Indotyphlops braminus ilanı - Ümumi adları ilə brahminy kor ilanı, saksı ilanı, adi kor ilanı, ada kor ilanı, teliya ilanı və Havay kor ilanı kimi tanınan, zəhərsiz bir kor ilan növü. Əsasən Afrika və Asiyada tapılsa da, dünyanın bir çox digər bölgəsinə də introduksiya edilmişdir. Bu növ tamamilə torpaqaltı (yəni qazıb yuva quran) bir sürünəndir və hərəkətləri və görünüşü ilə dəyişə bənzəyir, buna görə də tez-tez dəyişən kimi səhv salınır. Lakin yaxından baxıldıqda kiçik pulcuqlar və gözlər görünür, bu da onu həqiqi dəyişəndən fərqləndirir. Növ partenogenetikdir və bütün məlum nümunələr dişidir. Növün elmi adı "Brahmin" sözünün latınlaşdırılmış formasıdır. Hal-hazırda heç bir yarımnövü tanınmır. Təsvir I. braminus yetkin fərdləri 2–4 düym (5,1–10,2 sm) uzunluğunda olur, nadir hallarda 6 düym (15 sm) çata bilər ki, bu da onu ən kiçik ilan növü edir. Baş və quyruq xarici görünüş baxımından oxşardır, çünki baş və boyun hissələri aydın fərqlənmir. Digər ilanlardan fərqli olaraq, baş pulcuqları bədən pulcuqlarına bənzəyir. Gözlər baş pulcuqları altında kiçik nöqtələr kimi çətinliklə seçilir. Quyruq ucunda kiçik, iti bir çıxıntı var. Bədən boyunca 14 sıra bel pulcuqları uzanır. Rəngi kömür quruluğu, gümüşü-boz, açıq sarı-bej, bənövşəyi və ya nadir hallarda albino ola bilər, qarın hissəsi daha açıq rəngdədir. Cavan fərdlərin rəngi yetkinlərə bənzəyir. Davranışı yaşayış mühitindən asılı olaraq yavaş və ya fəal ola bilər, işıqdan qaçmaq üçün tez bir şəkildə torpağın və ya yarpaq tullantılarının altına gizlənir. Ümumi adlar I. braminus müxtəlif adlarla tanınır: brahminy kor ilanı, saksı ilanı, adi kor ilan, ada kor ilanı, teliya ilanı və Havay kor ilanı. "Saksı ilanı" adı ilanın bitki ticarəti vasitəsilə dünyanın müxtəlif yerlərinə təsadüfi şəkildə gətirilməsi ilə bağlıdır. Malayalam dilində "Kurudi" və Tamil dilində "Sirupaambu" bu ilan üçün istifadə olunan ümumi adlardır. Yayılması I. braminus ən çox Afrika və Asiyanın yerli növü olmaqla yanaşı, Avstraliya, Amerika və Okeaniya kimi bir çox bölgəyə introduksiya edilmişdir. Şaquli yayılması dəniz səviyyəsindən Şri-Lankada 1,200 metr (3,900 fut) və Qvatemalada 1,500 metr (4,900 fut) yüksəkliyə qədərdir. Növün tip lokaliteti "Vişakapatnam" [Hindistan] kimi qeyd edilmişdir. Yerli yayılma Afrikada I. braminus Uqanda, DRC, Misir, Keniya, Seneqal, Benin, Toqo, Nigeriya, Fil Dişi Sahili, Kamerun, Zambiya, Zimbabve, Somali, Zanzibar, Tanzaniya, Mozambik, Cənubi Afrika (Keyp Taunda təcrid olunmuş koloniya və Natal Midlends; Lepalale, Limpopo əyalətində Medupi Elektrik Stansiyasının tikintisi zamanı təxminən səkkiz nümunə tapılmışdır), Madaqaskar (Nossi Be), Komor adaları, Mavriki, Maskaren adaları və Seyşel adalarında tapılmışdır. Həmçinin Liviya da tapılmışdır. Yaşayış yeri Adətən brahminy kor ilanı şəhər və kənd təsərrüfatı ərazilərində yaşayır. Bu ilan növü qarışqa və termit yuvalarında torpaq altında yaşayır. Həmçinin, yaş meşələrdə, quru cəngəlliklərdə, tərk edilmiş binalarda və hətta şəhər bağlarında logların, nəm yarpaqların, daşların və humusun altında tapıla bilər. Bu kor ilanların yayılması və yaşaması birbaşa torpaq rütubəti və temperaturu ilə əlaqədardır. Qidalanma I. braminus-un qidası əsasən qarışqa və termit larvaları, yumurtaları və pupalarından ibarətdir. Çoxalma I. braminus partenogenetikdir və indiyə qədər toplanan bütün nümunələr dişi olmuşdur. Bu ilan yumurta qoya bilər və ya canlı bala doğa bilər. Hər dəfə səkkizə qədər bala verir və bütün balalar dişi və genetik cəhətdən eynidir. Onlar triploiddir və məcburi partenogenetik təbiətinə görə növün yeni bir cinsə (Virgotyphlops braminus) köçürülməsi təklif edilmişdir.
http://www.wildherps.com/species/R.braminus.html
https://www.inaturalist.org/taxa/539844-Indotyphlops-braminus
https://www.floridamuseum.ufl.edu/florida-snake-id/snake/brahminy-blindsnake/
https://www.gbif.org/species/9357542
https://www.thainationalparks.com/species/indotyphlops-braminus
https://animalia.bio/index.php/brahminy-blind-snake
https://www.nature.com/articles/s41597-022-01530-z
https://en.wikipedia.org/wiki/Indotyphlops_braminus
Tarix : 17 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
