Eşnunna (müasir Tell Asmar, Diyala quberniyası, İraq) - Qədim Şumer (və sonralar Akkad) şəhəri və şəhər-dövləti idi. O, Mesopotamiyanın mərkəzində, Tell Əğrəb şəhərindən 12.6 mil (20 km), Tell İşhali şəhərindən isə 15 mil (24 km) şimal-qərbdə yerləşirdi. Diyala vadisinin şimal-qərbində yerləşməsinə baxmayaraq, Eşnunna Şumer mədəniyyət mühitinə tamamilə daxil idi. Arxeoloji məqalələrdə bu şəhərə bəzən Aşnunnak və ya Tuplias deyilir. Şəhərin himayəçi tanrısı Tişpak (Tišpak) idi. Bununla yanaşı, Sin, Adad və Kiti İnannası (Kititum) da Eşnunnada ibadət olunan tanrılar arasında idi. Hakimlərin şəxsi ilahələri isə Belet-Şuhnir və Belet-Terraban idi. Tarix Erkən Tunc dövrü: Eşnunna, təxminən e.ə. 3000-ci ilə aid olan Cəmid Nəsr dövründən bəri məskunlaşmışdı və Mesopotamiyanın Erkən Sülalə dövründə əsas şəhərlərdən biri idi. Mixi yazılar və qazıntılar göstərir ki, şəhər Akkad dövründə də mövcud olmuş, lakin III Ur dövründəki qədər geniş olmamışdır. Şimal Sarayına aid ərazilər bu dövrə aiddir və özəl evlərdə tualetlər də daxil olmaqla erkən kanalizasiya mühəndisliyinin nümunələrini göstərir. Şəhərin ilk məlum hökmdarları III Ur sülaləsinin vassal qubernatorları olmuşdur. Eşnunna kral ailəsi ilə xüsusi əlaqələrə malik ola bilərdi. Məsələn, Şulginin həyat yoldaşı Şulgi-Simtum Eşnunnadakı qubernator sülaləsi ilə bağlı iki tanrıçaya ibadət etmiş, Şu-Sinin əmisi Babati isə bir müddət Eşnunnada yaşamışdır. Orta Tunc dövrü: III Ur imperiyası süqut etdikdən sonra Akkadda bir xaos dövrü başladı və bir çox şəhər-dövlətlər hakimiyyət uğrunda mübarizə aparırdı. Eşnunna qısa müddətə Subartu tərəfindən ələ keçirildi, lakin İsin şəhərindən İşbi-Erra Subartunu məğlub edərək Nur-ahumu Eşnunnanın yeni hökmdarı təyin etdi. Nur-ahum özünü Tişpak tanrısının sevimlisi adlandırmış və şəhərdə tikinti işləri həyata keçirmişdir. Son Tunc dövrü: E.ə. XII əsrdə Elam hökmdarı Şutruk-Nahunte Eşnunnanı fəth etmiş və Akkad dövründən Babil dövrünə qədər bir çox heykəli Susaya aparmışdır. Şəhərin yerləşməsi ona Mesopotamiya və Elam mədəniyyətləri arasında ticarət qapısı funksiyası vermişdir. Ticarət yolları vasitəsilə şəhər şimaldan atlar, mis, qalay, digər metallar və qiymətli daşlar kimi nadir məhsullara çıxış əldə etmişdir. Eşnunnada tapılan bir məzarda Zanzibardan gətirilmiş kəhrəbadan hazırlanmış bir asma aşkar edilmişdir. Bundan əlavə, Hind vadisi sivilizasiyasına aid bir neçə möhür və muncuq da tapılmışdır.

İstinadlar

https://en.m.wikipedia.org/wiki/Eshnunna

https://books.google.com/books?id=tiHwDe7JmCEC

https://www.academia.edu/5856760

https://books.google.com/books?id=LJqnCgAAQBAJ

https://www.academia.edu/36707755

https://www.jstor.org/stable/26862791

https://cdn.vanderbilt.edu/vu-my/wp-content/uploads/sites/240/2019/04/14092613/Sasson-1995-Water-beneath-Straw.pdf

https://www.jstor.org/stable/604782

https://www.jstor.org/stable/23281220

https://hal.univ-lille.fr/hal-01713231

https://brill.com/display/book/edcoll/9789004207417/B9789004207417_019.xml

https://www.zora.uzh.ch/id/eprint/151595/

Tarix : 20 dekabr 2024

Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.