Fridrix Freiherr von Vizer — Avstriyalı iqtisadçı, Avstriya İqtisadiyyat Məktəbinin əsas nümayəndələrindən biri və “alternativ xərc” (opportunity cost) və “imputasiya” (imputation) anlayışlarını inkişaf etdirən alim. O, həmçinin “sosial iqtisadiyyat” termininin müəllifi kimi tanınır. Həyatı Fridrix von Vizer 1851-ci il iyulun 10-da Vyanada zadəgan ailəsində anadan olmuşdur. Atası Ernst von Vizer Avstriya Maliyyə Nazirliyində yüksək vəzifəli məmur idi. Vizer Vyana Universitetində hüquq təhsili almış və 1872-ci ildə hüquq üzrə doktorluq dərəcəsi qazanmışdır. İqtisadiyyata marağı Karl Mengerin “İqtisadiyyatın əsasları” əsərini oxuduqdan sonra artmışdır. O, Mengerin şagirdi olmuş və Yevgen von Böhm-Baverk ilə yaxın dostluq qurmuşdur. Vizer 1883-cü ildə İda Mariya Qrossla evlənmiş, lakin onların övladı olmamışdır. 1903-cü ildə zadəgan titulu (Freiherr) qazanmış və həyatının son illərini Vyana və Zaltsburqda keçirmişdir. Karyerası Vizer karyerasına 1875-ci ildə Avstriya dövlət xidmətində başlamış, lakin 1884-cü ildə akademik fəaliyyətə keçərək Çernivtsi Universitetində (indiki Ukrayna) iqtisadiyyat professoru olmuşdur. 1889-cu ildə Praqa Universitetinə, 1903-cü ildə isə Vyana Universitetinə təyin edilmişdir. Vyana Universitetində Mengerin yerinə professor olmuş və 1922-ci ilə qədər bu vəzifədə çalışmışdır. O, 1917-1918-ci illərdə Avstriya-Macarıstanın son ticarət naziri və Avstriya parlamentinin yuxarı palatasının üzvü olmuşdur. Nazir kimi iqtisadi böhranın idarə olunmasında iştirak etmişdir. Elmi töhfələri Vizer Avstriya İqtisadiyyat Məktəbinin inkişafında mühüm rol oynamışdır. Onun ən böyük töhfələrindən biri “alternativ xərc” (almanca “alternative Kosten”) anlayışını sistemləşdirməsidir. Vizerə görə, hər iqtisadi qərar bir şeydən imtina etmək deməkdir və bu imtina edilən alternativin dəyəri xərclərin əsasını təşkil edir. O, həmçinin “imputasiya nəzəriyyəsi”ni inkişaf etdirmişdir. Bu nəzəriyyəyə əsasən, istehsal vasitələrinin (torpaq, əmək, kapital) dəyəri onların istehsal etdiyi məhsulun dəyərindən hesablanır. Bu, Mengerin subyektiv dəyər nəzəriyyəsini tamamlayır. Vizerin 1914-cü ildə nəşr olunan “Sosial iqtisadiyyat nəzəriyyəsi” (Theorie der gesellschaftlichen Wirtschaft) kitabı iqtisadiyyatı cəmiyyətin bir hissəsi kimi təhlil edir və “sosial iqtisadiyyat” termininin yaradıcısı kimi qəbul edilir. O, həmçinin pulun dəyəri və iqtisadi planlaşdırma mövzularında işləmişdir.
https://www.britannica.com/money/Friedrich-von-Wieser
https://www.newworldencyclopedia.org/entry/Friedrich_von_Wieser
https://oll.libertyfund.org/people/friedrich-von-wieser
https://mises.org/profile/friedrich-von-wieser
https://www.jstor.org/stable/1805913
https://ecaef.org/austrian-school-of-economics/what-is-austrian-economics/friedrich-freiherr-von-wieser/
https://en.wikipedia.org/wiki/Friedrich_von_Wieser
Tarix : 15 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
