Dollar işarəsi ($) - Dünya miqyasında ən çox tanınan valyuta simvollarından biri. Yaranma tarixi, simvolizmi, eləcə də qlobal iqtisadiyyatda oynadığı rol xüsusi maraq doğurur. Bu işarə bir sıra ölkələrin rəsmi valyutası olan dolları təmsil etməklə yanaşı, beynəlxalq ticarətdə və maliyyə dünyasında böyük əhəmiyyət kəsb edir. Dollar işarəsi ABŞ dollarını simvolizə etsə də, digər ölkələrin valyutalarında da bu işarədən istifadə edilir. Mənşəyi Dollar işarəsinin mənşəyi haqqında müxtəlif nəzəriyyələr mövcuddur və bu mövzu hələ də tarixçilər arasında müzakirə edilir. Ən geniş yayılmış nəzəriyyəyə görə, dollar işarəsi ispan piastrına (və ya peso) əsaslanır. İspan piastrı 16-19-cu əsrlərdə Amerika və Avropada ən çox istifadə edilən valyutalardan biri idi. İspan piastrının qısaltması "PS" idi və zamanla bu iki hərf bir-birinin üzərinə yazılaraq "$" işarəsinə çevrildi . İspan piastrı ABŞ-da da geniş istifadə edildiyi üçün, bu simvol ABŞ dolları üçün də tətbiq edildi. Dollar işarəsinin ilk dəfə ABŞ valyuta sistemi ilə əlaqələndirilməsi 1792-ci ildə Amerika Birləşmiş Ştatlarının rəsmi valyuta vahidi kimi dolların qəbul edilməsi ilə baş verdi. Bu dövr ABŞ-ın müstəqillik qazandığı və yeni iqtisadi sistem qurduğu dövrə təsadüf edir. Dolların qəbul edilməsi həmçinin Britaniya valyutası olan funt-sterlinqə rəqib olaraq milli müstəqillik simvolu kimi ortaya çıxmışdı. Qloballaşmada rolu Dollar işarəsi yalnız ABŞ-ın iqtisadiyyatında deyil, qlobal iqtisadi sistemdə də əhəmiyyətli rol oynamağa başladı. 20-ci əsrin ortalarından etibarən, ABŞ dolları beynəlxalq ticarət və maliyyə əməliyyatlarında dominant valyutaya çevrildi. Dolların qlobal iqtisadiyyatda bu qədər əhəmiyyət qazanmasının səbəblərindən biri də 1944-cü ildə Bretton-Vuds sisteminin yaradılmasıdır. Bu sistemə əsasən, ABŞ dolları dünya valyutaları üçün qızıl standartı rolunu oynamağa başladı və beləliklə, bir çox ölkə öz valyutalarını dollara bağladı. Bretton-Vuds sisteminin ləğvindən sonra belə, ABŞ dolları qlobal rezerv valyutası olaraq qaldı və dollar işarəsi beynəlxalq maliyyə sistemində güc simvoluna çevrildi. Hazırda bir çox ölkələr, xüsusilə inkişaf etməkdə olan dövlətlər, öz valyuta ehtiyatlarını ABŞ dolları ilə saxlayır. Bundan əlavə, neft kimi strateji resursların alış-verişi də əsasən ABŞ dolları ilə həyata keçirilir. Müasir istifadəsi Dollar işarəsi bu gün yalnız ABŞ dollarını deyil, bir sıra digər ölkələrin valyutalarını da simvolizə edir. Məsələn Kanada dolları (CAD), Avstraliya dolları (AUD), Sinqapur dolları (SGD) və daha bir çox ölkənin valyutası "$" işarəsi ilə təmsil edilir. Buna baxmayaraq, ABŞ dolları dünya ticarətində və maliyyə sistemində ən dominant valyuta olaraq qalır. Rəqəmsal dünyada Müasir rəqəmsal dövrdə dollar işarəsi yalnız fiziki valyutaların deyil, həm də rəqəmsal iqtisadiyyatın bir parçası kimi geniş yayılmışdır. Elektron ticarət, rəqəmsal ödəniş platformaları və kriptovalyutaların sürətlə yayılması ilə dollar işarəsi hər kəs üçün tanış bir simvola çevrilmişdir. Rəqəmsal platformalarda və qlobal maliyyə bazarlarında tez-tez istifadə olunan bu işarə qlobal rəqəmsal iqtisadiyyatın bir növ universallaşmış simvolu hesab olunur. Dollar işarəsi, ABŞ-ın iqtisadi gücünün, həmçinin qlobal ticarət və maliyyə bazarlarında onun təsirinin simvolu kimi qəbul edilir. Bu işarə yalnız valyuta simvolu olmaqla qalmayıb, həm də qlobal iqtisadi nizamın dəyişməz bir parçası olaraq möhkəmlənmişdir.
https://www.uscurrency.gov/history#:~:text=The%20United%20States%20officially%20adopts,an%20investment%2C%20or%20buying%20goods.
https://www.bbc.com/worklife/article/20190528-the-curious-origin-of-the-symbol
https://www.history.com/news/where-did-the-dollar-sign-come-from
https://www.investopedia.com/terms/c/currency-symbol.asp
https://fixer.io/currency-symbol-of-us-dollar
Tarix : 26 dekabr 2024
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
