaşma psixoterapiya (xüsusilə kognitiv-bihevioral terapiya), meditasiya və ya nəfəs alətləri ilə yanaşı, bəzi hallarda dərman müalicəsi ola bilər. Yuxu ilə əlaqəli qorxuları olan bir şəxsə mütəxəssis köməyi alınması çox vacibdir.
https://www.sleepfoundation.org/mental-health/somniphobia
https://npistanbul.com/en/what-is-the-fear-of-sleep-hypnophobia
https://www.tranceformpsychology.com/phobias/hypnophobia.html
https://www.healthline.com/health/somniphobia
https://www.mentesabiertaspsicologia.com/blog-psicologia/hypnophobia-fear-of-sleeping-symptoms-and-treatment
https://theprivatetherapyclinic.co.uk/blog/how-i-overcame-my-hypnophobia-using-cbt/
https://www.wolverhamptonhypnotherapy.co.uk/phobias/hypnophobia.html
https://www.fearof.net/fear-of-sleep-phobia-somniphobia/
Tarix : 5 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
