Hans Asperger — Avstriyalı pediatr, tibb professoru və tədqiqatçı. O, autizm spektr pozuntuları sahəsində apardığı araşdırmalarla tanınır. Asperger əsasən Asperger sindromu adlanan vəziyyəti ilk dəfə təsvir etməsi ilə məşhurdur. Bu sindrom sosial qarşılıqlı əlaqədə çətinliklər, qeyri-verbal ünsiyyətdə problemlər, habelə məhdud və təkrarlanan davranış nümunələri ilə xarakterizə olunur. Erkən dövrü və təhsili Hans Asperger Avstriyada anadan olmuş və erkən yaşlarından tibbə maraq göstərmişdir. O, Vyana Universitetində tibb təhsili almış və bu sahədə ixtisaslaşmışdır. Təhsil illərində uşaq psixologiyası və inkişaf pozuntularına xüsusi maraq göstərmişdir. Karyerası və tədqiqatları Asperger pediatr kimi fəaliyyət göstərmiş və uşaq inkişafı sahəsində tədqiqatlar aparmışdır. 1940-cı illərdə o, bəzi uşaqlarda müşahidə olunan unikal davranış xüsusiyyətlərini araşdırmış və onları ayrıca bir psixoloji vəziyyət kimi təsvir etmişdir. O, bu uşaqların sosial siqnalları başa düşməkdə çətinlik çəkdiyini, ünsiyyətdə problemlərinin olduğunu və müəyyən mövzulara dərin maraq göstərdiklərini müşahidə etmişdir. Bu araşdırmalar daha sonra Asperger sindromunun əsasını qoymuşdur. Onun araşdırmaları uzun müddət alman dilli ölkələrdən kənarda tanınmamışdı. Lakin 1980-ci illərdə britaniyalı psixiatr Lorna Uinq Asperger sindromu terminini ingilis dilli dünyaya təqdim etdikdən sonra onun işi daha geniş tanınmağa başladı. Mübahisələr və tarixi yenidən qiymətləndirmə Son illərdə Aspergerin Avstriyada nasist dövrü siyasəti ilə əlaqələri tədqiq edilmişdir. Bəzi araşdırmalara görə, o, cəmiyyət üçün "yararsız" hesab edilən uşaqları müəyyənləşdirməkdə nasist rejimi ilə əməkdaşlıq etmişdir. Digər tədqiqatçılar isə onun əksinə, bəzi uşaqları qorumağa çalışdığını irəli sürürlər. Bu səbəbdən Aspergerin mirası ətrafında müzakirələr davam edir. İrsi və mirası Mübahisələrə baxmayaraq, Aspergerin autizm sahəsindəki töhfələri mühüm hesab olunur. Asperger sindromu termini uzun illər istifadə edilsə də, müasir tibbi təsnifata əsasən artıq autizm spektr pozuntularının (ASD) bir hissəsi kimi qəbul edilir.
https://molecularautism.biomedcentral.com/articles/10.1186/s13229-018-0208-6
https://www.nature.com/articles/d41586-018-05112-1
https://tidsskriftet.no/en/2019/05/essay/asperger-nazis-and-children-history-birth-diagnosis
https://blogs.uoregon.edu/autismhistoryproject/people/hans-asperger/
https://www.autism.org.uk/advice-and-guidance/what-is-autism/the-history-of-autism/asperger-syndrome
https://www.bps.org.uk/psychologist/aftermath-hans-asperger-expose
https://en.wikipedia.org/wiki/Hans_Asperger
Tarix : 15 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
