Georgy Gause (1910–1986) - Məşhur rus-sovet ekoloqu və mikrobioloqu idi. O, populyasiya ekologiyası sahəsində mühüm kəşflər etmiş və "rəqabət istisna prinsipi" (Gause qanunu) ilə tanınmışdır. Onun tədqiqatları ekosistemlərin işləmə prinsiplərini anlamaqda mühüm rol oynamışdır. Erkən həyatı və təhsili Gause 1910-cu ildə Rusiya İmperiyasında doğulmuşdur. O, Moskva Universitetində təhsil almış və burada biologiya sahəsində ixtisaslaşmışdır. Tələbəlik illərində mikrobiologiya və ekosistemlərin davranışı ilə bağlı tədqiqatlar aparmışdır. Elmi fəaliyyəti Gause 1934-cü ildə nəşr etdiyi The Struggle for Existence (Mövcudluq uğrunda mübarizə) adlı kitabında populyasiya dinamikası və rəqabət məsələlərini tədqiq etmişdir. O, öz eksperimentlərində Paramecium (toxfirəng) növləri üzərində apardığı tədqiqatlarla bir populyasiyanın digərini sıxışdıraraq yox edə biləcəyini göstərmişdir. Bu prinsip sonradan “rəqabət istisna prinsipi” adını almışdır. Bu qanuna görə, iki eyni ekoloji nişdə yaşayan növ uzun müddət birgə mövcud ola bilməz, çünki biri digərini üstünlüyü ilə sıxışdırıb aradan çıxaracaqdır. Gause qanunu və onun təsiri Gause-nin rəqabət istisna prinsipi ekoloji nəzəriyyələrdə fundamental anlayışlardan birinə çevrildi. Bu qanun ekosistemlərdə növlərarası qarşılıqlı təsirləri izah etməkdə, həmçinin biomüxtəlifliyin tədqiqində mühüm yer tutur. Müasir ekologiya və biomüxtəliflik nəzəriyyələrində bu prinsip geniş şəkildə istifadə olunur. Sonrakı illəri və irsi Gause yalnız ekologiya ilə deyil, həm də mikrobiologiya sahəsində işlər görmüşdür. O, İkinci Dünya Müharibəsi zamanı antibiotiklər üzərində tədqiqat aparmışdır. Gause-nin ekoloji qanunları müasir bioloji tədqiqatlara və ekosistemlərin idarə olunmasına təsir göstərmişdir. Georgy Gause-nin tədqiqatları ekologiya elminin inkişafında mühüm rol oynamışdır. Onun "rəqabət istisna prinsipi" ekosistemlərin tənzimlənməsi və növlərarası əlaqələrin başa düşülməsində həlledici olmuşdur. Bu prinsip bioloji resursların idarə edilməsində, eləcə də invaziv növlərlə mübarizədə istifadə olunur. Gause-nin elmi mirası bu gün də ekologiya və biologiya sahələrində aktual olaraq qalır.
https://en.wikipedia.org/wiki/Georgy_Gause
https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-3-0348-8123-4_9
https://www.oxfordreference.com/display/10.1093/oi/authority.20110803095844946
https://www.researchgate.net/publication/324189444_Georgy_Gause's_shift_from_ecology_and_evolutionary_biology_to_antibiotics_research_reasons_objectives_circumstances
https://www.wikidata.org/wiki/Q1650878
https://dbpedia.org/page/Georgy_Gause
https://archives.trin.cam.ac.uk/index.php/gause-georgy-frantsevich-1910-1986-biochemist-and-evolutionist
Tarix : 3 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
