Fading Affect Bias (Fading Effect) - İnsanların mənfi emosional təcrübələrini zamanla daha az güclü hiss etmələri, müsbət emosional təcrübələrini isə daha çox dərk etmələri tendensiyasını təsvir edən fenomen. Başqa sözlə, insanlar keçmişdə yaşadıqları mənfi hadisələri daha az emosional olaraq hiss edir, amma müsbət hadisələri daha çox və uzun müddət xatırlayır. Bu fenomen, insanların həyatlarında yaşadıqları mənfi hadisələrə qarşı bir növ emosional tənzimləmə kimi fəaliyyət göstərir. Müsbət xatirələr isə daha uzun müddət və daha güclü qalır. Fading Affect Bias, insanların psixoloji rifahını qorumağa kömək edən bir mexanizm kimi qəbul edilir. Əhəmiyyəti - Emosional sağlamlıq və psixoloji rifah: Bu fenomen, insanların mənfi xatirələri daha az emosional olaraq hiss etmələrini təmin edərək, onların psixoloji sağlamlığını qorumağa kömək edir. Bu, stress və travma sonrası psixoloji təzyiqləri azaldır və insanların daha müsbət bir düşüncə tərzi inkişaf etdirməsinə səbəb olur. - Keçmişlə üzləşmə: Fading Affect Bias, insanların keçmişdəki mənfi hadisələrlə üzləşmələrini və onlara emosional baxımdan daha az bağlı olmalarını təmin edir. Bu da, onların daha çox indiki anı yaşaması və həyatın daha yaxşı tərəflərini görmələrini asanlaşdırır. - Özünü yenidən qurma: İnsanlar, keçmişdəki uğursuzluqlardan və travmalardan dərs alaraq, gələcəkdə daha güclü və müsbət təcrübələr qazanmağa meyllidir. - Sosial əlaqələr və empati: Fading Affect Bias, sosial münasibətlərdə də əhəmiyyətlidir. İnsanlar, öz keçmiş təcrübələrini daha az mənfi şəkildə xatırladıqda, başqalarının yaşadıqları çətinliklərə daha empatik yanaşa bilərlər. Bu da, sosial əlaqələrin möhkəmlənməsinə və anlayışlı münasibətlərin qurulmasına kömək edir. Müsbət cəhətləri - Psixoloji rifahın artması: Müsbət emosional xatirələr zamanla daha güclü qalır, mənfi xatirələr isə daha az təsir edir. Bu, insanlara stressi və travmanı daha yaxşı idarə etməyə kömək edir, nəticədə psixoloji sağlamlıq daha yaxşı olur. İnsanlar keçmişin ağrılı anlarını daha az hiss etdikdə, ümumi emosional vəziyyətləri daha müsbət olur. - Keçmişin unudulması: Fading Affect Bias, insanların keçmişdəki travmatik və ya mənfi hadisələri unutmalarına və həyatlarına davam etmələrinə imkan yaradır. Bu, onlara daha sağlam və daha optimistik bir perspektivlə gələcəyə baxmağa kömək edir. - Hədəflərə fokuslanma: İnsanlar keçmişdəki uğursuzluqları və çətinlikləri daha az emosional şəkildə xatırladıqlarından, bu, onlara gələcəkdə daha çox diqqət etməyə və məqsədlərinə daha çox fokuslanmağa imkan verir. Mənfi xatirələr üzərində çox vaxt sərf etmədən, yeni uğurlara və hədəflərə yönələ bilirlər. - Sosial münasibətlərin möhkəmlənməsi: Fading Affect Bias, insanların keçmişdəki mənfi təcrübələrini yüngülləşdirmələrinə kömək etdiyi üçün sosial münasibətlərdə daha anlayışlı və empatik olurlar. Keçmişin ağrılı anlarına bağlanmadan, insanlar daha səmimi və müsbət əlaqələr qura bilərlər. - Özgüvənin artması: Keçmişdəki mənfi hadisələrə qarşı emosional bağların azalması, insanların özlərinə olan güvənlərini artırır. Çünki, keçmişin ağrıları onları maneə törətməz və yeni imkanlar axtarmağa təşviq edər. Mənfi cəhətləri - Keçmişdən dərs almamaq: Öyrənmək və gələcəkdə eyni səhvləri təkrarlamamaq üçün əhəmiyyətli bir fürsət ola bilər, lakin Fading Affect Bias bu öyrənmə prosesini zəiflədə bilər. - Realist olmayan özünə qiymət : İnsanlar mənfi hadisələri daha az əhəmiyyətli hiss etdikdə, özlərini daha yaxşı və ya daha az səhv edən biri kimi görmək istəyə bilərlər. Bu, özünə qapalı və qeyri-real bir baxış yarada bilər, çünki insanlar keçmişin mənfi cəhətlərini qəbul etmədən yalnız müsbət tərəfləri ilə özlərini qiymətləndirirlər. - Mənfi təcrübələrin inhisar edilməsi: Fading Affect Bias, insanları keçmişdəki travmatik və ya mənfi təcrübələrlə üzləşməkdən çəkinməyə təşviq edə bilər. Mənfi xatirələr zamanla zəiflənsə də, bu hadisələr həqiqətən çözülməmiş və ya uyğun şəkildə işlənməməlidir. Uzun müddət bu təcrübələrlə üzləşməmək, insanın daxili narahatlıqlarının və emosional gərginliklərinin daha sonra daha ciddi və mürəkkəb problemlərə çevrilməsinə səbəb ola bilər. - Emosional repressiya: Mənfi xatirələri daha az hiss etmək, bəzən emosional repressiyaya (yəni, hisslərin təzyiq altında saxlanması) gətirib çıxara bilər. Bu, şəxsin həm öz emosiyalarını, həm də başqalarının hisslərini tanıma və işləmə qabiliyyətini zəiflədə bilər. Uzun müddət repressiya edilən emosiyalar sonunda daha güclü və qarışıq bir şəkildə ortaya çıxa bilər. - Empatiyanın zəifləməsi: Fading Affect Bias, insanların keçmişdəki ağrılı təcrübələrini unutmağa meyilli olmalarına səbəb ola bilər. Bu, onlara öz təcrübələrini empati ilə başqalarına çatdırmaqda çətinlik yarada bilər, çünki onlar artıq bu hadisələrin emosional təsirini az hiss edirlər və başqalarının yaşadığı oxşar vəziyyətləri anlamaqda çətinlik çəkə bilərlər.
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/B9780128000526000032
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8508288/
https://www.thebehavioralscientist.com/glossary/fading-affect-bias
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1002/acp.1614
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10638185/
https://joinmonument.com/resources/fading-affect-bias-alcohol-recovery/
https://psycnet.apa.org/record/2014-12784-003
https://mikmhl40.medium.com/the-future-is-fab-fading-affect-bias-bdb25e0835eb
Tarix : 21 dekabr 2024
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
