Friedland döyüşü - 1807-ci ilin iyununda baş vermiş, Napoleon Bonapartın rəhbərlik etdiyi Fransız İmperiyasının Rus İmperiyasına qarşı qazandığı mühüm bir qələbədir. Bu döyüş, Napoleonun Şərqi Avropada Ruslara qarşı olan müharibəsini sonlandırmış və Avropada güc balansını dəyişdirmişdir. Aşağıda döyüşün ətraflı təhlili verilmişdir. Döyüşün səbəbləri Napoleon Bonapart, 1806-cı ildəki Austerlitz döyüşü ilə Avropadakı əksər gücləri məğlub etmiş və Fransız İmperiyasını genişləndirmişdi. Lakin Rus İmperiyası, Napoleonun quru ticarət yollarına tətbiq etdiyi "Continental Blockade" (qitə blokadası) siyasətini qəbul etmirdi. Bu siyasət, İngiltərənin Avropaya ticarət etməsinin qarşısını almağa və Fransız İmperiyasının iqtisadi gücünü artırmağa yönəlmişdi. Rus İmperiyası, Napoleonun bu siyasətinə qarşı çıxaraq İngiltərə ilə ticarət əlaqələrini davam etdirirdi. Buna görə, Napoleon 1806-cı ilin sonunda Rusiyanı təzyiq altına almağa başladı və 1807-ci ilin yazında Rusiya ilə müharibəyə başladı. Döyüşün tərəfləri və ordular Fransız imperiyası: Napoleon Bonapartın rəhbərliyi altında Fransız ordusu, döyüşə hazır və döyüş təcrübəsi olan bir ordu idi. Onlar əvvəlki döyüşlərdən təcrübə toplamış və döyüşlərdə yüksək səmərə verən taktikalar tətbiq edirdilər. Napoleonun ordusu 65.000-70.000 nəfərdən ibarət idi. Rus imperiyası: Tsar I Aleksandrın rəhbərliyi altında olan Rusiya ordusu 80.000-90.000 nəfərdən ibarət idi. Ruslar döyüşə əsasən möhkəm bir müdafiə qurmuşdular, lakin Fransızların çevik hücumlarına qarşı müqavimət göstərməkdə çətinlik çəkdilər. Döyüşün gedişi Döyüşün əvvəli: Napoleon, Rusiya ordusunun ön hissəsini məğlub etdikdən sonra, Rusiyanın əsas qüvvələrini Friedland bölgəsində toplandığını müəyyən etdi. Napoleon, Rusların müdafiə mövqelərini zəiflətmək üçün onlara qarşı hücuma keçməyə qərar verdi. Rusiya ordusu, Friedland ətrafında bir müdafiə xətti qurmuşdu, amma onlar çox geniş bir ərazini əhatə edirdilər və bu, Fransızlar üçün hücum etməkdə bir fürsət yaratdı. Döyüşün gedişi: 14 iyun 1807-ci ildə, Napoleonun ordusu, Rusların mövqelərini çökdürmək üçün bir neçə cəbhədən hücum etməyə başladı. Napoleon, Fransız ordusunun mobil gücünü istifadə edərək Rusiya ordusunu səhra boyunca sıxışdırmağa başladı. Ruslar, mühasirəyə alınaraq Friedlandın şimalında sıxışdılar və geri çəkilmək məcburiyyətində qaldılar. Taktikalar və hərəkatlar: Napoleon, döyüşün əvvəlində Rusiya ordusunun mərkəzində boşluq taparaq oraya yönəldi və Rusiya ordusunu ayırmağa çalışdı. Onun çevik manevr qabiliyyəti və Fransızların sürətli hərəkətləri, Rusları çaşdırdı və onlar tərksilah vəziyyətinə gəldilər. Napoleon, topçuluqdan da maksimum istifadə etdi və Rus ordusunun mövqelərini bombalayaraq onları yavaşlatdı. Bu taktika, döyüşün gedişatını Fransızlar lehinə dəyişdirdi. Döyüşün sonu: Rusiya ordusu, böyük itkilərlə geri çəkilməyə başladı, lakin Napoleon onlara mühafizə etməyə imkan vermədi. Nəticədə, Rusların böyük bir hissəsi Friedland yaxınlığında təslim oldu və bir çoxları çayda boğuldu. Döyüşün nəticələri Fransızların qələbəsi: Friedland döyüşü, Napoleon üçün böyük bir qələbə idi. Fransızlar döyüşdə təxminən 18.000 itki verərkən, Rusların itkiləri 20.000-30.000 arasında oldu. Bu qələbə, Napoleonun Avropadakı hakimiyyətini daha da gücləndirdi. Rusların təslim olması: Döyüşün nəticəsində Rus İmperiyası ağır məğlubiyyətə uğradı və I Aleksandr Fransızlarla sülh danışıqlarına başlamağa məcbur oldu. Nəticədə, 1807-ci ilin iyulunda Tilsit müqaviləsi imzalandı. Bu müqavilə, Rusiyanın Fransızlara müttəfiq olmasına və Avropada Napoleonun dominant güc kimi möhkəmlənməsinə yol açdı.
https://www.napoleon-empire.org/en/battles/friedland.php
https://www.thoughtco.com/napoleonic-wars-battle-of-friedland-2361111
https://www.napoleon-series.org/military-info/battles/1807/PolishCampaign/Friedland/c_FriedlandFrenchOOB.html
https://www.thenapoleonicwars.net/battle-of-friedland
https://napoleonicimpressions.com/blogs/napoleonic-impressions/napoleons-great-battles-the-battle-of-friedland
https://www.napoleon.org/en/history-of-the-two-empires/articles/from-eylau-to-friedland-or-what-happened-to-the-fourth-coalition/
https://www.frenchempire.net/battles/friedland/
https://www.britannica.com/event/Battle-of-Friedland-1807
https://www.worldhistory.org/article/2259/battle-of-friedland/
Tarix : 9 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
