Hamar dəbilqəli iguana (Corytophanes cristatus) - Həmçinin dəbilqəli iguana, dəbilqəli bazilisk, zərif dəbilqəli kərtənkələ və bir neçə digər ümumi adlarla tanınan, Corytophanidae fəsiləsinə aid olan bir Bazilisk növü və Yeni Dünya kərtənkələsi. Bu növ cənubi Meksika, Mərkəzi Amerika və şimal-qərbi Cənubi Amerikada yayılmışdır. Etimologiya Hamar dəbilqəli iguana, başının və boynunun arxasında dəbilqəyə bənzəyən görünüşə malik olan görkəmli kask və ya kresti ilə adlandırılmışdır. Təkamül tarixi Corytophanidae fəsiləsinin kərtənkələlərinin Euramerikan və Laurasian əcdadları olduğu düşünülür və Eosen dövrünün soyumasından sonra, təxminən 33–56 milyon il əvvəl tropiklərə köçdüyü ehtimal edilir. Coğrafi yayılma və yaşayış mühiti C. cristatus cənubi Meksikanın Çiapas ştatından şimal-qərbi Kolumbiyaya qədər olan ərazilərdə tapılır. Bu ərazidə əsasən ilkin və ikincil meşə yağış meşələrində yaşayır. Əsasən ağaclarda yaşayır, lakin meşə mərtəbəsində ov edərək yarpaq tullantılarını mikro yaşayış mühiti kimi istifadə edir. Təsvir Hamar dəbilqəli iguana uzun və incə ayaqları və çox uzun barmaqları olan orta ölçülü bir kərtənkələdir. Boz, zeytun, qəhvəyi, qara və ya qırmızı-qəhvəyi rəngdə ola bilər və qeyri-müntəzəm ləkələrə malikdir. Hamar dəbilqəli iguana kamuflyaj üsulu kimi dərisinin rəngini dəyişə bilir. Adından da göründüyü kimi, hamar dəbilqəli iguana başında görkəmli bir krestə malikdir ki, bu da arxası boyunca mişar dişi şəkilli bir silsiləyə qədər daralır. Krest həm erkəklərdə, həm də dişilərdə mövcuddur, lakin erkəklərdə daha böyükdür. C. cristatus yetkinlikdə burundan anal açıqlığa qədər olan uzunluğu (SVL) təxminən 9–12 sm (4–5 düym) təşkil edir. Bu, qeyri-helioterm növüdür, yəni bədən temperaturunu artırmaq üçün günəşdən istifadə etmir. Əksinə, bədən temperaturunu təxminən 26 °C (79 °F) ətrafında saxlayır ki, bu da yaşadığı meşə mərtəbəsinin temperaturuna yaxındır. O, yırtıcılara qarşı çox ehtiyatlıdır və təhlükə yaxınlaşdıqda 15 m (49 fut) məsafədən hərəkətsiz qalır. Çoxalma C. cristatusun yetkin dişiləri meşə mərtəbəsindəki bir çökəklikdə beş-altı yumurta qoyur. Başdakı krestin yuva qazmaq üçün istifadə edildiyi ehtimal edilir. Qidalanma C. cristatus həşəratlar, hörümçəklər, qurdlar və digər kərtənkələlərlə qidalanır. Bu kərtənkələ "otur və gözlə" yırtıcısıdır və ovçuluq fəaliyyəti qısa və seyrekdir. Buna görə də bu kərtənkələ fürsətçi qidalanan hesab edilir. O, həmçinin ixtisaslaşmış qidalanan bir növdür və mövcud olduqda çox böyük buğumayaqlılar və sisadlar ilə qidalanır. Əgər "otur və gözlə" strategiyası uğursuz olarsa, bəzən aktiv yırtıcıya çevrilir və növbəti yemək üçün axtarışa çıxır. Adətən bu üsulu seçərsə, yavaş və asan tutulan ovları seçir. Yosun və göbələklərlə qarşılıqlı əlaqə Hamar dəbilqəli iguana uzun müddət hərəkətsiz qalmaqla müşahidə edilmişdir. Bu davranışın nəticəsində onun dərisinin Physarum pusillum növü göbələk üçün yeni bir böyümə substratı kimi istifadə edildiyi düşünülür. Bu kərtənkələ növü həmçinin üzərində kormofit bitki bitən yeganə məlum onurğalıdır. Rəng dəyişmə Hamar dəbilqəli iguana, buqələmunlar və iguanalar kimi, dərisinin rəngini tünddən açığa və ya əksinə dəyişə bilər, bu da günəş şüaları altında istiləşərkən termoregulyasiyaya kömək edir.
https://animalia.bio/smooth-helmeted-iguana
https://dubiaroaches.com/blogs/lizard-care/helmeted-iguana-care-sheet?srsltid=AfmBOoo1Lqlm3i2bhI7zL2oY-4W93OJO17DTATFFNW58YuOhWdBsYuc4
https://www.anapsid.org/cristata.html
https://www.inaturalist.org/guide_taxa/542880
https://naturerules1.fandom.com/wiki/Smooth_Helmeted_Iguana
https://pictureanimal.com/wiki/Corytophanes_cristatus.html
https://en.wikipedia.org/wiki/Smooth_helmeted_iguana
Tarix : 22 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
