Fei Xiaotong (1910-2005) - Çinli sosioloq, antropoloq və sosial tədqiqatçı. O, Çin cəmiyyətinin sosial strukturu, kənd icmaları və modernləşmə prosesi barədə tədqiqatları ilə tanınır. Fei, Çin sosiologiyasının əsas qurucularından biri hesab olunur və onun ideyaları həm akademik dünyada, həm də Çin siyasətində böyük təsirə malik olmuşdur. Fei Xiaotongun əsas fikirləri Çin cəmiyyətinin sosial strukturu Fei, ən məşhur əsərlərindən biri olan "Çinli Kəndlilər: Bir Cəmiyyətin Yenidən Qurulması" (Peasant Life in China, 1939) kitabında, Çin kənd həyatının sosial və iqtisadi əsaslarını araşdırır. O, göstərir ki, Çin kənd cəmiyyətləri ailə bağları və şəbəkələri üzərində qurulmuşdur və bu bağlar cəmiyyətin əsas idarəetmə mexanizmini təşkil edir. Onun ən mühüm nəzəri töhfəsi "Çin Sosial Quruluşu" (乡土中国, 1947) kitabında yer alır. Burada Fei, Çin kənd icmalarının Qərb cəmiyyətlərindən fərqli olduğunu vurğulayaraq "diferensial rejim" (差序格局, chāxù géjú) anlayışını irəli sürür. Qərb cəmiyyətlərində sosial əlaqələr rəsmi və müqaviləyə əsaslanan strukturlara (məsələn, hüquq sistemi və dövlət institutları) söykənir. Çin cəmiyyətində isə əlaqələr şəxsi və qeyri-formal bağlar (məsələn, qohumluq və dostluq şəbəkələri) əsasında formalaşır. Bu fərq, Çin cəmiyyətinin idarə olunma tərzini və dövlət-vətəndaş münasibətlərini izah etməyə kömək edir. Çin modernləşməsi və iqtisadi inkişaf Fei Xiaotong, Çin kənd təsərrüfatının və kənd icmalarının modernləşməsini diqqətlə araşdırmışdır. O, kənd icmalarının sənayeləşməsinin sosial və iqtisadi problemlər yarada biləcəyini, ancaq düzgün planlaşdırma ilə bunun sabit və balanslı bir şəkildə həyata keçirilə biləcəyini irəli sürmüşdür. 1978-ci ildən sonra Çində həyata keçirilən iqtisadi islahatlar zamanı, Fei Xiaotong kənd icmalarının kiçik və orta miqyaslı sənaye mərkəzlərinə çevrilməsini dəstəkləmişdir. Onun təklif etdiyi model, "kiçik şəhərlərin inkişafı" siyasətinin formalaşmasına təsir göstərmişdir. Çoxmillətli Çin və etnik qruplar Fei, Çin cəmiyyətinin yalnız Han çinlilərindən ibarət olmadığını vurğulayaraq etnik qrupların (milli azlıqların) sosial vəziyyətini araşdırmışdır. O, Çində etnik harmoniya və bərabərliyin təmin olunmasının əhəmiyyətini qeyd edirdi. Onun Çinin çoxmillətli cəmiyyət olması ilə bağlı fikirləri, hökumətin etnik siyasətlərinə təsir etmişdir və Çinin milli azlıqlara yanaşmasının formalaşmasında mühüm rol oynamışdır. Fei Xiaotongun təsiri və mirası Fei Xiaotong, Çin sosiologiyasının və antropologiyasının qurucularından biri hesab olunur. Onun ideyaları Çin kənd təsərrüfatı, sənayeləşmə və etnik siyasət sahələrində böyük təsirə malik olmuşdur. Əsas kitabları və tədqiqatları - "Çinli Kəndlilər: Bir Cəmiyyətin Yenidən Qurulması" (Peasant Life in China, 1939) - "Çin Sosial Quruluşu" (乡土中国, 1947) - "Çoxmillətli Çin" (多民族的中国, 1988) Müasir dövrdə Fei Xiaotong’un fikirləri Çin cəmiyyətinin inkişafı və modernləşməsi barədə aparılan müzakirələrdə hələ də aktualdır. O, yalnız akademik bir alim deyil, eyni zamanda Çinin sosial və iqtisadi siyasətinə təsir göstərən mühüm bir intellektual fiqur idi.
https://en.wikipedia.org/wiki/Fei_Xiaotong
https://www.britannica.com/biography/Fei-Xiaotong
https://bulletin.hds.harvard.edu/fei-xiaotongs-humanism-infuses-from-the-soil/
https://fukuoka-prize.org/en/laureates/detail/56c99a4a-f2e3-455d-a98d-f5bec131d502
https://www.jstor.org/stable/j.ctt1tfjcs4
https://www.theguardian.com/news/2005/may/05/guardianobituaries.obituaries1
https://www.amazon.com/Books-Fei-Xiaotong/s?rh=n%3A283155%2Cp_27%3AFei%2BXiaotong
Tarix : 23 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
