Gilberto Freyre (1900–1987) - Braziliyalı sosial elm adamı, tarixçi, antropoloq və yazıçı. O, Braziliya cəmiyyətinin sosial quruluşu, mədəniyyəti və tarixi ilə bağlı etdiyi tədqiqatları ilə tanınır və Braziliyanın sosial şüurunun formalaşmasında mühüm rol oynamışdır. Freyre, "Luso-tropikalizm" kimi nəzəriyyələri ilə Braziliyanın tarixini və mədəniyyətini təsvir edən yeni yanaşmalar təqdim etmişdir. Əsas fikirləri və nəzəriyyələri "Luso-Tropikalizm" və "multikulturalizm" Freyre ən çox "Luso-tropikalizm" nəzəriyyəsi ilə tanınır. Bu nəzəriyyə, Braziliya mədəniyyətinin və cəmiyyətinin təsirini izah edən və portuqal kolonializminin bu ölkənin sosial strukturlarına müsbət təsirini vurğulayan bir yanaşmadır. O, Braziliyanın tropik ərazilərindəki müxtəlif millətlərin və mədəniyyətlərin bir arada mövcudluğunu müsbət qiymətləndirmiş və burada müxtəlifliklərdən doğan multikulturalizmi tərif etmişdir. Freyre, Braziliya mədəniyyətinin özündə müxtəlif irqlərin birləşməsini pozitiv bir fenomen olaraq görmüş və buna əsaslanaraq ölkənin birləşmiş və harmonik bir cəmiyyət qurduğunu iddia etmişdir. Onun bu fikri, Braziliyanın müxtəlif etnik qruplardan (portuqallar, afrikalılar, yerli xalqlar və digər köçkünlər) təşkil olunmuş "irqlərarası harmoniya" fikrinə dəstək verir. Sosial cinsiyyət və ailə strukturları Freyre həmçinin cinsiyyət və ailə strukturlarına dair nəzəriyyələr irəli sürmüşdür. O, Braziliya cəmiyyətində ailə institutunun və kişilik-girəlilik münasibətlərinin mədəni və sosial formalarına dair dərindən tədqiqatlar aparmışdır. Freyre, cinsiyyətin və ailə strukturlarının, həmçinin "patriarxal" sistemin cəmiyyətdəki rolunu araşdırmış və braziliya ailəsinin sosial quruluşundakı rolu barədə nəzəriyyələr irəli sürmüşdür. Əsas əsərləri Freyre bir çox mühüm əsər yazmışdır ki, bunlar Braziliya tarixini və mədəniyyətini başa düşmək üçün vacib qaynaqlardır. Ən tanınmış əsərləri bunlardır: - "Casa-grande e senzala" (Böyük Ev və Köləlik, 1933) – bu əsərində Freyre, Braziliya cəmiyyətinin sosial təbəqələşməsi və kolonial dövrdəki irqi və sosial strukturları tədqiq edir. O, Portuqaliyanın kolonial dövründə köləlik sisteminin Braziliya cəmiyyətinə və mədəniyyətinə təsirini geniş şəkildə analiz edir. Bu əsər, Braziliya tarixində sosial dəyişiklikləri və kolonializmin yaratdığı ədalətsizlikləri anlamağa kömək edir. - "Sobrados e mucambos" (Saraylar və Təvazökar Evler, 1936) – bu kitabda Freyre, Braziliyanın şəhər və kənd həyatını müqayisə edir və sosial təbəqələşmənin müasir şəhər həyatında necə təzahür etdiyini araşdırır. Bu əsər, Braziliyanın urbanizasiya prosesini və şəhərlərdəki sosial münasibətləri geniş şəkildə ələ alır. - "O mundo moderno e o Brasil" (Müasir Dünya və Braziliya, 1947) – Freyre, burada Braziliyanın müasir dövrə uyğun inkişafı və dünyanın qalan hissəsindən nə qədər fərqləndiyi barədə fikir yürüdür. O, Braziliyanın modernləşmə proseslərini və onun dünyanın digər inkişaf etmiş ölkələri ilə əlaqəsini təhlil edir. Təsiri və mirası Freyre'nin əsərləri Braziliya mədəniyyəti və tarixi haqqında mühüm təsirlər yaratmışdır. Onun "multikulturalizm" və "Luso-tropikalizm" yanaşmaları, ölkənin fərqli irqlərin və mədəniyyətlərin birləşməsindən yaranan sosial strukturunu başa düşməyə kömək etmişdir. Bununla yanaşı, Braziliya cəmiyyətinin irqi və sosial təbəqələşməsi, onun əsərlərindəki digər mühüm tədqiqat mövzularıdır. Freyre həmçinin kolonial dövrün və Braziliya iqtisadiyyatının inkişafını araşdırmış və kolonial sosial strukturların müasir Braziliya cəmiyyətinə necə təsir etdiyini başa düşməyə kömək etmişdir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Gilberto_Freyre
https://www.goodreads.com/author/show/243631.Gilberto_Freyre
https://www.britannica.com/biography/Gilberto-Freyre
https://www.imdb.com/name/nm0294676/
https://www.redalyc.org/journal/2433/243354741026/html/
https://library.brown.edu/collections/skidmore/portraits/gilbertoFreyre.html
https://www.transatlantic-cultures.org/fr/catalog/gilberto-freyre-e-a-circulacao-transatlantica-de-casa-grande-e-senzala
Tarix : 23 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
