Macroscelides micus (ümumi adı: Etendeka yumruqulaq sengi və ya Etendeka yumruqulaq fil siçanı) - Macroscelididae fəsiləsinə aid olan bir fil siçanı növü. Bu növ yalnız Namibiyanın şimal-qərbində yerləşən Etendeka geoloji formasiyasının çınqıllı düzənliklərində tapılır. Təxminən 7,3 düym (19 sm) uzunluğunda və 28 qramdan az çəkiyə malik olan bu növ, fil siçanları fəsiləsinin ən kiçik növüdür. Təsvir Macroscelides micus, məlum olan ən kiçik fil siçanıdır. Bədən forması uzunburunlu siçana bənzəyir. Lakin Afrotheria üstdəstəsinə aid olduğu üçün əslində siçanlardan daha çox fil və dəniz inəkləri ilə yaxından qohumdur. Dərisi çəhrayı, xəz qurşağı isə qırmızı rəngdədir ki, bu da onun ətrafdakı vulkan qayaları ilə kamuflyaj olunmasına kömək edir. Tam yetişmiş bir fərdin çəkisi 28 qramdan az, uzunluğu isə quyruğu ilə birlikdə 19 sm-dir. M. micus bədəninə nisbətən uzun və incə ayaqlara malikdir. M. micus yuva qazmır, əvəzində kollarda yatır. Uzun burnu ilə yerüstü həşəratları ovlayır. Bəzi fil siçanı növlərinin monoqam olduğu və ömürlük cütləşdiyi məlumdur, lakin M. micus üçün bu hal təsdiqlənməyib. M. micus balaları, tez-tez əkiz doğulur və doğuşdan qaçmaq qabiliyyətinə malikdir. Kəşf və müəyyən edilmə Macroscelides micus ilk dəfə 2006-cı ildə Kaliforniya Elmlər Akademiyasında saxlanılan fil siçanı kolleksiyasında qeyri-adi bir nümunə kimi müşahidə edilmişdir. Onun qırmızı xəz qurşağı digər nümunələrdən fərqlənirdi. Genetik testlər bunun ayrı bir növ olduğunu göstərsə də, bu tapıntını təsdiqləmək üçün əlavə sübutlar lazım idi. Dumbacher və əməkdaşları bir neçə il ərzində Namib səhrasına doqquz dəfə səfər edərək fıstıq yağı, yulaf və Marmite ilə tələlər qurdular. Ümumilikdə 21 fil siçanı nümunəsi toplandı, onlardan 15-i yeni növə aid idi. 2014-cü ildə Dumbacher və əməkdaşları M. micus-u rəsmi olaraq yeni bir növ kimi təsvir etdilər. Növün elmi adı yunan dilində "kiçik" mənasını verən "mikros" sözündən götürülmüşdür. Ümumi adda istifadə olunan "Etendeka" sözü isə M. micus-un yaşadığı dağ silsiləsinin yerli adıdır. Elmi heyət, bu növün əvvəllər müəyyən edilməməsinin səbəbini onun uzaq və çətin ərazilərdə kiçik bir yayılma sahəsinə malik olması ilə izah etdi. Əlaqəli növlər Macroscelides micus, Macroscelides flavicaudatus ilə eyni ərazidə yaşayır, lakin fiziki və genetik cəhətdən ondan fərqlənir. M. micus-un ilk dəfə müəyyən edildiyi araşdırmada, bu iki növ arasında gen axını və ya çarpaz çoxalma olduğuna dair heç bir sübut tapılmadı. Bundan əlavə, bu növlər fərqli yaşayış yerlərində tapılır. M. micus, Etendeka geoloji formasiyasının alçaq ərazilərində dağ və təpə ətəklərindəki çınqıllı ərazilərdə yaşayır; M. flavicaudatus isə Awahab Outliers və çay vadilərindəki çöküntü yataqlarında tapılır. M. micus, Macroscelides proboscideus ilə coğrafi olaraq üst-üstə düşmür. Dörd gen üzərində aparılmış maksimum ehtimal analizi göstərdi ki, M. proboscideus və M. flavicaudatus qardaş növlərdir, M. micus isə onlara daha az yaxındır. Müəlliflər həmçinin Macroscelides melanotis (Ogleby 1838) haqqında qeyri-müəyyən bir hesabatla bağlı bir neçə məhdudiyyət və qarışıqlığı izah etdilər. Bu növün tip nümunəsi destruktiv DNA testi üçün mövcud deyildi və "təbii olmayan" bir görünüşə malik idi. M. melanotis-in "nomen dubium" (şübhəli ad) kimi qəbul edilməsini tövsiyə edən müəlliflər, təsvir edilən xüsusiyyətlərin M. micus ilə uyğun olduğuna şübhə ilə yanaşdılar: "Hesabatda qeyd olunan açıq qırmızımtıl-qəhvəyi döş rəngi nümunədə görünmür, həmçinin boz-ağ qarın və boğaz rəngi də yoxdur."
https://animalia.bio/macroscelides-micus#google_vignette
https://www.inaturalist.org/taxa/607027-Macroscelides-micus
https://animals.fandom.com/wiki/Macroscelides_micus
https://www.dimensions.com/element/etendeka-round-eared-sengi-macroscelides-micus
https://www.calacademy.org/learn-explore/specimens-in-focus/etendeka-round-eared-sengi
https://www.mammaldiversity.org/taxon/1000456
https://en.wikipedia.org/wiki/Macroscelides_micus
Tarix : 25 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
