Erwin Chargaff (1905–2002) - Avstriya mənşəli amerikalı biokimyaçı. O, DNT-nin tərkibi və strukturu ilə bağlı apardığı tədqiqatlarla tanınır. Onun adı ilə bağlı olan "Chargaff qaydaları" sonradan James Watson və Francis Crick tərəfindən DNT-nin ikili spiral modeli qurularkən fundamental əsas kimi istifadə edilmişdir. Həyatı və təhsili Erwin Chargaff 11 avqust 1905-ci ildə Avstriya-Macarıstan imperiyasının (indiki Ukrayna) Çernivtsi şəhərində anadan olmuşdur. O, Vyana Universitetində kimya üzrə təhsil almış və 1928-ci ildə doktorluq dərəcəsini əldə etmişdir. 1935-ci ildə nasist rejiminin yüksəlişi səbəbindən o, Avstriyanı tərk edərək ABŞ-a köçmüş və burada Kolumbiya Universitetində fəaliyyətini davam etdirmişdir. Elmi karyerası və Chargaff qaydaları DNT-nin tərkibinin tədqiqi 1940-cı illərdə Chargaff, DNT-nin kimyəvi tərkibini öyrənməyə başladı. O, nuklein turşularının analizini apararaq, adenin (A), timin (T), quanin (G) və sitozin (C) kimi azot əsaslarının nisbətlərini müəyyən etdi. O, iki mühüm qayda kəşf etdi: 1. Eyni canlı növünə aid DNT-də adenin miqdarı həmişə timin miqdarına, quanin miqdarı isə sitozin miqdarına bərabərdir. (A = T, G = C) 2. Müxtəlif növlərdə DNT-nin əsaslarının nisbəti fərqli ola bilər. Bu "Chargaff qaydaları", DNT-nin baz cütləşməsi prinsipi üçün əsas oldu və Watson-Crick modelinin formalaşmasına zəmin yaratdı. DNT-nin quruluşunun izahına töhfəsi Chargaff-ın tədqiqatları DNT-nin ikili spiral strukturunun açılmasında mühüm rol oynamasına baxmayaraq, o, bu modelin müəlliflərindən biri deyildi. Watson və Crick 1953-cü ildə ikili spiral modelini irəli sürərkən, Chargaff qaydalarından istifadə etdilər. O, DNT-nin genetik məlumatın daşıyıcısı olduğunu sübut edən elmi inqilabın əsas iştirakçılarından biri olsa da, Nobel mükafatını qazanmayan önəmli alimlərdən biri kimi qalır. Sonrakı illər və elmi baxışları Erwin Chargaff sonrakı illərdə molekulyar biologiyanın inkişafı və genetik manipulyasiyalar barədə skeptik münasibət sərgiləmişdir. O, gen mühəndisliyinin etik problemləri və insanın genetik materiala müdaxilə etməsinin nəticələri haqqında narahatlığını ifadə edirdi. 1974-cü ildə elmi fəaliyyətini dayandıraraq yazı və fəlsəfi düşüncələrə yönəldi. Mükafatlar və tanınma Heinrich Wieland mükafatı (1963) Ciba-Geygi mükafatı (1974) Kolumbiya Universitetinin fəxri professoru Buna baxmayaraq, Nobel mükafatını qazana bilməmişdir, çünki Nobel Komitəsi DNT-nin quruluşunun açılmasına görə əsas mükafatı Watson, Crick və Wilkins-ə vermişdir. Erwin Chargaff molekulyar biologiyanın əsasını qoyan alimlərdən biri olmuşdur. Onun Chargaff qaydaları DNT-nin quruluşunun izahına və genetik kodun təkamülünü anlamağa əsaslı töhfə vermişdir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Erwin_Chargaff
https://nationalmedals.org/laureate/erwin-chargaff/
https://www.jnetics.org/erwin-chargaff-2/
https://www.theguardian.com/news/2002/jul/02/guardianobituaries.obituaries
https://www.encyclopedia.com/science-and-technology/biology-and-genetics/biology-general/erwin-chargaff
https://www.famousscientists.org/erwin-chargaff/
https://www.themarginalian.org/2016/06/13/erwin-chargaff-heraclitean-fire-science/
Tarix : 2 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
