Giorgio Agamben - İtalyan fəlsəfəsi və siyasi nəzəriyyəsinin ən tanınmış müasir nümayəndələrindən biri. O, xüsusilə hüquq, suverenlik, biopolitika və insan varlığının təbiəti ilə bağlı dərindən təhlil və tədqiqatlar aparmışdır. Agamben, Michel Foucault və Hannah Arendt kimi filosofların işlərindən ilham alaraq, hüquq və siyasət arasındakı əlaqəni və biopolitik gücün insan həyatına necə təsir etdiyini araşdırmışdır. Onun nəzəriyyələri, hüquqi və siyasi strukturların necə işlədyini və insan varlığını necə formalaşdırdığını anlamağa yönəlmişdir. Həyatı və təhsili Giorgio Agamben, 1942-ci ildə İtaliyada doğulmuşdur. O, Roma Universiteti La Sapienza və Vyana Universiteti kimi prestijli təhsil müəssisələrində təhsil almışdır. Onun fəlsəfi inkişafı, tarih, hüquq, estetik və siyasət fəlsəfəsi sahələrindəki böyük ustadların təsiri ilə formalaşmışdır. Agamben, öz fəlsəfi karyerasında həm kognitiv, həm də sosial praktikaların təhlili üzərində dayanmış və müasir cəmiyyətlərin güc strukturlarını araşdırmışdır. Əsas fəlsəfi yanaşmaları 1. Biopolitika və "Homo Sacer" Agambenin ən məşhur və təsirli konseptlərindən biri "homo sacer" (müqəddəs insan) anlayışıdır. Bu anlayış, siyasi və hüquqi sistemlər tərəfindən kənarlaşdırılan və hüquqları əlindən alınan şəxsi təsvir edir. "Homo sacer", təbii olaraq hüququndan məhrum edilmiş və ölümdən başqa hər cür faciəyə məruz qala bilən bir varlıqdır. Bu, Foucault'un biopolitika anlayışı ilə əlaqəli bir nəzəriyyədir, burada Agamben həyat və ölüm arasındakı əlaqəni araşdırır. Agambenə görə, biopolitika, insanların yalnız siyasətin təzahürü olmaqla qalmayıb, həm də bu siyasətin bütün cəmiyyətin həyatına müdaxilə edən bir formasıdır. Onun fikrincə, siyasi güc yalnız hüquqi strukturları deyil, eyni zamanda insanların həyatını (biopolitika) təyin edir. "Homo sacer" anlayışı, Agambenin bu güc münasibətlərini anlamağa dair yeni bir yanaşma təqdim edir. 2. Suverenlik və "Hükümdar" Agamben, suverenlik məsələsini də geniş şəkildə araşdırmışdır. Onun əsas məsələsi, suveren gücün insan həyatına təsiri və bu gücün tətbiq etdiyi istisna vəziyyətlərdir. Suverenlik yalnız qanunların tətbiqi ilə deyil, həm də qanunun necə pozula biləcəyini və ya necə tətbiq olunduğunu göstərməklə işləyir. Agamben, "istisna vəziyyəti" xüsusi bir növ hüquqi vəziyyət olaraq təsvir edir, burada dövlət hər hansı bir qanun və ya hüquq tətbiq etmədən müəyyən şəxsləri və ya qrupları xaric edir və ya istisna edir. Bu, "istisna" anlayışını suverenliyin əsası olaraq qəbul edir və bunu hüquqi normalardan çıxma və bunun həyatın üzərindəki təsirlərini tədqiq edir. 3. Zaman və fəlsəfi tətbiqlər Agamben, həmçinin zaman anlayışını fəlsəfi təhlil etmişdir. "Həyat və zaman" arasındakı əlaqəni, hüquq və siyasət kontekstində baş verən hadisələrlə əlaqələndirir. Zamanın hüquqi və siyasi nəzəriyyələrdə necə yer tutduğunu və necə istifadə edildiyini öyrənir. Bu fəlsəfi yanaşmalar zamansal strukturları və mövcudluğun qeyri-müəyyənliyini araşdırır. Əsas əsərləri "Homo Sacer: Sovereign Power and Bare Life" (1995) – biopolitika və suverenlik mövzularında Agambenin ən mühüm əsəridir. Bu əsərdə o, biopolitikanın təhlilini və hüquqla bağlı müxtəlif məsələləri təqdim edir. "The State of Exception" (2003) – suveren güc və istisna vəziyyətlərinin təhlilini həyata keçirən bu əsər, biopolitikanın və hüququn tətbiqinin fəlsəfi yanaşmalarını genişləndirir. "The Coming Community" (1990) – ümumi cəmiyyət və gələcək müştərəkliyi mövzusunda yazılmışdır. Bu əsər, insanlıq və sosial əlaqələrin qarşılıqlı təsirini araşdırır. "The Time That Remains" (2000) – dini fəlsəfə və zamanın təhlili ilə bağlı bir əsərdir, xüsusilə müasir cəmiyyətlərdə zamanın siyasi və hüquqi aspektlərinə toxunur. Təsiri və mirası Giorgio Agamben müasir fəlsəfəyə dərin və tərs təsir göstərmişdir. Biopolitika və suverenlik sahəsindəki yazıları, hüquq, siyasət və insan varlığının qarşılıqlı təsirlərini anlamağa çalışan bir çox tədqiqatçıya ilham vermişdir. O, həm də İtalyan fəlsəfəsində yeni bir istiqamət ortaya qoymuş, Foucault, Carl Schmitt və Walter Benjamin kimi filosofların təsirlərini öz işlərinə gətirmişdir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Giorgio_Agamben
https://iep.utm.edu/agamben/
https://pact.egs.edu/biography/giorgio-agamben/
https://www.goodreads.com/author/show/49083.Giorgio_Agamben
https://www.bidoun.org/articles/giorgio-agamben
https://www.rep.routledge.com/articles/biographical/agamben-giorgio-1942/v-1
https://www.versobooks.com/en-gb/blogs/authors/agamben-giorgio?srsltid=AfmBOoryur7-FjGpoyrNaYrgnvZWQKt-6AKpTDo1XMYTWYBqInU-ezCb
Tarix : 20 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
