"Divlərin kitabı" (The Book of Giants) - Qədim yəhudi və Maniheist ənənələrinə əsaslanan, apokaliptik və əxlaqi mesajlar verən mühüm bir kitab. Bu baxımdan "Hanok" kitabı ilə oxşardır. Hər iki kitab, yer üzündəki pozğunluğun və günahın yayılmasını izah etməyə çalışır. Bu əsər, tanrının "Nuh tufan"ını göndərməsini tamamilə əsaslandıran bir izah təqdim edir. Mətnin yazıldığı tarix təxminən eramızdan əvvəl II əsrə aiddir. Əsas məzmunu "Divlərin Kitabı", "Hanok" kitabında və "Genesis"in 1-4 ayələrindəki "Tanrı oğulları" və "İnsan qızları" hekayəsini daha geniş şəkildə təqdim edir. Hekayə, mələklərin (müşahidəçilər olaraq tanınırlar) yer üzünə enərək insan qadınları ilə əlaqəyə girdikdə yaranan nəhənglər (Nephilimlər) haqqında məlumat verir. Bu mətn, yalnız mələklərin bu qanunsuz əlaqələri ilə yaranan Nephilimləri deyil, həm də bu əlaqələrin nəticələrini və tanrının bu hadisələrə cavab olaraq göndərdiyi mühakiməni detallı şəkildə təqdim edir. İnsan və mələk qarışığı olan Nephilimlər, pozğunluğun yayılmasına səbəb olan canlılar hesab olunur . Müşahidəçilər olaraq adlandırılan mələklər, yer üzünə insanlara doğru yolu öyrətmək üçün göndərilmiş, lakin onlar insan qadınları ilə əlaqəyə girərək, qadağan edilmiş bilikləri yaymağa başlamışlar. Bu nəhənglərin və onların ataları olan müşahidəçilərin yaydıqları pozğunluq, yer üzündə böyük bir qarışıqlığa səbəb olmuşdu. Tanrı, bu günahkarları məhv etmək üçün "Nuh tufanı"nı göndərdi. "Divlərin kitabı", Tanrının bu qərarının nə qədər əsaslı olduğunu izah edir. Hanokun peyğəmbərliyi: "Divlərin kitabı" əsərində Hanok, tanrı tərəfindən göndərilən mesajları təqdim edir, Nephilimlər və onların atalarına qarşı verilən hökmlərdən xəbər verir. Hanok, həmçinin müşahidəçilərdən gələn xahişlərə cavab olaraq, Tanrıdan onların günahlarını bağışlamaq üçün şans verilməsini istəyir. Çox sayda müşahidəçi və nephilim, Tanrının iradəsinə qarşı çıxır və nəticədə tanrı onları məhv edir. Bu vasitəçiliyinə görə, Hanok bəzi mənbələrdə peyğəmbər adlandırılır. Maniheizm və "Divlərin kitabı": "Divlərin Kitabı", Maniheizmə təsir göstərmiş bir mətn olaraq da bilinir. Mani (c. 216–274 AD), Parfiya hökmdarlarının zamanında yaşamış bir dini lider və cadugər idi. Mani öz əsərlərində "Divlərin kitabı"na çox bənzər bir versiya yaratmışdır. Maniheizmə əsaslanaraq, bu mətndə göydəki mələklərin və göydən düşmüş varlıqların mübarizəsi, həmçinin onların yer üzündə məhv edilməsi və tanrının hökmü izah edilir. Mətnin kəşfi və tədqiqatlar Divlərin Kitabı ilə bağlı ən erkən tapıntılar, "Dead Sea Scrolls" adlı yerdə kəşf edilmişdir. 1940-cı illərdə tapılan bu fraqmentlər Arami dilində yazılmışdır. Bu tapıntılar, əsərin təxminən e.ə. II əsrə aid olduğunu göstərir və bu kitabın təhrif edilmiş və ya müxtəlif formalarla gələn başqa nüsxələrinin varlığını təsdiqləyir. Qumranda tapılan "Divlərin Kitabı" fraqmentləri, əvvəlcə Maniheizm ilə əlaqələndirilsə də, daha sonra tədqiqatçılar əsərin əvvəllər Henok kitabı ilə əlaqəli olduğunu və zamanla müstəqil bir əsər halına gəldiyini fərz etmişlər. Bu tapıntılar, "Divlərin Kitabı"nın həm Qədim Yəhudi, həm də Maniheist ənənələrinə təsir etdiyini göstərir. Dil və müxtəlif ədəbiyyatların təhlili Divlərin Kitabı haqqında ən çox mübahisə edilən məsələlərdən biri əsərin ilkin dilidir. Bir çox tədqiqatçı bu əsərin əvvəlcə Arami dilində yazıldığını düşünür, amma bu əsərin əvvəlki yəhudi və hətta Babil mənşəli təsirləri olduğu da irəli sürülür. Bəzi tədqiqatçılar, kitabın içindəki "Gilgameş" və "Humbaba" kimi adların Babil mənşəli olduğunu iddia edirlər. Maniheist versiya və təsiri Maniheist versiyası, Qumrandakı tapıntılardan fərqli olaraq daha geniş və tamamlanmış idi. Bu versiyada, düşmüş mələklərin və onların övladlarının mübarizəsi daha detallı şəkildə izah olunur. Maniheist təfsirdə, mələklər və nəhənglər arasında baş verən müharibə nəticəsində, nəhənglər məğlub edilirlər. Bu versiya, Maninin kosmoloji hekayəsində daha geniş bir yer tutur və onun dini sistemini yaratmaq üçün əsas daşıyır.
https://en.wikipedia.org/wiki/The_Book_of_Giants
https://mitolojiler.com/devlerin-kitabi/
https://www.gotquestions.org/book-of-Giants.html
https://sacred-texts.com/chr/giants/giants.htm
https://journal.interpreterfoundation.org/moses-6-7-and-the-book-of-giants-remarkable-witnesses-of-enochs-ministry/
https://www.goodreads.com/book/show/205560855-the-book-of-giants
Tarix : 15 dekabr 2024
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
