Heterodontosauridae dinozavrı - Ornitisk dinozavrlarının ən bazal (primitiv) üzvlərindən biri olan bir fəsilə. Onların filogenetik yeri qeyri-müəyyəndir, lakin ən çox Genasauria qrupunun xaricində primitiv olaraq qəbul edilirlər. Baxmayaraq ki, onların fosilləri nisbətən nadirdir və qrup kiçik olsa da, Avstraliya və Antarktida istisna olmaqla bütün qitələrdə tapılmışdır və onların yayılma dairəsi Erkən Jura dövründən Erkən Təbaşir dövrünə qədər uzanır. Təsvir Heterodontosauridlər arasında yalnız Heterodontosaurusun tam skeleti məlumdur. Abrictosaurusun fraqmentar skelet qalıqları məlumdur, lakin tam təsvir edilməyib, digər heterodontosauridlər isə əsasən çənə fraqmentləri və dişləri ilə tanınır. Nəticə etibarilə, heterodontosauridlərin sinapomorfiyaları (müəyyən edilmiş xüsusiyyətlər) əsasən dişlər və çənə sümükləri əsasında təsvir edilmişdir. Heterodontosaurusun uzunluğu 1 metrdən (3,3 fut) bir qədər çox idi, Lycorhinusun fraqmentar qalıqları isə daha böyük bir fərdi göstərə bilər. Kəllə və dişlər Həm Abrictosaurus, həm də Heterodontosaurus çox böyük gözlərə malik idi. Gözlərin altında yanaq sümüyü yan tərəfə doğru çıxıntı edirdi, bu xüsusiyyət seratopsianlarda da mövcuddur. Ornitisk dinozavrlarının çənələrində olduğu kimi, üst çənənin ucunda yerləşən premaxilla sümüyünün ön kənarı dişsiz idi və ehtimal ki, keratin bir dimdik (rhamphotheca) dəstəkləyirdi, baxmayaraq ki, heterodontosauridlər premaxillanın arxa hissəsində dişlərə malik idi. Skelet Heterodontosaurus tuckinin postkranial anatomiyası yaxşı təsvir edilmişdir, baxmayaraq ki, H. tucki ümumiyyətlə Erkən Jura heterodontosauridlərinin ən törəmə hesab edilir, buna görə də onun xüsusiyyətlərindən neçəsinin digər növlərlə paylaşıldığını bilmək mümkün deyil. Ön ətraflar dinozavr üçün uzun idi, arxa ətrafların uzunluğunun 70%-dən çox idi. Bu barmaqların hər ikisi dırnaqlara malik idi, dırnaqsız dördüncü və beşinci barmaqlar isə müqayisədə çox kiçik və sadə idi. Arxa ətraflarda tibia femurdan 30% uzun idi, bu ümumiyyətlə sürətə uyğunlaşma kimi qəbul edilir.
https://kids.britannica.com/kids/article/Heterodontosaurus/390066
https://www.nhm.ac.uk/discover/dino-directory/heterodontosaurus.html
https://ucmp.berkeley.edu/diapsids/ornithischia/heterodontosaurus.html
https://thedinosaurs.org/dinosaurs/heterodontosaurus
https://dinosaurpictures.org/Heterodontosaurus-pictures
https://kids.britannica.com/students/article/Heterodontosaurus/604039
https://en.wikipedia.org/wiki/Heterodontosauridae
Tarix : 21 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
