High-tech memarlığı (yüksək texnologiyalı memarlıq) - 20-ci əsrin ikinci yarısında inkişaf edən və müasir texnologiya ilə arxitekturanın sintezindən yaranan bir üslubdur. Bu üslubun əsas məqsədi inşaatda ən son texnologiyalardan istifadə etməklə funksional, estetik və futuristik binalar yaratmaqdır. High-tech memarlığı sənaye materiallarını, açıq struktur elementlərini və texniki detalları vurğulayan bir yanaşma ilə tanınır. Bu məqalədə high-tech memarlığının mənşəyi, əsas xüsusiyyətləri, tanınmış nümunələri və müasir arxitekturada rolu araşdırılacaqdır. High-Tech memarlığının mənşəyi və inkişafı High-tech memarlığı, 1960-cı illərdə modernizmin minimalist yanaşmasını inkişaf etdirərək, texnoloji innovasiyaları memarlığa inteqrasiya etmək məqsədilə ortaya çıxmışdır. Bu üslubun əsas ideyaları sənaye inşaat texnologiyalarına əsaslanır və binanın daxili texniki sistemlərini dizaynın ayrılmaz hissəsi kimi göstərir. High-tech memarlığının inkişafında Richard Rogers, Norman Foster, Renzo Piano və Nicholas Grimshaw kimi memarlar mühüm rol oynamışdır. Bu memarlar ənənəvi tikinti metodlarından fərqli olaraq, metal konstruksiyalar, şüşə fasadlar və açıq texniki sistemlərdən istifadə etməklə binaların funksionallığını və estetik cazibəsini artırmağa çalışmışlar. High-Tech memarlığının əsas xüsusiyyətləri High-tech memarlığı aşağıdakı əsas xüsusiyyətlərə malikdir: Texnoloji innovasiyalar – High-tech binalarında ən müasir texnologiyalar tətbiq olunur, məsələn, avtomatik havalandırma sistemləri, günəş panelləri və ağıllı bina həlləri. Sənaye materiallarından istifadə – Polad, alüminium, şüşə və betondan geniş istifadə olunur. Açıq struktur elementləri – High-tech memarlığında binaların daşıyıcı elementləri (borular, lift şaxtaları, ventilyasiya kanalları) gizlədilmək əvəzinə vurğulanır və dizaynın bir hissəsinə çevrilir. Modulyar və adaptiv dizayn – Binalar tez və effektiv şəkildə dəyişdirilə bilən modullardan ibarət olur. Şəffaflıq və açıq məkanlar – Geniş şüşə fasadlar və açıq interyerlər işıqlandırmanı artırır və daha müasir görünüş yaradır. Ekoloji davamlılıq – Enerji effektivliyi və ekoloji materiallardan istifadə high-tech memarlığında mühüm əhəmiyyət daşıyır. High-Tech memarlığının tanınmış nümunələri 1. Pompidou mərkəzi (1977) – Paris, Fransa Memarlar: Renzo Piano və Richard Rogers Bu bina high-tech memarlığının ən ikonik nümunələrindən biridir. Onun xarici görünüşündə lift şaxtaları, borular və metal konstruksiyalar açıq şəkildə göstərilmişdir. Pompidou mərkəzi interaktiv bir mədəniyyət və sənət məkanı kimi dizayn edilib və memarlıqda texnologiyanın necə nümayiş oluna biləcəyini göstərən əsas nümunələrdən biridir. 2. Lloyd’s Building (1986) – London, Böyük Britaniya Memar: Richard Rogers Bu bina, texnoloji elementlərin açıq şəkildə vurğulandığı bir dizayna malikdir. Liftlər, borular və digər texniki sistemlər binanın xarici hissəsinə yerləşdirilib ki, bu da interyerin geniş və açıq qalmasını təmin edir. 3. HSBC Tower (1985) – Hong Kong Memar: Norman Foster High-tech memarlığının Asiyadakı ən tanınmış nümunələrindən biridir. Açıq struktur elementləri, çevik interyer planlaması və günəş işığından optimal istifadəsi ilə fərqlənir. 4. Reichstag Kuppel (1999) – Berlin, Almaniya Memar: Norman Foster Bu bina Almaniya parlamentinin binasının yenidənqurma layihəsidir. Şüşədən hazırlanmış günbəz, daxili işıqlandırmanı artırmaqla yanaşı, ekoloji davamlılıq baxımından da üstünlüklər təmin edir. 5. The Gherkin (30 St Mary Axe, 2003) – London, Böyük Britaniya Memar: Norman Foster Londonda yerləşən bu futuristik bina aerodinamik forması və enerji effektivliyi ilə tanınır. Onun yüksək texnologiyalı dizaynı şəhər memarlığında yeni bir standart yaratmışdır. High-Tech memarlığının müasir arxitekturada rolu Bugünkü memarlıqda high-tech üslubu, ağıllı şəhər texnologiyaları və ekoloji davamlılıq prinsipləri ilə daha da inkişaf edir. Müasir high-tech memarlığında əsas tendensiyalar bunlardır: Ağıllı binaların inkişafı – IoT (Internet of Things) texnologiyaları ilə idarə olunan enerji sistemləri və avtomatlaşdırılmış havalandırma. Ekoloji davamlılıq – Günəş panelləri, yağış suyunun toplanması sistemləri və ekoloji cəhətdən təmiz materialların istifadəsi. Adaptiv fasadlar – Günəş işığına uyğunlaşan və temperaturu tənzimləyən fasad texnologiyaları. 3D çap və modul konstruksiyalar – Daha sürətli və səmərəli inşaat üsulları. High-tech memarlığı, texnologiya və dizaynın sintezindən yaranan innovativ bir üslubdur. Bu yanaşma, sənaye inşaat texnikalarının estetikaya çevrilməsini və funksional, enerjiyə qənaət edən binaların inşasını hədəfləyir. Norman Foster, Richard Rogers və Renzo Piano kimi memarların töhfələri sayəsində high-tech memarlığı müasir şəhər mənzərəsinin ayrılmaz hissəsinə çevrilmişdir. Gələcəkdə smart texnologiyaların və ekoloji həllərin inkişafı ilə high-tech memarlığının daha da transformasiya olunacağı gözlənilir. Bu üslub, şəhərlərdə daha yaşıl, enerjiyə qənaət edən və funksional binaların yaradılmasına töhfə verməyə davam edəcəkdir.
https://en.wikipedia.org/wiki/High-tech_architecture
https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&cad=rja&uact=8&ved=2ahUKEwjS97but4mMAxWRSvEDHfStB9gQFnoECBgQAQ&url=https%3A%2F%2Fwww.dezeen.com%2F2019%2F11%2F04%2Fhigh-tech-architecture-guide%2F&usg=AOvVaw13N34By1Jzerawq7J8Oi4a&opi=89978449
https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&cad=rja&uact=8&ved=2ahUKEwjS97but4mMAxWRSvEDHfStB9gQFnoECBcQAQ&url=https%3A%2F%2Fwww.architecture.com%2Fexplore-architecture%2Fhigh-tech%3Fsrsltid%3DAfmBOorrEX7y8nq5C-UmbTKiYDH_4MH4QljN-k6MEGQfgHoIsdId8B32&usg=AOvVaw0NjAGxsampfyU89G8vCp0L&opi=89978449
https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&cad=rja&uact=8&ved=2ahUKEwjS97but4mMAxWRSvEDHfStB9gQFnoECBMQAQ&url=https%3A%2F%2Fwww.csbe.org%2Fhigh-tech-architecture-other-issues&usg=AOvVaw2J9MBzJSywuBp7wiIgWL1u&opi=89978449
https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&cad=rja&uact=8&ved=2ahUKEwjS97but4mMAxWRSvEDHfStB9gQFnoECBUQAQ&url=https%3A%2F%2Fparametric-architecture.com%2Fhigh-tech-architecture-modern-postmodern%2F%3Fsrsltid%3DAfmBOoqIyXVXud_VQ7wkRm5yRjTbrH5FJlzktMbRuGG23AGHXcgqRYSl&usg=AOvVaw2OuX2MeEWClaWl06bqTjPc&opi=89978449
https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&cad=rja&uact=8&ved=2ahUKEwjS97but4mMAxWRSvEDHfStB9gQFnoECDkQAQ&url=https%3A%2F%2Fwww.re-thinkingthefuture.com%2Farchitectural-styles%2Fa4707-an-overview-of-high-tech-architecture%2F&usg=AOvVaw0DQU-YtnoINOH9lPw0-51v&opi=89978449
https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&cad=rja&uact=8&ved=2ahUKEwjS97but4mMAxWRSvEDHfStB9gQFnoECDUQAQ&url=https%3A%2F%2Fwww.dezeen.com%2Ftag%2Fhigh-tech-architecture%2F&usg=AOvVaw0jKbiEI06laDPhbnFh_QJ3&opi=89978449
Tarix : 14 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
