Henri Sidcvik - İngilis filosofu və iqtisadçısı idi, etika və utilitar fəlsəfəyə verdiyi təməl töhfələrlə tanınır. Viktoriya dövrünün görkəmli şəxsiyyəti olan Sidcvik, xüsusilə 1874-cü ildə nəşr olunan Etikanın Metodları kitabı ilə öndə gedən mənəvi filosof kimi tanınıb və onun ideyaları müasir etik nəzəriyyə və iqtisadi düşüncəyə təsir edib. Erkən həyat və təhsil Henri Sidcvik İngiltərənin Yorkşir qraflığındakı Skipton şəhərində, orta səviyyəli bir ailədə anadan olub. Atası Uilyam Sidcvik din xadimi idi və Henri hələ kiçik yaşda ikən vəfat edib, ailəni anası Meri təkbaşına böyüdüb. Sidcvik erkən yaşlarından akademik uğur qazanıb, Raqbi Məktəbində təhsil aldıqdan sonra 1855-ci ildə Kembric Universitetinin Trinity Kollecinə daxil olub. Kembricdə klassika və riyaziyyat üzrə təhsil alıb, 1859-cu ildə ən yaxşı klassik tələbə olaraq məzun olub və nüfuzlu Kansler Medalını qazanıb. Əvvəlcə dindar xristian olan Sidcvik, fəlsəfi araşdırmalarla tanış olduqdan sonra inancını şübhə altına alıb və bu dəyişiklik sonrakı işlərinə dərin təsir göstərib. Karyera Sidcvikin akademik karyerası Kembricdə cəmləşib, burada 1859-cu ildə Trinity Kollecinin üzvü olub və 1883-cü ildən ömrünün sonuna qədər Mənəvi Fəlsəfə üzrə Naytbric Professoru vəzifəsini icra edib. Onun ən mühüm töhfəsi olan Etikanın Metodları egoizm, intuisionalizm və utilitarizm kimi etik nəzəriyyələri araşdırıb, nəticədə ən çox insanın ən böyük xoşbəxtliyini vurğulayan təkmilləşdirilmiş utilitarizmi müdafiə edib. Ceremi Bentam kimi əvvəlki utilitarianlardan fərqli olaraq, Sidcvik insan motivasiyası və rasionallığına daha incə bir baxış gətirib. Fəlsəfədən əlavə, Sidcvik siyasi iqtisadiyyata da töhfə verib. 1883-cü ildə nəşr olunan Siyasi İqtisadiyyatın Prinsipləri kitabı utilitar prinsipləri iqtisadi siyasətə tətbiq edərək, sərvət bölgüsü və hökumət müdaxiləsi kimi məsələləri işıqlandırıb. O, həmçinin islahatçı kimi fəaliyyət göstərib, qadın təhsilini müdafiə edib və İngiltərədə qadınlar üçün ilk kolleclərdən biri olan Kembricdəki Nyunhem Kollecinin yaradılmasında iştirak edib. Sidcvikin fənlərarası yanaşması etika, iqtisadiyyat və sosial islahatları birləşdirərək onu dövrünün əsas ziyalılarından birinə çevirib. Şəxsi həyat və miras Sidcvik 1876-cı ildə Eleanor Mildred Balfour ilə evlənib və bu evlilik onu görkəmli intellektual çevrələrlə bağlayıb—Eleanorun qardaşı Artur Balfour sonradan Britaniya Baş Naziri olub. Cütlüyün övladı olmayıb, lakin onlar təhsilə və etik araşdırmalara bağlılıqlarını bölüşüblər. Sidcvikin sağlamlığı son illərində pisləşib və 1900-cü ildə xərçəngdən vəfat edib. Onun mirası etik fəlsəfəyə, xüsusilə utilitarizmə verdiyi təsir, iqtisadiyyat və təhsil islahatlarındakı töhfələri ilə davam edir. Con Roulz və Derek Parfit kimi filosoflar Sidcviki əsas təsir mənbəyi kimi qeyd edərək, onun müasir mənəvi nəzəriyyədə təməl düşünən kimi yerini möhkəmləndiriblər.
https://plato.stanford.edu/entries/sidgwick/
https://www.britannica.com/biography/Henry-Sidgwick
https://utilitarianism.net/utilitarian-thinker/henry-sidgwick/
https://ndpr.nd.edu/reviews/henry-sidgwick-eye-of-the-universe-an-intellectual-biography/
https://www.cambridge.org/az/universitypress/subjects/philosophy/nineteenth-century-philosophy/henry-sidgwick-eye-universe-intellectual-biography?format=HB&isbn=9780521829670
https://philpapers.org/browse/henry-sidgwick
https://en.wikipedia.org/wiki/Henry_Sidgwick
Tarix : 14 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
