Drezden döyüşü (1813) - Napoleon Bonapartın rəhbərlik etdiyi Fransız İmperiyası ilə, Rusiya, Prussiya, Avstriya və Şvetsiya ilə qurulmuş koalisiya dövlətləri arasında baş vermişdir. Döyüş, Napoleonic müharibələrindəki mühüm döyüşlərdən biridir və Napoleonun Avropadakı hakimiyyətinə təsir edən həlledici hadisələrdən birini təşkil edir. 1813-cü ildəki bu döyüş, Napoleonun qərbdəki mövqelərini qorumağa çalışdığı, eyni zamanda təzyiqlə üzləşdiyi bir dövrə təsadüf edir. Döyüşün əvvəli Napoleon 1812-ci ildəki Rusiya müharibəsindən böyük bir məğlubiyyət almış və onun imperiyası zəifləməyə başlamışdı. Rusiyanın geri çəkilməsi, koalisiyanın təzyiqlərinin artması, 1813-cü ilin əvvəllərində Napoleonun ətrafındakı müttəfiqləri ilə olan əlaqələri zəiflətdi. Həmçinin, Napoleonun Fransaya yaxın olan dövlətlərdən bəziləri, məsələn, İspaniya və Portuqaliya, müstəqilliklərini tələb etməyə başladılar. Bu zaman Napoleonun əsas düşmənləri, Rusiya, Prussiya, Avstriya və Şvetsiya təzələnmiş bir müttəfiqlik qurmuşdular. Koalisiyanın məqsədi Napoleonu zəiflətmək və onu Avropanın siyasi xəritəsindən silmək idi. Döyüşün hazırlıqları Napoleon, öz imperiyasını qorumaq və müttəfiqlərini təcrid etmək məqsədilə bir neçə əməliyyat planı hazırlamışdı. O, mövqeyini gücləndirmək və müttəfiqlərinə qarşı hücumları önləmək üçün müxtəlif bölgələrdə müdafiə qurmuşdu. Bununla yanaşı, Avstriya və Prussiya qoşunları Napoleona qarşı geniş bir döyüş əməliyyatına başlamaq üçün hazırlaşırdılar. Drezden döyüşü, Napoleonun bu planı həyata keçirmək üçün seçdiyi strateji bir mövqeydi. Drezden şəhəri, Fransızların qoruduğu əsas keçidlərdən biri idi, çünki o, Çexiya və Saksoniya ərazilərinin kəsişməsində yerləşirdi. Napoleon, burada koalisiyanın hücumunu dəf etməyə çalışacaqdı. Döyüşün gedişi Drezden döyüşü, 26-27 avqust 1813-cü ildə başladı. Napoleonun rəhbərlik etdiyi Fransız İmperiyası 180,000 əsgər və 500 top ilə döyüşə qatıldı. Koalisiyanın isə 220,000-250,000 əsgərdən ibarət olan bir ordusu vardı. Döyüşün əsas hərbi komandanları Napoleonun yanında Fransız generalı Michael Ney, Murat, Davout və Augereau kimi təcrübəli sərkərdələr idi. Koalisiyanın əsas komandanları isə Rusiya imperatoru Aleksandr I, Prussiya generalı Blücher və Avstriya komandanı Schwarzenberg idi. Napoleon, əvvəlcə döyüşə maneə yaratmaq və koalisiyanın irəliləməsini dayandırmaq məqsədilə şəhərin ətrafındakı yüksəkliyi tutdu və döyüşü bura yönləndirdi. Fransızlar döyüşün gedişində möhkəm müdafiə quraraq koalisiyanı ağır itkilər verməyə məcbur etdilər. Koalisiya ordusu döyüşü qazanmaq üçün Fransızların müdafiəsini sındırmağa çalışdı, lakin Napoleonun liderliyi və Fransızların döyüş taktikaları koalisiyanın hücumunu dəf etdi. Koalisiyanın hücumları gecə ilə dayandırıldı və növbəti gün Fransızlar tərəfindən yeni hücumlarla qarşılandılar. Napoleonun taktikası burada üstün gəldi və Fransızlar, koalisiyanın qərar verən qüvvələrini məğlub etməyi bacardılar. Ən mühüm döyüşlərdən biri, həmçinin Muratın rəhbərliyi altında olan Fransız süvarilərinin koalisiyanın mərkəzini yararaq böyük itkilər verməsinə səbəb oldu. Döyüşün nəticələri Drezden döyüşü Napoleonun böyük bir zəfəri ilə başa çatdı, amma bu müvəqqəti bir nəticə idi. Fransızlar döyüşü qazanaraq mövqelərini qorudular, amma koalisiya qüvvələri hələ də Napoleonun ordusuna ciddi təzyiqlər etməyə davam edirdilər. Döyüşün sonunda Napoleon 30,000-40,000 nəfər itki verdi, koalisiya ordusunun isə təxminən 38,000-40,000 əsgəri öldü, yaralandı və əsir alındı. Drezden döyüşü Napoleonun bir növ "canlanma" dövrünü başlatdı. Lakin, döyüşün nəticələri koalisiyanın qələbəsinə və Napoleonun sonrakı məğlubiyyətlərinə mane olmadı. Koalisiya qüvvələri döyüşdən sonra Napoleonun başında olan zəifliyi gördülər və digər mühüm döyüşlərə (xüsusilə Leipzig döyüşü) hazırlaşmağa başladılar. Döyüş həm də Napoleonic dövrünün sonunun yaxınlaşdığının bir göstəricisi idi. Koalisiya dövləti Napoleonun böyük itkilərinə baxmayaraq öz məqsədlərinə çatmaq üçün mübarizəyə davam edirdi. Bu döyüş Napoleonun uğurlarının zirvəsini göstərsə də, növbəti illərdəki məğlubiyyətlər onun imperiyasını əzmişdi.
https://www.britannica.com/event/Battle-of-Dresden
https://warfarehistorynetwork.com/article/napoleons-last-great-victory-the-battle-of-dresden/
https://www.napoleon-empire.org/en/battles/dresden.php
https://www.britannica.com/event/bombing-of-Dresden
https://www.frenchempire.net/battles/dresden/
https://www.napoleon-series.org/military-info/battles/1813/CentralGermany/Dresden/c_dresdenoob.html
Tarix : 8 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
