Flammer sindromu - əsasən qan təchizatının düzgün tənzimlənməməsi nəticəsində yaranan klinik xüsusiyyətlərdən ibarət olan bir sindromdur. Əvvəlcə "vaskulyar disreqlasiya" olaraq adlandırılsa da, indi Flammer sindromu olaraq bilinməkdədir. Əlamətlər Flammer sindromunun əksər simptomları qan təchizatının tənzimlənməsi ilə əlaqədardır. Bu simptomlar xəstəyə necə təsir edəcəyi, qan təchizatının hansı orqanlara və ya bədən hissələrinə təsir etməsindən asılıdır. Flammer sindromunun tipik simptomları arasında soyuq əllər və ya ayaqlar, aşağı qan təzyiqi, üz və ya boyunda ara-sıra ağ və qırmızı ləkələr və migrenə bənzər ağrı var. Bundan əlavə, qan təchizatının pozulması ilə birbaşa əlaqəsi olmayan simptomlar da mövcuddur, məsələn, yuxulamaq üçün lazım olan zamanın uzanması, susuzluq hissinin az olması, soyuq, qoxular, vibrasiyalar, psixoloji stress və ya müəyyən dərmanlara (məsələn, kalsium antagonisləri, beta-blokerlər) qarşı yüksək həssaslıq. Ağrı və əzələ spazmları da görülməkdədir. Diaqnoz Flammer sindromunun diaqnozu əsasən xəstənin tipik xüsusiyyətlərə malik tarixçəsinə və dırnaq qatlaları kapillaroskopiyasının tapıntılarına əsaslanır. Bu test, soyuğa məruz qaldıqda, barmaqlardakı ən kiçik qan damarlarının (kapilyarların) həddindən artıq daralmasını göstərir. Flammer sindromunun vaskozmatik simptomlarına malik olan xəstələr, limfositlərinin gen ifadəsi profilinə baxıldıqda, özünəməxsus bir gen ifadəsi göstərmişlər. Klinik əhəmiyyət Flammer sindromuna sahib olmaq, mütləq bir şəxsin xəstə olduğu anlamına gəlmir. Təsirlənmiş insanların əksəriyyəti sağlamdır. Arterioskleroz və onun nəticələri kimi bəzi xəstəliklər çox nadirdir. Ən yaxşı bilinəni isə normal təzyiqli qlaukoma riskinin artmasıdır. Bu xəstəlik, qan axınının tənzimlənməsinin pozulması ilə əlaqədardır və bir çox xəstədə baş verir. Göz təzyiqi normal olsa da, qlaukoma zədəsi baş verərsə və ya göz təzyiqi normallaşsa belə, qlaukoma zədəsi irəliləyərsə, çox vaxt Flammer sindromuna səbəb olur. Bu sindrom olan şəxslərin gözlərindədə, retina venalarındakı təzyiqin yüksəldiyi müşahidə edilmişdir. Flammer sindromu olan qlaukoma xəstələrində, optik disk qanamalarının artmış tezliyi, retina astroblastlarının aktivləşməsi, retina venoz təzyiqinin yüksəlməsi, optik sinir bölünməsi və dalğalanan difuz görmə sahəsi qüsurları kimi bəzi xüsusi klinik əlamətlər mövcuddur. Normal təzyiqli qlaukomanın sindromla əlaqəsi, son vaxtlarda bir qrup Çin tədqiqatçısı tərəfindən təsdiq edilmişdir. 2016-cı ildə Asiyalı oftalmoloqlar tərəfindən aparılan normal təzyiqli qlaukomanın risk faktorları üzrə nəzərdən keçirmə nəticəsində Flammer sindromunun, bu xəstələrdə ganglion hüceyrələrinin zədələnmə ehtimalını artırdığı, optik disk qanamalarının isə tipik klinik əlamət olduğu qeyd edilmişdir. Flammer sindromunun ümumiyyətlə miqren tutmaları ilə əlaqələndirildiyi, qlaukomanın irəliləməsi üçün risk faktorlarından biri olduğu qeyd olunmuşdur. Flammer sindromu həmçinin digər göz xəstəliklərinə, məsələn, damar tıxanmasına (xüsusilə retinal ven tıxanması) və ya mərkəzi serroz retinopatiyaya da meyllilik yarada bilər. Flammer sindromu olan şəxslərdə əzələ spazmları və gərginlik çox görülür. Tinnitus və bəzən hətta kəskin eşitmə itkisi baş verə bilər. İdarəetmə Flammer sindromunun dəqiq bir müalicəsi yoxdur. Əgər fərd simptomları yaşamırsa və ya patologik nəticələr meydana gəlmirsə müalicə üç əsas amil üzərində qurulur: həyat tərzi müdaxilələri, pəhriz və dərmanlar. Sağlam bir həyat tərzi müntəzəm yuxu, çəki sabitliyi (yəni, çəkinin çox aşağı olmaması), oruc müddətlərindən qaçınmaq və soyuq kimi məlum təsiredici faktorlarından uzaq durmaq önəmlidir. Müntəzəm fiziki məşq faydalıdır, ancaq ekstremal idmanlar zərərli ola bilər. Pəhriz çoxlu miqdarda antioksidanlar, məsələn, yaşıl çay, qara kofe, qırmızı şərab, qaragilə və meyvələrdən ibarət olmalıdır. Omega-3 yağ turşuları, xüsusən balıq şəklində, qan axınının tənzimlənməsini yaxşılaşdırır. Əgər qan təzyiqi çox aşağıdırsa, duz qəbulunun artırılması tövsiyə olunur. Qan damarlarının daralmasına səbəb ola biləcək dərmanlardan qaçınılmalıdır. Əgər qan təzyiqi çox aşağıdırsa, yuxu dərmanlarının ehtiyatla qəbul edilməsi məsləhət görülür. Kalsium antagonisləri, məsələn, maqnezium, damar disreqlasiyasına qarşı kömək edə bilər. Tibb müalicəsi, normal təzyiqli qlaukoma mövcud olduqda zəruridir. Bu hallarda, qlaukomanın oftalmoloji müalicəsinə əlavə olaraq, xəstənin adətən aşağı olan qan təzyiqi ilə məşğul olunmalıdır. Duz qəbulunu tənzimləmə kimi pəhriz tədbirləri ilə, bəzən isə aşağı doza steroidlər iləmüalicə simptomların qarşısı alıa bilər. Yuxu zamanı qan təzyiqinin düşüşləri, Flammer sindromu olan normal təzyiqli qlaukoma xəstələrində retina hüceyrələrinə ciddi zərər verə bilər.

İstinadlar

https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4113774/

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25075228/

https://link.springer.com/article/10.1186/1878-5085-5-11

https://schw-aerztej.healthbooktimes.org/article/90772-flammer-syndrome-in-aesthetic-medicine-the-importance-of-recognizing-signs-and-symptoms

https://biomedres.us/fulltexts/BJSTR.MS.ID.004193.php

https://bmcophthalmol.biomedcentral.com/articles/10.1186/1471-2415-14-121

https://www.ocl-online.de/en/primary-vascular-dysregulations-and-flammer-syndrome

http://www.flammer-syndrome.ch/en/definition

https://en.wikipedia.org/wiki/Flammer_syndrome

https://doktordanhaberler.com/flammer-sendromu/

Tarix : 15 yanvar 2025