Francesco Borromini (1599–1667) - Barok memarlığının ən mühüm nümayəndələrindən biri olaraq tanınır. O, İtalyan memarlığının ən yaradıcı və yenilikçi fiqurlarından biridir. Borromini, Romada və digər şəhərlərdə həyata keçirdiyi özünəməxsus və dramatik memarlıq layihələri ilə məşhur olmuşdur. Onun mimari üslubu, böyük təəccüb və mübahisələrə səbəb olan qeyri-adi formaları, qarışıq planları və kompleks həndəsələri ilə seçilir. Francesco Borromini, 1599-cu ildə İtaliyanın Bissone şəhərində doğulmuşdur. Əsl adı Francesco Castelli idi, lakin memarlıq karyerası boyunca Borromini adını istifadə etmişdir. O, əvvəlcə Romada dini təhsil almış və sonra mimarlığa olan marağını dərk edərək təhsilini bu sahəyə yönəltmişdir. Borromini, Gian Lorenzo Bernini ilə çox yaxın əlaqədə olmuş və Romada bir çox layihədə birlikdə çalışmışdır. Lakin, Bernini ilə olan əlaqələri zamanla rəqabətə çevrilmişdir, çünki Borromini daha çox yenilikçi və eksperimental layihələri ilə tanınır, halbuki Bernini daha çox klassik və təsdiq edilmiş üslubda işləyirdi. 1. San Carlo alle Quattro Fontane (Roma, 1638–1641) Borrominin ən tanınmış əsəri San Carlo alle Quattro Fontane kilsəsidir. Romanın mərkəzindəki bu kilsə, Borromininin unikal memarlıq üslubunun zirvəsini təşkil edir. Kilsənin planı, qeyri-adi oval və sirkulyar formalarla təşkil edilmişdir. Kilsə həmçinin divarlarının undulyasiya edilən xətti və qeyri-adi kubik quruluşları ilə diqqət çəkir. Kilsənin fasadı da Borromini'nin dinamik, qırıq xətti ilə klassik üzərindən tam fərqli bir istiqamətə yönəlmişdir. 2. SantIvo alla Sapienza (Roma, 1642–1660) SantIvo alla Sapienza, Borromininin Roma'da yaratdığı digər mühüm əsərdir. Bu kilsə, ünlü Sapienza Universitetinin içərisində yerləşir. Kilsənin memarlığı dinamik spirallarla bəzənmiş və simmetrik quruluşu ilə tanınır. Kilsənin mərkəzindəki spiraldan çıxan kürə forması, Borromininin abstrakt həndəsə və müasir üslub axtarışını göstərir. 3. San Giovanni in Laterano (Roma, 1646–1650) San Giovanni in Lateranonun iç dizaynını Borromini dəyişdirmişdir. Burada, o, klassik elementləri müasir memarlıq yanaşması ilə birləşdirərək interyerdə kompleks strukturlar yaratmışdır. Düzgün nisbət və ölçü ilə yanaşı, o, ağır və zəngin olan məkanları, işıq və kölgə oyunları ilə daha dramatik hala gətirmişdir. 4. Oratorio dei Filippini (Roma, 1643–1644) Oratorio dei Filippini, Borrominin sadə və təvazökar dizaynları ilə diqqət çəkən bir digər əsəridir. Kilsənin daxili dizaynı, müxtəlif yüksəkliklərdəki döşəmələr və yüngül, lakin zəngin tərtibatla təchiz edilmişdir. Sadə və zərif detallar, Borromini'nin müstəsna gözəl formasını nümayiş etdirir. Borromini, Barok memarlığının ən eksperimental fiqurlarından biri olub, konstruktor memar kimi geniş, dramatik məkanlar və müxtəlif texniki yeniliklər yaratmışdır. Onun memarlıq üslubu, düzgün simmetriyanın və ölçülərin təkrarı ilə yanaşı, dinamik quruluşlar, qeyri-adi həndəsələr və çoxsaylı qatların istifadəsi ilə fərqlənirdi. Borromininin memarlıq xüsusiyyətləri: Qeyri-adi və mürəkkəb formalar: Borromini, yüksək təkrarlanabilir və dəyişən kurvativ formalardan istifadə edərək geometrik birləşmələri yeni və innovativ şəkildə tətbiq etmişdir. Məkânın genişliyi və hərəkəti: O, müxtəlif təbəqələr və hündürlüklərdən istifadə edərək məkanın vizual dinamikasını artırırdı. Dini və dramatik təəssüratlar yaratmaq: İşığın və kölgənin istifadəsi Borromini'nin işlərində daxili dramatizmi artırmaq üçün əsas vasitə olmuşdur. Simmetriya və qeyri-adi həndəsə: Klasik memarlığın strukturlarına qeyri-adi həndəsə formaları əlavə etməklə, Borromini məkanın daha təəccüblü və dramatik olmasını təmin edirdi. Francesco Borromini, Barok memarlığının ən bədii və təsirli fiqurlarından biri olaraq tarixə keçmişdir. Onun memarlıq üslubu, Roma'da Barok dövrünün inşaatını formalaşdırmaqla yanaşı, müasir memarlıqda da mühüm izlər buraxmışdır. Gian Lorenzo Bernini ilə olan rəqabətinə baxmayaraq, Borromini'nin işləri daha çox yenilikçi və dramatik təsir yaratmışdır. Onun müasir memarlığa verdiyi töhfələr, Barok üslubunun çoxsaylı təbii və məkânsal dəyişikliklərini əks etdirir. Borromini, həm klassik, həm də təbii strukturların qarışığını, eləcə də dinamik və dramatik təsiri ilə gələcək memarlara güclü təsir etmişdir.
https://tr.wikipedia.org/wiki/Francesco_Borromini
https://en.wikipedia.org/wiki/Francesco_Borromini
https://www.britannica.com/biography/Francesco-Borromini
https://www.theartstory.org/artist/borromini/
https://study.com/learn/lesson/francesco-borromini-life-style-works-who-was-francesco-borromini.html
https://www.wantedinrome.com/news/borromini-guide-to-rome.html
https://www.througheternity.com/en/blog/art/tragic-genius-borromini-san-carlo-alle-quattro-fontane-rome.html
Tarix : 14 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
