Henri A. Qlison - Amerikalı ekoloq və botanist idi. Bitki ekologiyası və bitki örtüyü elminə verdiyi töhfələrlə tanınır. O, bitki icmaları ilə bağlı "Klementsian" yanaşmanı tənqid edərək, ekoloji ardıcıllığın fərdi konsepsiyasını irəli sürmüşdür. Onun yanaşması bitki icmalarının ayrı-ayrı növlərin ekoloji amillərə müstəqil reaksiyalarının nəticəsi olduğunu vurğulayırdı. Erkən həyat və təhsil Henri Allan Qlison 2 yanvar 1882-ci ildə ABŞ-ın İllinoys ştatının Dalton Siti şəhərində anadan olmuşdur. Uşaqlıq dövründə təbiət tarixinə böyük maraq göstərmiş və botanika üzrə təhsilini İllinoys Universitetində almışdır. Burada bakalavr və magistr dərəcələrini tamamladıqdan sonra, doktorantura təhsilini Kolumbiya Universitetində məşhur botanist Nataniel Lord Brittonun rəhbərliyi altında tamamlamışdır. Karyera və tədqiqatlar Qlison akademik karyerasına İllinoys Universitetində başlamış, daha sonra Miçiqan Universitetinə köçmüşdür. 1919-cu ildə Nyu-York Botanika Bağçasına qoşularaq Şimali Amerika florası üzərində geniş tədqiqatlar aparmışdır. Onun ən təsirli işi Frederik Klementsin bitki icmalarını "superorqanizm" kimi qəbul edən yanaşmasını tənqid etməsi idi. Qlison bitki icmalarının vahid və strukturlaşmış qurumlar deyil, oxşar ekoloji tolerantlıqlara malik fərdi növlərin birgə mövcudluğu nəticəsində yarandığını irəli sürmüşdür. Bu "fərdi konsepsiya" kimi tanınan yanaşma, növlərin yayılmasının əsasən müstəqil ekoloji amillərə reaksiyalarla təyin olunduğunu iddia edirdi. Onun Bitki Assosiasiyasının Fərdi Konsepsiyası (1926) adlı əsas əsəri ekologiya sahəsinə böyük təsir göstərmişdir. İlk vaxtlar müqavimətlə qarşılaşsa da, onun fikirləri zamanla qəbul olunmuş və müasir bitki ekologiyası və biocoğrafiyanın əsasını təşkil etmişdir. İrsi Henri Qlisonun fərdi konsepsiyası ekoloqların bitki icmalarına yanaşmasını köklü şəkildə dəyişmiş, növlərin ekoloji şərtlərə xüsusi reaksiyalarını önə çəkmişdir. Onun yanaşması gradient analizi, niş nəzəriyyəsi və bitki örtüyü modelləşdirməsində əhəmiyyətli rol oynamışdır. Bu gün Qlison XX əsrin ən nüfuzlu bitki ekoloqlarından biri hesab olunur.
https://www.nybg.org/library/finding_guide/archv/gleason_rg4f.html
https://www.oxfordbibliographies.com/display/document/obo-9780199830060/obo-9780199830060-0167.xml
https://www.encyclopedia.com/environment/encyclopedias-almanacs-transcripts-and-maps/gleason-henry-1882-1975-american-ecologist
https://people.wku.edu/charles.smith/chronob/GLEA1882.htm
https://dnr.illinois.gov/inpc/area.area5masonhenryallangleason.html
https://link.springer.com/article/10.1007/BF02858533
https://en.wikipedia.org/wiki/Henry_A._Gleason#/media/File:Henry_A._Gleason.jpg
Tarix : 15 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
