Fornovo döyüşü - 1495-ci ildə baş verən və İtaliya müharibələrindəki mühüm bir mərhələ olan bir döyüş. Döyüş, əsasən Fransa Kralı I Şarlın İtaliyadakı Milan Dükalığına və digər İtaliya şəhər-dövlətlərinə qarşı apardığı müharibə çərçivəsində baş vermişdir. Tarixi kontekst İtaliya müharibələri (1494-1559) dövründə Fransızlar, İtaliyada ərazi genişlənməyə çalışırdılar. 1494-cü ildə, I Şarlın rəhbərlik etdiyi Fransa ordusu, Milan Dükalığını ələ keçirmək və Şimali İtaliyadakı siyasi nüfuzunu artırmaq məqsədilə İtaliyaya hücum etdi. Bu zaman, İtaliya şəhər-dövlətləri bir-biriləri ilə siyasi cəhətdən mübarizə aparır və fərqli ittifaqlar qururdular. Milan, Venesiya, Roma Papalığı və digər şəhərlər birləşərək Fransaya qarşı müqavimət göstərmək üçün ittifaq yaratdılar. I Şarlın İtaliyaya girməsi və Milanı işğal etməsi, İtaliyada güclü bir qarşıdurma yaratdı. Döyüşün gedişi Fornovo döyüşü, Fransızların Şimali İtaliyada böyük bir yürüşünü tamamlamasından sonra baş verdi. 1495-ci ilin yazında I Şarl, İtaliya içərilərində irəliləyərək Milanı işğal etdi, lakin onun ətrafındakı İtaliya şəhər-dövlətləri bu işğala qarşı birləşərək Fransa qarşısında müqavimət göstərməyə başladılar. Bu, Fornovo döyüşü üçün şərait hazırladı. Fransızlar, döyüşə 6 iyulda başladılar. I Şarlın ordusu 14,000-20,000 əsgərdən ibarət idi və çox sayda yüngül atlılardan ibarət idi. İtalyan ittifaqı isə, təxminən 25,000-30,000 əsgərlə döyüşə girdi, bunlar arasında Milanın, Venesiyanın və Papalığın qoşunları var idi. Döyüş əsasən açıq ərazilərdə və çayı keçən bir yerdə baş verirdi. Döyüşdə Fransızlar üstünlük qazanaraq, müttəfiq qoşunları dağıtdılar. Lakin, döyüşün sonunda Fransızlar tam qələbə çalmadılar, çünki müttəfiq qoşunlar döyüşdən sonra mütəşəkkil şəkildə geri çəkildilər. Bu, Fransızların böyük bir itki verməmələrini təmin etdi. Nəticə Döyüş Fransızlar üçün bir qədər qələbə olsa da, uzunmüddətli nəticələr baxımından qarışıqlıdır. Fornovo döyüşü, I Şarlın İtaliyada öz mövqeyini möhkəmləndirməsinə kömək etdi, amma döyüş nəticəsində Milanın tam ələ keçirilməsi baş vermədi. Fransa ordusunun zəfəri nəticəsində, İtaliya şəhər-dövlətləri arasında bir müvəqqəti sülh oldu, lakin bu sülh uzun sürmədi. İtaliya müharibələri hələ də davam etdi və yeni ittifaqlar, diplomatik manevrlər və döyüşlər baş verdi. Döyüşün əhəmiyyəti Fornovo döyüşü, İtaliya müharibələrinin gedişində mühüm bir döyüşdür. Bu döyüş, Fransızların İtaliyadakı irəliləyişini təmin etməkdə uğurlu olsalar da, müttəfiq qüvvələr üçün döyüşü itirməkdə böyük itkilər vermədən geri çəkilməyə imkan yaratdı. Eyni zamanda, döyüş, İtaliyadakı şəhər-dövlətləri arasındakı rəqabət və mübarizənin nə qədər mürəkkəb olduğunu və Fransa Kralı I Şarlın İtaliyada gücünü artırmağa davam etdiyini göstərdi. Fornovo döyüşü həm də dövrün hərbi taktika və strategiyalarının inkişafını göstərdi, xüsusən atlı qüvvələrin döyüşdəki rolunu və ağır atlılar ilə yüngül atlıların döyüşdə necə istifadə edildiyini aydınlaşdırdı.
https://balagan.info/battle-of-fornovo-6-july-1495
https://military-history.fandom.com/wiki/Battle_of_Fornovo
https://historica.fandom.com/wiki/Battle_of_Fornovo
https://deremilitari.org/2013/04/alessandro-beneditti-the-battle-of-fornovo-1495/
https://www.jstor.org/stable/40107174
https://www.britannica.com/topic/Battle-of-Fornovo
https://warfarehistorynetwork.com/article/battle-of-fornovo-rising-to-crush-an-invader/
Tarix : 9 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
