Francis Bacon (1909–1992) — 20-ci əsrin ən tanınmış və təsirli sənətçilərindən biri olan ingilis rəssamı. Onun əsərləri dərindən emosional, sərt və çox vaxt qorxunc görüntülərlə tanınır və insanın zəifliyi, əzabları və ekzistensial dəhşətləri ilə əlaqəli mövzuları araşdırır. Bacon, rəsm əsərlərində istifadə etdiyi bənzərsiz üslubu və insan ruhunun qaranlıq tərəflərini nümayiş etdirməsi ilə müasir incəsənətdə özünə böyük yer qazanmışdır. Həyatının başlanğıcı Francis Bacon 1909-cu ildə Dublin şəhərində anadan olub. O, İrlandiyanın və İngiltərənin mədəniyyətlərini birləşdirən bir ailədə böyüdü, amma çox çətin və problemdir bir uşaqlıq dövrü keçirdi. Ailəsinin özünəməxsus və çətin münasibətləri Baconun həyatını çox təsir etdi. Atası çox sərt və tələbləri yüksək idi, ancaq Baconun özünün homoseksual olmasını qəbul etmədiyi üçün onunla münasibətləri daha da gərginləşdi. Bacon ailəsindən erkən ayrıldı və 1920-ci illərin sonunda London şəhərinə köçdü. Bu dövr, onun sənət dünyasına daha yaxınlaşmağa başladığı illər idi. İlk dövrlərdə Bacon daha çox dizayn və dekorativ sənətlə məşğul olsa da, 1940-cı illərin sonlarında rəssamlığın dərinliklərinə daxil olmağa başladı. Onun orijinal üslubunun və unikal vizual ifadəsinin formalaşması 1940–1950-ci illərdə başladı. Sənətinin xüsusiyyətləri Francis Baconun əsərləri insanın təbii zəiflikləri, əzabları və ölüm qarşısında hiss etdiyi qorxu ilə əlaqəli mövzulara diqqət yetirir. Rəssam, insanların acılığını və qırılganlığını gözlər önünə sərməkdə əsl ustadır. O, çox vaxt deformasiyaya uğramış, xəyali və qorxulu fiqurlar istifadə edərək, onları dar və izolyasiya olunmuş məkanlarda təsvir edirdi. Baconun əsərlərində "Screaming Pope" ("Qışqıran Papa") kimi məşhur işləri, humanist mövzuları, güc və əzab arasında olan qarşıdurmanı kəskin şəkildə vurğulayır. Baconun sənətində əsas mövzu insan bədəninin və üzünün qorxunc, ağrılı və deformasiyalı təfsiridir. Bədənlərin bir çoxu düzlənmiş və bükülmüş, bəzən hətta kəsilmiş və ya üzlər qeyri-adi bir şəkildə təqdim olunmuşdur. O, bu şəkildə insanın daxili zədələrini və psixoloji sarsıntılarını xarici aləmdə təmsil etməyə çalışmışdır. Texnikaları və üslubu Bacon sənətində özünəxas və eksperimentallaşdırılmış texnikalardan istifadə edirdi. O, heç vaxt təmiz bir şəkildə rəsm çəkmirdi, bunun əvəzinə, çox vaxt üzərində işlədiyi fırça vuruşlarını və rəngləri bir yerə yığaraq, sənətini tamamlayırdı. Bu, onun əsərlərindəki kaotik, bir-birinə qarışmış təsvirləri yaradırdı. Baconun əsərlərində istifadə etdiyi rənglər çox güclü və canlıdır. O, yalnız vizual deyil, emosional təsir yaratmağa çalışırdı. Əsərlərində insan fiqurları tez-tez izolyasiya olunmuş, rəngli və qorxulu fonlarda yerləşir. Bəzən o, insan fiqurlarını pərdə və ya qeyri-real üfüqlərlə əhatə edirdi, bununla da insanın içində olduğu əzab və tənhalığı daha da gücləndirirdi. Onun çox vaxt təhrif olunmuş figurlarının simmetriyasızlığı, insanın ruhundakı uçurumu göstərir. Məşhur əsərləri "Screaming Pope" (1949): Baconun ən tanınmış əsərlərindən biri olan bu şəkil, Diego Velázquez’in "Papa Innocentius X" portretindən ilhamlanmışdır. Əsərdə, insanın əzab içində olan bir fiqur kimi, qulaqlı qorxulu bir Papa təsvir edilir. Bu, güc və məzlumluq arasındakı qarşıdurmanı, həmçinin insanın daxili narahatlıqlarını göstərir. "Triptych May-June 1973" (1973): Bu son dövrlərindən biri olan üçlü əsər, Baconun dəhşətli və travmatik dünyaya olan baxışını əks etdirir. Üç ayrı fiqur, yalnız fiziki deyil, həm də emosional zədələri təqdim edir. "Portrait of George Dyer in a Mirror" (1968): Bu əsərdə, Baconun yaxın dostu və bəzən modeli olan George Dyer, əks olunmuş bir güzgüdə təsvir edilmişdir. Əsərdə əzab və tənhalıq hissi yüksək dərəcədə hiss olunur. Şəxsi həyatı və çətinliklər Baconun şəxsi həyatı bir çox çətinliklərlə dolu idi. Onun homoseksual kimliyi və özünü başqalarından fərqli hiss etməsi, həyatı boyunca müxtəlif sosial təzyiqlər və daxili döyüşlər yaratmışdır. Bundan əlavə, o, narkotik maddələrdən və içkidən asılı idi. Bu şəxsi mübarizələr ona öz sənətində daha dərin və daha sarsıdıcı mövzuları araşdırmağa imkan vermişdi. Baconun həyatında həmçinin bir çox faciələr olmuşdur. Onun bir çox əlaqələri müvəffəqiyyətsiz olmuş və hətta bəzi dostlarının itirilməsi ona dərin təsir göstərmişdir. Lakin bütün bu sarsıntılara baxmayaraq, Bacon öz işinə böyük sevgi və ehtirasla davam edirdi. Əsərlərinin təsiri və mirası Francis Baconun əsərləri müasir incəsənətə böyük təsir göstərmişdir. O, təkcə realist təsvirlərdən daha çox, insanın daxili dünyanın kəşfinə diqqət yetirirdi. Onun işləri postmodern incəsənət və ekspressionizm üzərində əhəmiyyətli bir iz buraxdı. O, tənqidçilər və kollektorlar tərəfindən yüksək qiymətləndirildi və 20-ci əsr incəsənətinin ən vacib rəssamlarından biri kimi qəbul edilir. Baconun əsərləri dünyanın ən böyük muzeylərində nümayiş etdirilir, o cümlədən London Tate Gallery və New York MoMA. O, zamanında çox mübahisəli bir şəxs olsa da, ölümündən sonra sənəti böyük bir təqdirə layiq görülüb. Baconun öz həyatının və daxili aləminin dərinliklərini sənətinə yansıtmış olması, onu müasir incəsənət tarixində xüsusi bir yerə yerləşdirir. Onun əsərləri insanın qaranlıq tərəflərini və həyatda qarşılaşdığı çətinlikləri göstərməkdə əvəzolunmazdır.
https://en.wikipedia.org/wiki/Francis_Bacon_(artist)
https://www.francis-bacon.com/
https://www.britannica.com/biography/Francis-Bacon
https://www.francis-bacon.com/paintings
https://www.tate.org.uk/art/artists/francis-bacon-682/who-is-francis-bacon
https://www.artnet.com/artists/francis-bacon/
https://www.theartstory.org/artist/bacon-francis/
Tarix : 17 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
